Vísbending - 15.08.1994, Side 1

V
Vik u
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
15.
ágúst
1994
31. tbl. 12. árg.
Fjárfestingar:
Litið um öxl
eða fram á
við?
Þegar verð hækkar á einhverri tegund
bíla, matvöru eða húsmuna er líklegt að
heldur dragi úr sölu á henni. I augum
sumra kaupenda hættir varan að vera
peninganna virði. Menn leita þá að
einhverju sem gæti komið í staðinn, eða
neita sér alveg um vöruna. Þessu er
stundum öfugt farið þegar keypt er í
hreinu fjárfestingarskyni. Þegar gengi
skuldabréfa hækkar fá kaupendur aðvísu
minnafyrirpeningana: Minni vextirfást
fyrir hverja krónu, sem keypt er fyrir.
Svipað má segja um hlutabréf, arðsvon
minnkar þegar bréfin hækka íverði. En
von um vexli og arð skipta ekki alltaf
höfuðmáli í huga fjárfesta. Þeir líta
stundum á verðhækkun sent merki um
að bréf séu á uppleið og þarsé því gróða-
von. Stundum gelur slík spákaup-
mennska borgað sig, einkuin ef fjárfest
er í stuttan tíma, en oft er lítið vil í henni.
Verð bréfa í Sjóvá-
Almennum rýkur upp
128. tölublaði Vísbendingar, komfram
að hlutabréf í Sjóvá- Almennum
tryggingum hefðu ávaxtast um yfir 50%
frá miðjum júlí 1993 til júlí 1994. Úr
löflu í blaðinu mátti lesa, að til þess að
það borgaði sig að kaupa bréf í félaginu
til langs tírna, þyrfti sú mikla arðsemi,
sem verið hefur á fyrirtækinu undanfarin
tvö ár, að haldast. Vísbending hefði ekki
mælt með bréfum í Sjóvá-Almennum
semlangtímafjárfestingu á gangverði um
miðjanjúlí. Fjárfestum hefði fremur verið
ráðlagt að skoða hlutabréf, sem hag-
kvæmt virtist að kaupa ntiðað við mun
minni hagnað fyrirtækja í framtíðinni.
Þetta gætu til dærnis verið bréf í Hamp-
iðjunni, eða einhverju olíufélaganna.
Einnig kæmu lil álita bréf í lslenskum
sjávarafurðum og Jarðborunum og Sœ-
plasti, ef þau byðust á verði svipuðu
síðasta viðskiptagengi 8. ágúst. Þessi
bréf hætta að vera góður kostur semlang-
tímafjárfesting ef þau hækka mikið í
verði.
Frétt um hækkun hlutabréfa í Sjóvá-
Almennum virðist hafa ýtt við fjárfestum
og aukið sókn í þau. Menn treystu því
greinilega að gengið héldi áfram að
hækka, fyrst það var byrjað að gera það.
Unt miðjan júlí var gengi bréfa í Sjóvá-
Almennum4,95, en 2. ágúst seldust þau
á genginu 5,85. Þetta er 18% hækkun á
rúmlega hálfum mánuði.
Verðbréfasjóðir stækka
hratt
Þegar vextir lækkuðu hér á landi um
mánaðamótin október/nóvember 1993
hækkuðu gömul spariskírteini í verði.
Spariskírteini eru með föstum vöxtum.
Gengi þeirra hækkaði þar til væntanleg
ávöxtun af kaupverði var orðin jafnlítil
og hinir nýju markaðsvextir. Gengis-
hækkunin varþeim mun meiri sem bréfin
voru til lengri tíma. Frá október til ára-
mótahækkaði þingvísitala 1-3 áraspari-
skírteina um 5%, þingvísitala 3-5 ára
skírteina um 7% og vísitala skírteina lil
5 ára og lengri tíma hækkaði um 19%.
Vísitala húsbréfa hækkaði um 17% á
sama tíma. Þegar þriggja mánaða
ávöxtun er umreiknuð til árs hækka
tölurnarenn. Avöxtun margraverðbréfa-
sjóða var því afar góð á þessu tímabili.
