Vísbending - 22.06.1988, Blaðsíða 4

Fremurgóðar horfurum hagvöxtí
heimínum á næsta ári
Nú þegar komið er fram á mitt ár eru
menn farnir að endurmeta efnahags-
horfurnar fyrir árið og líta lengra fram
á við. í dag er allt útlit fyrir að hagvöxt-
ur verði meiri um allan heim á þessu ári
en almennt var búist við, og svo fram-
arlega sem verðbólga eykst ekki, þá
ætti 1989 ekki að vera síðra. Þetta er
a.m.k. álit “Smith New Court“, sem er
breskt ráðgjafafyrirtæki.
Smith New Court gerir fremur lítið
úr áhyggjum manna af verðhruni
hlutabréfa og fjárlaga- og viðskipta-
halla Bandaríkjanna á efnahagslíf í
heiminum. Fjárlagahallinn sé ekki
ýkja stór sem hlutfall af landsfram-
leiðslu, og jafnvel þótt gripið yrði til
aðhaldsaðgerða eftir kosningar
þurfi það ekki endilega að þýða al-
mennan samdrátt sbr. það sem gerst
hefur í Bretlandi á undanförnum árum.
Varðandi viðskiptahallann telur
“Smith New Court“ að lækkandi gengi
dollars fari brátt að skila sér í auknum
útflutningi og minni innflutningi.
Að mati ráðgjafafyrirtækisins er það
verðbólgan sem öllu máli skiptir þegar
efnahagshorfur eru metnar. Takist
þjóðum að hamla gegn verðbólgu þá
muni hagvöxtur ekki láta á sér standa á
næsta ári. Hins vegar eru hættumerki á
veginum. í Bandaríkjunum eru fram-
leiðsluþættir vel nýttir og eftirspurn er
talsverð á vinnumarkaði. Ef þess
vegna útflutningur eykst eitthvað að
ráði er hætt við að hærri verð fylgi í
kjölfarið. Á móti vegur það þungt, að
framleiðnivöxtur hefur verið mikill og
launahækkanir verið litlar að undan-
förnu í löndum eins og Bandaríkjun-
um, Japan og V.Þýskalandi, eða á bil-
inu 2-3,5%.
Af Bretlandi er svipaða sögu að
ségja, nema að þar hefur hagvöxtur
verið ívið meiri og launahækkanir tals-
vert hærri. T.d. hækkuðu laun um
8,5% að meðaltali á seinustu 12 mán-
uðum. Við þessu hefur hins vegar verið
brugðist með vaxtahækkunum og þyk-
ir ráðgjafafyrirtækinu það vera góðs
viti.
ARGENTÍNA:
Verðbólgan heldur sínu striki
í maímánuði s.l. hækkaði fram-
færsluvísitalan í Argentínu um 15,7%
og hafði verðlag þá hækkað um 286% á
12 mánuðum. Að hluta til skýrist
hækkun umdanfarinna mánuða af á-
kvörðun stjórnvalda um að hætta
ERLEND
FRÉHBROT
stuðningi við ríkisfyrirtæki, sem höfðu
verið rekin með tapi. T.d. hækkaði
verð á rafmagni og fargjöld almenn-
ingsfarartækja.
Að því er virðist ríkir um það sam-
staða í Argentínu, að höfuðorsök verð-
bólgunnar sé styrkjastefna stjórn-
valda. Og á þessu ári á einmitt að gera
mikið átak til þess að draga úr ríkis-
styrkjum. Þar að auki freistast stjórn-
völd nú til að ná samkomulagi við
vinnuveitendur og verkalýðsfélög um
verð- og launastefnu, en fyrr á árinu
hafði aðilum vinnumarkaðarins verið
veitt fullt frelsi til kjarasamninga og
flestum verðhömlum verið aflétt.
