Vísbending - 03.03.2006, Qupperneq 1

V
V i k u
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
3. mars 2006
8. tölublað
24. árgangur
ISSN 1021-8483
Gleðidagurinn mesti
Húsvíkingar glöddust yfír ákvörðun
Alcoa um að kanna hagkvæmni
þess að reisa 250 þúsund tonna
álver á Bakka Húsavík. Það mun hafa
margvíslegar afleiðingar ef niðurstaða
verður á þá lund að álverið skuli reisa.
Áfram verður mikið íjárfest í orkuverum
og flutningsmannvirkjum, auk þess sem
ætl a má að framk væmdir hafi áhrif á gengi
krónunnar og íbúafjölda á Norðurlandi.
Efnahagslífið
Liklega kostar svona framkvæmd um
150 milljarða króna þegar virkjun-
arkostnaði hefur verið bætt við stofn-
kostnað álvers. Það munar um það og
eflaustmunumargirteljaframkvæmdina
hið mesta óráð vegna þess að hún muni
halda áfram að kynda undir heitum pott-
um efnahagslífsins. Uppbyggingin mun
taka nokkur ár og líklega mun þetta álver
eitt og sér hafa lítil þensluáhrif. Núna eru
framkvæmdir við álver og virkjanir ann-
ars staðar í fullum gangi og menn telja
að mjög reyni á þanþol víða í hagkerfmu.
Fyrir utan krónuna, sem er mun hærra
skráð en hún ella væri, eru áhrifin minni
en margir ætluðu áður en haldið var af
stað. Ruðningsáhrif hafa orðið minni en
menn ætluðu vegna þess hve mikið er af
erlendu vinnuafli í landinu og erlent íjár-
magn streymir óhindrað inn í landið.
Ætla má að Seðlabankinn muni bregð-
ast við verðbólgu með hefðbundnum að-
ferðum og vaxtastig verði áfram rnjög
hátt. Þetta ýtir undir ákveðið misræmi
milli innlendra og erlendra lána þar sem
þau fyrmefndu verða áfram óhagstæð. Því
heldur spenna vegna gengisáhættu áfram
að byggjast upp hjá mörgum.
Utilokað er að leggja í slíkar fram-
kvæmdir án þess að viðskiptahalli verði
mjög mikill. Á það ber þó að líta að þegar
öllum þeim stóriðju- og virkjunarfram-
kvæmdum sem nú er stefnt að verður
lokið verður búið að virkja mjög stóran
hluta þess afls sem vit er í því að virkja.
Þess vegna munu ekki bætast við miklu
fleiri framkvæmdir af þessu tagi efftir að
næsti áratugur er liðinn.
Húsavík og nærsveitir
Af þróuninni austur á landi má draga
þá ályktun að með álverinu treystist
byggð í nágrenni Húsavíkur. Sumir hafa
haft af því áhyggjur að meðan ferðaþjón-
usta er eini atvinnuvegur sem fer vaxandi
á landsbyggðinni sé dreifbýlið að breyt-
ast í allsherjar byggðasafn sem sé lokað
níu mánuði á ári. Reynsla sýnir þó að
íslendingar kæra sig sjálfir lítið um mörg
þau störf sembjóðast. Fiskvinnslan hefur
lengi verið mönnuð af Pólverjum og fleiri
útlendingum og nú seinni árin sést sama
þróun í byggingariðnaði.
Á Reykjavíkursvæðinu hafa íslending-
ar viljað vinna í álverum en í mörgum
greinum iðnaðar eru nær öll láglaunastörf
skipuð útlendingum. Þetta hefur í sjálfu
sér jákvæð efnahagsleg áhrif þvi að með
fleira fólki í landinu er hægt að byggja
meiraupp en ella en áhrifin á þjóðfélagið
munu verða mikil og varanleg. Af þessu
spretta vandamál ef menningarheimar út-
lendinganna eru mjög ólíkir þeirra sem
fyrir eru. Reyndar hafa Pólverjar margir
litið á íslandsdvölina fyrst og fremst sem
vertíð þar sem menn þoli einangrun og
vosbúð í nokkum tíma og lifi svo góðu
lífi í heimalandi sinu upp frá því.
Húsnæðisverð á Húsavíkursvæðinu
mun hækka um tugi prósenta ef þar rís
álver. Menn semhafa viljað selja fasteign-
ir sínar fá nú væntanlega kaupendur og
ný hús verða byggð. Mannlifíð verður
ijölbreytilegra. En verksmiðjur eru ekki
augnayndi og miklu skiptir að vel tak-
ist til að verksmiðjuhúsin og það sem
þeim fy lgir valdi sem minnstu raski. Ekki
er þó sérstök ástæða til þess að ætla að
verksmiðjan dragi úr sókn ferðamanna
til Húsavíkur eða nágrennis. Bakki, þar
sem talað er um að reisa verksmiðjuna,
er utan alfaraleiðar.
Orkan og landið
Háværardeilurhafa staðið um virkjun-
arframkvæmdir hér á landi. Skýring-
amar em tvær: Annars vegar hafa menn
óttast áhrif framkvæmdanna á umhverfið
og varanlegan skaða af þeim og hins
vegar telja menn að arðsemi sé ófullnægj-
andi. Bæði sjónarmiðin eiga fyllilega
rétt á sér.
Vatnsaflvirkjanir eru þeim kostum bún-
ar að orkan er hrein og endurnýjanleg,
ólíkt til dæmis kolum eða olíu. Þess vegna
er það æskilegt frá sjónarmiði þeirra sem
berjast gegn mengun og fyrirhreinu landi
og lofti að vatnfoll séu virkjuð. Ef menn
vilja nota orku verður að afla hennar. En
land er líka lífsgæði og við getum líka
grætt á ósnortinni náttúru. Til lengri tíma
litið er líklegt að ferðamönnum haldi
áfram að fjölga hér á landi löngu eftir að
ekki verður hægt að virkja meira. Þess
vegna erþað ekki eitthvert bull í órökvís-
um sveimhugum að landslagið sjálft sé
auðlind. Það erbeinhörð peningahyggja.
Hér á landi hafa virkjunarframkvæmdirn-
ar sjálfar opnað mönnum leið að stöðum
sem áður voru ekki vel aðgengilegir og
þannig hafa þær líka stuðlað að því að
fleiri en áður fái að njóta landsins. Það er
alls ekki einfalt fyrir umhverfisvemdar-
sinna að vera á móti öllum vatnsaflsvirkj-
unum nema þeir haldi því fram að orkan
sé ekki skynsamlega notuð.
(Framhald á siðu 4)
r 'i Álver við Húsavík /* ^ Áfengisauglýsingar eru ^ ) Útlendingar hafa verið . 4 Er heppilegt að Háskóli
1 mun hafa margvíslegar / bannaðar hér á landi. \ að kaupa skuldbréf í L. 1 íslands stefni að því að
-*■ afleiðingar í för með Getur verið að slíkt ' íslenskum krónum og * verða einn af 100 bestu
sér ef af verður. bann hafi þveröfug nýta sér þannig háa vexti skólum í heirni?
V áhrif en því em ætluð? á Islandi. J
é/