Vísbending - 10.05.1990, Blaðsíða 3

VÍSBENDING
eru við lýði. Bæta mætti við kostnaði
vegna affalla af lánum Byggðasjóðs,
vegna vildarkjara í nokkrum líf-
eyrissjóðum hins opinbera og ýmiss
konar fyrirgreiðslu í landbúnaði og
sjávarútvegi. Þetta heyrir þó nú orðið
til undantekninga eftir að vaxtafrelsi
varð á almennum lánsfjármarkaði
hérlendis.
Lokaorð
Ofangreint ætti þó að nægja til þess
að sýna okkur fram á verulegar veilur í
velferðinni. Kostnaður ríkisins vegna
framangreindra lána á sérkjörum nam
37% af vaxtajöfnuði til útlanda árið
1988 (á sambærilegu verðlagi). Ef við
gefum okkur að þjóðfélagið vilji
aðstoða einstaklinga við öflun eigin
húsnæðis og menntunar hlýtur að
skipta miklu máli að þetta sé gert með
hagkvæmum og markvissum hætti.
Reglum unt frádráttarbæmi vaxta-
greiðslna af íbúðarhúsnæði hefur
verið breytt í skattakerfinu þannig að
ívilnun verður markvissari og ódýrari
en ella. Húsbréfakerfinu er ætlað að
draga úr kostnaði í húsnæðiskerfinu.
Enn sýnist þó talsvert í land að auka
nægilega hagkvæmni og ráðdeild í
sluðningi ríkisins við öflun eigin
húsnæðis og menntunar.
leyfðar voru í vaxtafrádrátt.
Eins og sést í töflunni og á 1. rnynd
nam kostnaður árið 1988 (á verðlagi
ársins 1989) vegna húsnæðislána
liðlega 1,5 milljörðum króna, skatta-
frádrátturinn kostaði ríkissjóð yfir 1,1
milljarð og vaxtaleysi námslána rösk-
lega einn milljarð króna. Smanlagt
verða þetta um 3740 millj.kr.
2. tafla sýnir samsvarandi ívilnanir
sem lánþegar njóta rniðað við að þeir
tækju lán á almennum markaði.
Samtalan verður þá, sbr. einnig 2.
mynd, um 4745 millj.kr.
Mismunur á kostnaði ríkisins og
hagræði einstaklinga ætti einkum að
stafa af því að ríkið getur tekið ódýrari
lán en einstaklingar. Hins vegar er hætt
við að auknar lántökur ríkisins á
innlendum markaði valdi að öðru
jöfnu vaxtahækkun þannig að fyrr-
greindur munur í vaxtakostnaði er ekki
hreinn þjóðfélagslegur ábati. Takið
ríkið lán erlendis getur það valdið
auknni verðbólgu og raunvaxtahækkun
við vissar aðstæður. Til þessa þyrfti
að taka tillit ef meta á ábata þess fyrir
þjóðfélagið að ríkið stundi þessar
tilfærslur.
Önnur lán á sérkjörum
Framangreint er ekki læmandi upp-
talning á lánum á sérkjörum sem enn
2. mynd
ÍVILNUN VEGNA LÁNA
á sérkjörum til öflunar eigin húsnæöis og menntunar
m.v. markaösvexti á hverjum tíma
á verölagi ársins 1989