Vísbending - 02.05.1997, Blaðsíða 4

Framhald afforsíðu
arkrafan er af veltu. I öllum tilvikum er
hagnaðarkrafan meiri en meðalhagnaður
undangenginna ára. Það sem meira er. í
mörgumtilvikumerhagnaðarkrafanmun
hæn-a hlutfall af veltu undangenginna ára
en þau 10-1 1% sem héreru tilgreind að
ofan sem líklegt hámark í venjulegum
sjávarútvegsrekstri.
Mikilvægt er að taka eftir því að sum
þeirra fy rirtækja sem virðast hvað dýrust
samkvæmt þessum útreikningum hafa
verið að stækka með sameiningum og
öðrum hætti. Hátt verð kann því að benda
til þess að markaðurinn búist við mun
meiri veltu íframtíðinni en hingað til. Þó
er ekki rétt að útiloka að verð hlutabréfa
í sumum fyrirtækjum sé orðið of hátt.
Bestu kaupin
Sama tafla sýnir einnig að markaður-
inn gerir mun lægri hagnaðarkröfu
til sumrafyrirtækjaen 10%. Núerreyndar
ekki sjálfgefið að öll fyrirtæki geti náð
slíku hagnaðarhlutfalli. Landvinnsla hef-
ur reynst mjög þung undanfarin ár, meðan
afrakstur hefur verið góður af uppsjávar-
fiski. Engu að síður vekur það athygli að
markaðurinn gerir lægri hagnaðarkröfu
til fyrirtækja sem eru lítil en hinna stóru.
Það er eðlilegt að í slíkum fyrirtækjum
hafi ekki náðst sama hagræðing og hjá
hinum stærri. Til lengdar getur það þó
ekki staðist, því reksturinn er í eðli sínu
sama eðlis, en litlu fyrirtækin eiga ekki
ekki sömu möguleika til aðlögunar á
breyttum aðstæðum sem fjölbreyttur
rekstur og stór kvóti gefur. Þess vegna
virðist líklegt að hagstæðustu kaup á
hlutabréfum í sjávarútvegi sé í minnstu
fy rirtækjunum í von um að þau muni sam-
einast þeim stærri. Líklegt er að innan
tíðar verði stærri fyrirtækin enn stærri og
velti milli 5 og 10 milljörðum króna á
ári, meðan fyrirtæki sem velta minna en
tveimur milljörðum heyri sögunni til.
Vísbendingin
Knattspyrna nýtur mikilla vinsælda
hérlendis sem og í flestum löndum
heimsins. Knattspyrnufélög erlendis eru
stórfyrirtæki sem velta tugum og sum
hundruðum milljóna króna árlega. I Bret-
landi eru sum félög komin á hlutabréfa-
markað og áhugamenn um knattspyrnu
s vo og fjárfestar geta lagt fé í hlutabréfin.
A forsíðu Financial Times sl. þriðjudag
var auglýsing frá sjóði sem fjárfestir í
knattspyrnufélögum. Þar er sagt að hækk-
unhafi numiðtæplega600%frá 1 .janúar
1993. Það er ekki slæm ávöxtun en auð-
vitað getur gengi hlutabréfanna verið
breytilegteins oggengi félaganna. Hluta-
bréf í Newcastle eru væntanleg á markað
og verða þau vafalítið eftirsótt.
V _______________________)
Láglauna-
menn?
Launforsvarsmannafyrirtækjahér-
lendis hafa löngum verið feimnis-
mál. Sennilega má kenna fámenn-
inu um þetta því að víðast hvar erlendis
eru upplýsingar um launakjör forsvars-
manna fyrirtækja opinberar. Upplýsingar
um laun einstakra manna veita ákveðið
aðhald og stuðla að samkeppni á milli
þeirra. Það gerist reyndar oft að launa-
greiðslur til einstakra manna faraúr bönd-
unum og eru stundum í hróplegu ósam-
ræmi við árangur þeitTaen slíkterundan-
tekning og oft myndast mikill þrýstingur
á stjórnir í þeim fyrirtækjum að bregðast
við á réttan hátt. Ráðgjafarfyrirtækið
Hagvangurgerirreglulegalaunakannanir
meðal nokkurra fyrirtækja en niðurstöður
þeirra eru ekki gerðar opinberar. Einu
upplýsingarnar sem hægt er að fá opin-
berlega hérlendis eru úr ársreikningunt
fyrirtækja og úr álagningarskrá vegna
skalllagningar. Financial Times birti í
síðustu viku samantekt á launum for-
svarsmanna fyrirtækja í sex löndum í
Evrópu.