Úm ntiðjan janúar varávöxtun Öndvegis-
bréfa undanfarna þrjá mánuði til dæmis
34% og ávöxtun Einingabréfa 2 á sama
tíma var 22%.Þessar tölur stungu heldur
betur í stúf við raunvexti á nýjum ríkis-
skuldabréfum, sem voru rúmlega 5% um
þetla leyti. Ávöxtunarvon í verðbréfa-
sjóðurn hafði reyndar minnkað í samræmi
við almenna vaxtalækkun, en það skipti
ekki máli, því að menn horfðu um öxl en
ekki fram á við. Mikið seldist af hlut-
deildarbréfum sjóðanna næstu mánuði.
Frá áramótum til júníloka stækkuðu
verðbréfasjóðir, sent kaupa aðallega
íslenskbréf, úr 11 Vi milljarðikróna í rúm-
lega 16V2, eða um 46%. I grein í 30.
tölublaði Vísbendingar sagði Bjarni
Ármannsson starfsmaður Kaupþings hf.,
að menn kynnu að innleysa bréf í verð-
bréfasjóðum ef vextir hækkuðu í haust,
enda myndu sjóðirnir þá sýna lægri
ávöxtun en byðist á nýjum bréfum á
markaði. Sjálfsagt er þetta rétl mat hjá
honum, en hitt er annað mál að hlut-
deildarbréf verðbréfasjóðanna yrðu þá í
raun orðin girnilegri fjárfesting en áður.
Skoðum reynslu síðustu
missera og ára — en með
varúð
Gagnlegt er að skoða nokkra síðustu
ársreikningaáðuren hlutabréferukeypt,
eða fyrirtækjum veitt lán. Varasamt er
þó að ímynda sér að það, sem sést í
reikningunum, eigi eftiraðendurtakasig
um alla framtíð. Við mat á fyrirtækjum
verður að huga að markaðsaðstæðum.
efnahagsástandi, nýjum lögunt og
reglum, og öðru, sem kann að breyta
rekstrinum. Sent dæini má nefna að
ástand þorskstofnsins skiptir sköpum
þegar metnar eru horfur í útgerð. Ný lög
auðvelda útlendingum að keppa við
banka og tryggingafélög hér á landi.
Ríkið leggur ekki nærri eins miklar
hömlur á starfsemi olíufélaga og sam-
keppni þeirra, eins og það gerði l’yrir
nokkrum árurn. Þá er rétt að hafa í huga
að mjög rnikill hagnaður, þar sent arð-
semi eiginfjár skiptir mörgum tugum
prósenta, helst varla í mörg ár, nerna
aðstæður séu mjög sérstakar, fyrirtækið
hafi til dæmis einkaleyfi á sínu sviði.
Við kaup á verðbréfum er mikilvægt
að gera sér hugmynd um áhættu. 1 28.
tölublaði varáhættahlutabréfa í nokkrum
félögum metin með því að skoða árs-
reikningasíðustuára. Svonefntbeta-gildi
er mælikvarði á verðsveiflurhlutabréfa.
í 40. tölublaði Vísbendingar 1993 notar
Ottar Guðjónsson hagfræðingur reynslu
rúms árs til þess að finna beta-gildi fyrir
íslensk hlutabréf. Menn mega ekki taka
slíkt áhættumat of bókstaflega, því að
þarnaer fortíðin notuð til þess að spá unt
framtíðina. Alltaf errétt að staldra við og
íhuga hvort einhver rök séu fyrir því að
eitt fyrirtæki sé,,öruggara“enannað,eða
hvort tilviljun kunni að ráða einhverju
unt niðurstöðurnar. Getur verið að
breyttar aðstæður geri reksturinn áhættu-
samari en verið hefur?
Fjárfestar voru þeirra skoðunar að
hlutabréf í Sjóvá Almennum og hlut-
deildarskírteini verðbréfasjóða væru góð
1 járfesting, fyrst verð þeirra hafði hækkað.
Slíkar væntingar kunna að rætast þegar
horft er skammt fram á við. En þegar
ljárfest er til langs tíma er hæpnara að
líta á reynsluna scm einhlítan fyrirboða.
• Fjárfestingar
• Fjárliagur kaupstaða
• Gjaldeyrismarkaðir