Frjáls verslun - 01.02.1958, Blaðsíða 14

St. Lawrence-orkuverið mun ganga næst Grand
Coulee-orkuverinu í Washington-ríki að stærð.
Mikið vandamál hefur verið að samhæfa fram-
kvæmdirnar við skipaskurðinn og virkjunina.
Ekki má stífla fljótið, fyrr en skurðgröfurnar
hafa lokið verki sínu, og þeir, sem vinna við
skipaskurðinn, geta ekki breytt farvegi árinnar,
fyrr en st.arfsmenn við orkuverið eru tilbúnir.
Og loks má hvorugur aðilinn trufla umferðina
um hinn gamla skipaskurð.
Mest hafa 18.500 manns með 3.000 þunga-
vinnuverkfæri unnið á sama tíma við bygginga-
framkvæmdirnar. Miklar breytingar hafa orðið
á landslagi við allar þessar framkvæmdir. A 16
km löngu svæði sunnan landamæranna, þar sem
áður var graslendi, hafa risastórar skurðgröfur
grafið skurð, sem er um það bil 150 m breiður
og 8,5 m djúpur. Þetta er Long Sault-skipaskurð-
urinn, en eftir honum komast skip fram hjá
stíflunni við orkuverið mikla.
Geysistórir skipastigar eru í byggingu, en þeir
standast þó engan sarnanburð við hið risavaxna
orkuver, sem er í byggingu á landamærunum
(nálægt Massena, N. Y.), hvorki hvað snertir
stærð né byggingarkostnað.
I júní í sumar verður kornið fyrir fyrstu raf-
hverflunum í orkuverinu. Verður þá einnig byrj-
að að fjarlægja tvær bráðabirgðastíflur, en þær
hafa gegnt því hlutverki að halda vatni frá
aðalstíflunni meðan hún var í smíðum. Mun
taka um sex mánuði að Ijúka því verki. Ekki er
gert ráð fyrir að raforkuvinnslan verði komin
í fullan gang fyrr en í desember 1959.
Samtímis hefur verið unnið að öðrum fram-
kvæmdum bæði ofar og neðar í ánni. Þannig
hafa fjórir skipastigar verið byggðir nálægt
Montreal, en Welland-skurðurinn (milli Ontario
og Erie vatna) hefur verið dýpkaður og tveir
kanadískir bæir færðir af svæði, sem lendir
undir vatni.
Auk þessa er það fleira, sem gera þarf, áður
en stór hafskip geta siglt frá mynni St. Lawrence-
árinnar til efri hluta vatnanna miklu og þar með
alla leið til Duluth í Minnesota, en þessi vega-
lengd er alls 3.800 km.
Dýpka verður siglingaleiðina milli Erie og
Huron vatna (nálægt bílaborginni Detroit) og
eins á mörkum Michigan- og Efra-vatns, og
milljónum dollara verður einnig að verja til
hafnarbóta og mannvirkjagerðar í öllum hafnar-
borgum við vötnin, en búizt er við að margar
þeirra stækki verulega á næstu árum og ára-
tugum. Hefur því jafnan verið spáð, að Chicago
muni einhvern tíma verða stærri en New York,
einkum vegna hinnar nýju siglingaleiðar.
Bandaríkjaþing hefur samþykkt að veita 115
millj. dollara til dýpkunar á efri hlutum siglinga-
leiðarinnar, og er vinna þegar hafin við þessar
framkvæmdir. Áætlað er að þeim ljúki á árinu
1962. Það ár munu Bandaríkin hafa eignazt
fjórðu „ströndina“, sem verður 13.280 km að
lengd.
Um 40 bandarískar hafnarborgir við vötnin
miklu, auk margra kanadískra, eru farnar að
búa sig undir hið nýja hlutverk og afla fjár til
endurbóta og stækkunar á höfnum sínum.
Meðfram St. Lawrence-ánni og vötnunum,
bæði ICanada- og Bandaríkjamegin, ríkir mikil
bjartsýni um að hinar stórkostlegu framkvæmd-
ir séu upphaf að nýju og miklu framfaratíma-
bili.
Ástæða er til fyrir íslendinga að fylgjast með
þróun þessara mála, því fljótt á litið virðist, sem
St. Lawrence-skurðurinn muni færa Island nær
hinum geysistóra markaði í miðríkjum Banda-
ríkjanna. Flutningskostnaður frá austurströnd-
inni er mikill og má ætla að hann gæti orðið
töluvert lægri með íslenzkum skipum, einkum
ef tækist að selja heila skipsfarma til borga við
vötnin miklu.
Bankastjórinn tók upp símann og aðstoðar-
maður hans heyrði eftirfarandi: „Nei, nei, nei,
já, nei, nei, nei.“ Að lokum bætti hann við síð-
asta og ákveðnasta nei-inu og skellti á. Að-
stoðarmaðurinn leit undrandi á bankastjórann
og spurði: „Hvað meintir þú, þegar þú sagðir
já við manninn? „Hann spurði hvort ég' heyrði
til sín“.
14
FR.TÁLS VERZI.UN