Smærri fyrirtæki
s
Ifyrirtækjum með 100 - 250 starfsmenn
voru meðallaunin hæst í Danmörku eða
jafngildi 1.800 þúsund króna á mánuði
þegar allar tekjur og sporslur viðkomandi
forstjóra voru taldar. Þar á eftir komu
forstjórar í Þýskalandi en þar var meðal-
talið 1.650 þúsundir á mánuði, í Sviss
vorumánaðarlaunin 1.300þúsundir, 850
þúsund í Hollandi, 780 þúsund á írlandi
og lægst í Bretlandi, 650 þúsund. Ekki er
ósennilegt að meðallaun forstjóra í sam-
bærilegum fyrirtækjum hérlendis séu um
600 - 700 þúsund. Hæstu laun í einstökum
fyrirtækjum af þessari stærð hér á landi
voru rúmlega 1.100 þúsund á mánuði árið
1995 en í þeim fjórðungi fyrirtækja sem
hæst greiða launin í Bretlandi eru þau
um 800 þúsund. I Danmörku eru meðal-
laun í þeim fjórðungi fyrirtækja sem
hæstulauningreiðaum2milljónirámán-
uði.
Stærri fyrirtæki
s
Ifyrirtækjum með 500 - 1000 starfs-
menn eru meðallaunin hæst í Þýska-
landi eða 2.062 þúsund á mánuði og lægst
í Hollandi 910 þúsund á ntánuði. Meðal-
laun þeirra 5 fyrirtækja sem eru í þessum
hópi hér á landi voru 967 þúsund árið
1995 samkvæmt Frjálsri verslun. Sam-
kvæmt þessu eru laun forsvarsmanna
fyrirtækja hérlendis í lægri kantinum.
ISBENDING
( N
Aðrir sálmar
Fordæmi Blairs
Jafnaðarmenn hér á landi fögnuðu mjög
sigri Verkamannaflokksins í Bretlandi
eftir langa eyðimerkurgöngu flokksins.
H i ns vegar ættu ftjálshyggj umenn ekki síð-
ur að gleðjast, því eina leið Blairs til sigurs
var að taka undir öll helstu baráttumál
Margrétar Thatcher. Enginn vafi leikur á
að skilningur hefur almennt vaxið á nauð-
syn þess að fyrirtæki beri eðlilegan arð og
jafnframt að miklu líklegra er að það gerist
ef einstaklingar bera ábyrgð á rekstrinum.
Virðingin fyrir frelsi einstaklingsins og
skert völd verkalýðsforingja hafa skilað
Bretum meiri hagsæld en dæmi eru um
víðast í Evrópu. Það var því ekki að undra
að Verkamannaflokkurinn sæi að sér og
sliti af sér höft úreltra sjónarmiða þeirra
semhallastaðríkisrekstri.Hérálandihefur
sama þróun orðið. Foringjar og almennir
félagar ýmissa vinstri flokka hafa séð að
frjálsræði ogeinkarekstureru til þess fallin
að bæta lífskjör fólks en forsjárhyggja.
Borgarstjómarmeirihlutinn hefur gengið
lengra í einkavæðingu en fyrirrennarar
hans, þótt þar séu enn rnörg skref óstigin.
Nú gerast raddir um sameiningu vinstri
manna í einn flokk æ háværari. Ekki er
sérstök ástæða til þess fyrir atvinnulífið að
óttast sterkan „vinstri1' flokk, ef frjáls-
hyggjumenn verða þar í forystu.
Orðagjálfur
Verkalýðsleiðtogar héldu hefðbundn-
ar ræður 1. maí. Það er dapurlegt að
flestar ræðurnar virtust vera göntlu tugg-
urnar aftur og aftur. Þrátt fy rir að nýlega sé
lokið við að semja um mestu kaupmáttar-
aukningu sent þekkst hefur hérá landi töl-
uðu leiðtogarnir um ömurlegt ástand og
að fólk fengi ekki að nj óta efnahagsbatans.
Jafnframt var broslegt að heyra gamlar
klisjur um einkavæðingu til vildarvina
ríkisstjórnarinnar þegar í raun er ekkert
slíkt dæmi og reyndar lítið verið selt af
eignum ríkisins að undanförnu. Það væri
ánægjulegt ef verkalýðsleiðtogargæfu sér
tíma til þess að semja ræður fyrir raun-
veruleikann árið 1997 fremuren að dusta
rykið af gömlu klisjunum og lýðskruminu
einu sinni enn. Hins vegarer skylt að geta
þess að margir þessara sömu leiðtoga hafa
sýnt skynsemi við samningaborðið, þótt
ekki henti að sýna hana úr ræðustól.
V________________________________J
Ritstjórn: Tómas Öm Kristinsson ritstjóri og
ábm., Benedikt Jóhannesson. Útg.:
Talnakönnun hf., Borgartúni 23, 105 Rvík.
Sími: 561-7575. Myndsendir: 561-8646.
Internetslóð:http://www.strengur.is~talnak/
vief95.html,netfang:talnak@strengur.is
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Háskól-
ans. Prentun: Gutenberg. Upplag: 700
eintök. Öll réttindi áskilin. Ritið má ekki
afrita án leyfis útgefanda.