Gull heldurverögildi sínu en margt
spilarinní____________________________
Úti í heimi fer eftirspurnin eftir gulli
gjarnan eftir væntingum manna um
verðgildi peninga. Menn hafa litið á
gull sem öruggan fjárfestingarkost,
sem haldi verðgildi sínu án tillits til
verðbólgunnar. Raunar gildir það
sama um aðra fáséða málma eins og
silfur og platínum, en verð þeirra fer
þó í ríkara mæli en gullverð eftir nota-
gildi þeirra við iðnaðarframleiðslu. Þó
er oft alls ekki auðvelt að átta sig á
verðsveiflum góðmálmanna, því margt
annað spilar inn í. Þetta kom berlega í
ljós þegar verð á hlutabréfum féll
skyndilega í október s.l. og seðlabank-
ar dældu peningum í efnahagslífið,
sem aftur ýtti undir verðbólguvænting-
ar. Að vísu hækkaði verð á gulli fyrst
eftir hrunið í 500 dollara únsan, en
lækkaði fljótlega aftur í svipað horf og
áður, eða niður undir 450 dollara.
Ástæðuna fyrir því að svona fór er
að leita í framboðshliðinni. Framboðið
jókst af tveimur ástæðum. Annars veg-
ar, þegar gullverð hækkaði í kjölfar
verðhruns hlutabréfanna, þá seldu þeir
gull sem höfðu áður keypt það í þeirri
trú að svona færi. Hins vegar brugðust
gullframleiðendur skjótt við verð-
hækkuninni og sömdu um framleiðslu-
magn fram í tímann á þessu tiltölulega
háa verði og komu þannig í veg fyrir
frekari verðhækkun.
Eftir sem áður er talið að verð á gulli
ráðist mest af eftirspurninni og merki
eru á lofti urh að áhugi manna á gulli
sem fjárfestingarkosti fari síst minnk-
andi. Jafnvel seðlabankar ýmissa landa
hafa að undanförnu séð ástæðu til að
skipta á dollurum fyrir gull. í Banda-
ríkjunum eru svo ýmsir sem búast við
að verð fari hækkandi vegna aukinnar
verðbólguhættu.
V.ÞÝSKALAND:
Kanslari lýsir yfir stuðningi við hug-
myndina um evrópskan seolabanka
Forustumenn hinna ýmsu landa Evr-
ópubandalagsins hafa hver af öðrum
lýst yfir stuðningi við hugmyndina um
evrópskan seðlabanka. Nú síðast var
það V.Þýski kanslarinn Helmut Kohl,
sem lét skoðun sína í ljós í tilefni af 40
ára afmæli endurbóta á þýska mynt-
kerfinu.
Hugmyndin gengur út á það, að í
Evrópu, eða a.m.k. innan EB, verði
einungis ein mynt sem gefir verði út af
óháðum seðlabanka. Að sögn Kohls
hlýtur þetta að vera næsta skref eftir að
hinn sameiginlegi markaður EB land-
anna verður að veruleika. Kohl er
þeirrar skoðunar, að hinn sameiginlegi
seðlabanki eigi að vera skv. þýskri fyr-
irmynd, enda hafi hann sannað gildi
sitt. Þýski seðlabankinn hafi nefnilega
staðið vörð um stöðugt peningakerfi og
verið sjálfstæður gagnvart stjórnmála-
öflum.
V.Þýski seðlabankastjórinn, Karl
Otto Poehl hefur tekið undir það meg-
insjónarmið að í Evrópu verði einn
gjaldmiðill. Hins vegar hefur hann haft
áhyggjur af því að Þjóðverjar afsali sér
réttinum til að gefa út peninga, sem
hafi gefist þeim svo vel, og láti evr-
ópskan banka um peningasláttuna,
sem óvíst er hvernig muni gefast. Poehl
hefur ennfremur sagt, að til þess að
evrópskur seðlabanki verði að veru-
leika hljóti Bretar fyrst að gerast aðilar
að EMS, og þá verði aðildarlöndin
ennfremur að samhæfa hagstjórn sína
meira en orðið er.
Ritstj. og ábm.: FinnurGeirsson.
Útg.: Kaupþing hf. Húsi Verslunarinnar,
Kringlunni 7.103 Reykjavík. Sími 68 69 88.
Umbrot oa útlitshönnun: Kristján Svansson.
Prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Öll réttindi áskilin. Rit þetta má ekki afrita með
neinum hætti svo sem með Ijósritun eða á
annan hátt að hluta eða í heild sinni án leyfis
útgefanda.