Vísbending - 13.05.1996, Page 4

/
V
ISBENDING
/ \
Hagtölur
Fjármagnsmarkaöur
Ný lánskjaravísitala 3.471 05.96
Verðtryggð bankalán 8,7% 11.05
Óverðtr. bankalán 12,4% 11.05
Húsbréf, kaup (ný. flokk.) 5,75% 13.05
Spariskírteini, kaup (5-ára)5,75% 13.05
M3 (12 mán. breyting) 4,3% 02.96
Þingvísitala hlutabréfa 1.770 13.05
Fyrir viku 1.753
Fyrir ári 1.096
Verölag og vinnumarkaður
Vísitala neysluverðs 176,9 05.96
Veröbólga- 3 mán. 3,9% 05.96
-ár 2,8% 05.96
Vísit. neyslu - spá 177,1 06.03
(Fors.: Gengi helst 177,5 07.04
innan ±6% marka) 177,8 08.05
Launavísitala 147,4 03.96
Árshækkun- 3 mán. 16,8% 03.96
-ár 7,9% 03.96
Kaupmáttur-3 mán. 3,1% 01.96
-ár 5,7% 01.96
Skortur á vinnuafli -0,2% 01.96
fyrir ári -0,4%
Atvinnuleysi 4,0% 04.96
fyrir ári 5,5%
Velta sept.-okt. ’95 skv. uppl. RSK
(milljarðar kr. og breyt. m/v 1994)
Velta 120 8,6%
VSK samt. 7.9 1,1%
Hrávörumarkaðir
Vísitala verðs sjávarafurða 105,0 04.01
Mánaðar breyting -1,7%
Ál (99,7%) (USD/tonn) 1.635 10.05
Mánaðar breyting 4,5%
Sink (USD/tonn) 1.045 10.05
Mánaðar breyting 0,5%
Kvótamarkaður 10.5.
(Krónur/kg) Leiga Varanl.
Þorskur 90 540
fyrir mánuði 95 540
Ýsa 7 127
fyrir mánuði 10 127
Karfi 45 160
fyrir mánuði 40 160
Rækja 76 335
fyrir mánuði 90 335
\____________________________/
Vísbending vikunnar
í 12. tbl. var sagt frá því að viðskipli
á Verðbréfaþingi með hlutabréf í
Skinnaiðnaði hf hefðu verið lítil á
síðasta ári. Þetta er rétt, en það var
hins vegar rangt að draga þá ályktun
að það væri vegna þess að sátt hefði
ekki náðst um verð milli kaupenda og
seljenda.Skinnaiðnaðurkomekki inn
á markað fyrr en seinast á árinu 1995
og því rúm til viðskipta nær ekkert. A
yllrstandandi ári hafa færri komist að
en vildu til það kaupa hlutabréf, en
viðskipti hafa verið talsverð. Bréfin
virðast á hagstæðu verði en kaupum
iylgir talsverð áhœtta í ljósi sögu
viðskipta á þessu sviði.
V___________________________V
vælaframleiðslu. Almennt má telja að
koltvísýringsaukning og önnur mengun-
aráhrif dragi úr framleiðslu og geti leitt
til hækkunar á matvælaverði í fram-
tíðinni.
Innlend framleiðsluskilyrði
Hér á undan hafa verið leiddar líkur að
því að ytri skilyrði fyrir matvælaút-
Hutning verði hagstæð á næstu árum. En
góð viðskiptakjör eru aðeins nauðsyn-
legt en ekki nægjanlegt skilyrði fyrir
auknum hagvexti hér á landi. Til þess að
bætt ytri skilyrði nýtist er nauðsynlegt að
reka matvælaframleiðslu á sem hag-
kvæmastan hátt. Núverandi stjórnun
fiskveiða leiðir ekki til hámarks arðsemi
greinarinnar fyrir þjóðarbúið.
Kvótaeigendur eru þegar öflugur
þrýstihópur sem hefur að ýmsu ley ti and-
stæða hagsmuni við þjóðfélagið að því
leyti að aukning á þorskkvóta eða full
nýting hans er ekki endilega hagkvæm
frá sjónarhóli kvótaeigandans, einkum
ef hann leigir kvótann út. Olíkt því sem
gerist með jarðir í einkaeign þá geta
eigendur kvótans ekkert gert til þess að
yrkja og ávaxta sína eign í hafinu. Rök
sem mæla með einkaeign á jarðnæði eiga
því ekki við um kvótaeign.
Tilraunir til að breyta kvótakerfinu eftir
að eignaraðall hefur myndast sem lifir á
óverðugri „sjávarrentu" mun leiða til
stéttaátaka og hagsmunaárekstra sem
veikja íslenskt þjóðfélag í framtíðinni.
Uppboðskerfi leiðir óhjákvæmilega til
hagkvæmustu nýtingar á fiskimiðum.
Otti við að uppboðskerfi á veiðileyfum
leggi óbærilegar byrðar á útgerðina er
ástæðulaus ef kaup á kvóta eru með-
höndluð sem rekstarkostnaður sem er frá-
dráttarbær frá skatti.
Jafnfram breytingum á kvótakerfi er
nauðsynlegt að auka rannsóknar- og
þróunarstarf í fiskiðnaði sem miðar að
því að aukanýtingu fisktegunda til mann-
eldis í stað verðminni afurða. Að vísu
gæti verð á fiskimjöli hækkað ef eftir-
spurn eftir kjöti vex í þróunarlöndunum
en með sérhæfðri framleiðslu til mann-
eldis í stað staðlaðrar mjölframleiðslu
fást stöðugri markaðir og hærra verð.
Helstu heimildarrit:
Þjóðhagsstofnun: Sögulegt yfirlit
hagtalna 1945-1994
FAQ Commodity Review and
Outlook 1994-1995
Worldwatch Institute: State of the
World 1996
UNCTAD: Handbook of Inter-
national Trade and Development
Statistics 1992
Höfundur starfar hjá Byggðastofnun
Aðrir sálmar
Hver er maðurinn?
Sunnudaginn 5. maí skrifarM. íHelgi-
spjalli Morgunblaðsins athyglisvertinn-
legg í þjóðmálaumræðuna: „Eg erað tala
um fólk sem útlendir fræðimenn kalla
sýkópata en við gætum nefnt sið-
blindingja. Margir þeirra sækjast eftir
háum embættum og ná oft takmarki sínu
í óþökk hæverskra áhorfenda sem hafa
aðhald af dómgreind sinni og sjálfsvirð-
ingu. ... |H]elztu einkenni þessa kvilla
sem hefur orðið svo mörgum til fram-
dráttar í framapotinu eru þessi (og getur
þá hver og einn dregið sínar ályktanir):
Sýkópatar eru heldur félagslyndir og
þurfa samfélag til að spóka sig í. ...
[Sýkópatinn þarf] ekki að þjást af neinni
raunveruleikabrenglun. Hann er fljót-
ráður og getur verið árásargjarn, en þó
einkum yfirborðslegur í tilfinningasam-
böndum. Hann getur verið erfiður í um-
gengni og öðrum vandamál, en þó
stundum verið hlýr og sjarmerandi án
þess að ná sterku tilfinningasambandi við
neinn. Hann skammast sín ekki og er sér-
fræðingur í að afla sér yfirborðslegra vin-
sælda hjá öðru fólki.... Hann er fyrst og
fremst drottnunargjarn og sækist eftir
völdum yfir öðrum. Hann leitar gjarnan
að veikum blettum á öðru fólki og ræðst
á andstæðinginn þar sem hann er
veikastur fyrir. Þannig getur hann oft
drottnað y fir umhverfi sínu þ ví að enginn
hefur sérstakan áhuga á því að veiku
blettirnir séu afhjúpaðir. Sjálfsálit
sýkópatans getur verið allt að því tak-
markalaust og í valdastreði sínu notar
hann annað fólk eins og hann getur og
lætur sér fátt um finnast þótt tilgangurinn
helgi meðalið ef það yrði til þess að tak-
markinu væri náð. Hann þarf helzt alltaf
að vera í sviðsljósinu.... Hann getur þj áðst
af tilfinningakulda og er sérfræðingur í
hagsmunavináttu. Djúp, rækluð og fórn-
fús vinátta er honum framandi. Hann er
öðrum fremur sjálfhverfur og hömlulaus
í sjálfsdýrkun sinni þótt hann geti haft
sérstakt lag á því að breiða yfir þetta
dekur. Hann getur því náð vinsældum og
komizt langt, eins og sagt er. Samfélagið
kallar oft, þótt ótrúlegt sé, þetla andsam-
félagslega fyrirbrigði. Enginn veit
skýringuna á þessari þjóðfélagslegu
klikkun. Stundum má rekja hana til þess
að hún sér ekki við sýkópatanum því að
hann er bæði gáfaður og útsmoginn og
vgetur kjaftað sig inná hvern sem er ...“ y
Benedikt Jóhannesson, ritstj. og ábm. Útg.:
Talnakönnun hf., Borgartúni 23, 105 Rvík.
Sími: 561-7575. Myndsendir: 561-8646.
Internetslóð: http://www.strengur.is/~talnak/
vief95.html, netfang:talnak@strengur.is
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Háskól-
ans. Prentun: Steindórsprent-Gutenberg.
Upplag: 700 eintök. Öll réttindi áskilin. Ritið
má ekki afrita án leyfis útgefanda.