Alþýðublaðið - 18.07.1970, Qupperneq 14

14 Laugardagur 18. júlí 1970
Mlm MARTINSSÚM:
2.
mamma hafði sofið heima hjá
ömmu í frístundum sínum á
kvöldin, eftir að hún kom
heim úr verksmiðjunni. —
Amma átti vefstólinn — og
þess vegna varð mamma að
fara til henmar, en oft grét
ég yfir því að mega ekkj fara
með henni. Amma átti heima
alla leið úti á Vilbergen fyr-
ir utan Norrköping, og ég
var of lítil til þess að fara
þangað, enda þótt ég væri
nógu stór til þess að geta ver-
ið ein heima í mybkrinu. En
þarna voru líka ábreiðumar,
splúnkunýjar og fínar. Og
svo voru einiviðarhrislur í
eldstónni.
Fyrir öðrum enda gangsins,
sem lá eftir endilöngu húsinu
niðri, var sameiginlegt eld-
hús fyrir þá íbúa hússins,
sem bara höfðu eitt herbergi.
Þar áttu þeir að matreiða
handa sér, og mamma sagði
að þar væri líka hægt áð
báka, ef maður vildi.
Og það er bara betra, sagði
hún. Þá losnar maður við að
sóða allt út inni hjá sér.
En þeir, sem fyrir voru á
búgarðinum, höfðu þegar fyr-
ir löngu lagt eldhúsið undir
sig. Mamma var „ný“ og þar
að auki úr verksmiðju: „fa-
brikkugálur“ hétu þær, sem
unnu í verksmiðju á máli
hinna eðalbornu, siðlátu og
skírlífu bændakvenna, — og
slíkar kvinnur gátu jú gott
og pent mallað matinn inni
hjá sér þar sem þær sváfu.
Á kommóðunni stóðu
nokkrar smámyndir. Þær
voru frá henni ömmu, og til
hennar hafði ég kornið nokkr-
um sinnum frá því ég mundi
fyrst eftir mér. Ég áttj ekki
nándar nærri því eins erfitt
með að kalSa ^ositurmóðluh
stjúpa míns ömmu mína eins
og að kalla stjúpa minn
pabba. Svo voru hérna líka
fallegir vasar, og í þá hafði
mamma látið grafa nokkrar
álfagreinar með mörgum kol-
svörtum könglum á.
Nú, næstum því fjörutíu
árum síðar, standa þessir
vasar liérna á hillu í stofunni
minni, og það eru í þeim álfa
greinar með mörgum, kol-
svörtum könglum. Hún
mamma fór afar vel með allt
það, sem henni tilheyrði, og
það kom henni líka vel, því
að hún þurfti ekki svo sjald-
an að flytja allt sitt stað úr
stað.
Vasarnir eru þegar orðnir
eitthvað á annað hundrað
ára gamlir, því hún amma
hafði fengið þá hjá tengda-
móður sinni og þá voru þeir
-alls ekki nýir. Það eru að
minnsta kosti komnar fimm
kynslóðir, sem átt hafa þéssa
vasa, og allir hafa eigend-
urnir verið bláfátækir.
Og svo sat ég allan síðari
hluta dagsins á rúminu mínu
og litaðist um í herberginu.
Hér var ailt svo gerólíkt því,
sem var heima hjá móður-
systur minni, sem bara hafði
eitt herbergi og mikið krakka
arg og gamla karla i fæði, —
mest skítugir ökumenn. — Og
svo var alltaf svo mikill há-
vaði og ólæti úti fyrir, hesta
hnegg og hófadynur á stein-
lagðri götunni, vagnskrölt og
alls kyns ónæði,
Mamma sat líka grafkyrr.
Við fórum ekkert út. Ég sat
á rúminu minu, rúminu sem
ég átti sjálf og enginn ann-
ar, ég, sem svo öft hafði or'ð-
ið að liggja á gólfinu eða sofa
í rúmi með öðrum.
Og nú átti mamma alltaf að
vera heima, inni í stofunni,
svo að nú gæti ég fengið að
tala við hana hvenær sem ég
hefði frá einhverju að segja,
— og það var oft.
Aldrei hafði ég hfað annan
eins eftirmiðdag. Þetta var
nefnilega í fyrsta og síðasta
skiptið, sem orðin „heimili“
og „móðir“ fengu hina réttu
og upprunalegu merkingu í
hugskoti minu og brenndu
sig svo djúpt í vitund mína,
að ég mun ekkj gleyma það-
an í f-rá. Við drukkum kaffi
okkar hvor á móti, annarri.
Við vorum hátíðlegar og töl-
uðumst ekki við. Mamma
hafði ekki fengið nein ný bús-
áhöld. Ég minnist þess að
kaffikannan var úr bhkki og
kostaði tuttugu og fimm aura.
Um kvöldið kom hann
stjúpi minn.
Manama og ég höfðum átt
heimili í hálfan dag.
Ég hafði frá fyrstu tíð horn
í síðu hans stjúpa míns, ein-
faldlega vegna þess að hann
níddi&t á mömmu minni og
var vondur við hana og barði
hana. Og svo eignaðist hún
önnur líti'l börn, sem hann
átti, og þess vegna gat mér
heldur ekki þótt vænt um
þau. En svo þegar þau dóu,
— því ekkert þeirra hfði
meira en eitt áv, — þá grét
ég tímunum saman, og iðráð-
ist þess að mér skyldi ékki
hafa þótt vænt um þau.
Dag nokkurn, þegar ég var
orðin níu ára, sagðj ég við
mömmu:
Ég man eftir því, að einu
sinni sart einhver með mig í
keltunni, og hún var með
rauð köflótta svuntu og fékk
hindber og mjólk. Hvenær
var það, ma'mma?
Mamma skipti litum.
— Hvað segirðu? Þú getur
ekki munað það.
Jú, víst. Það var stórt borð
og blómsturpo'ttur með gulu,
stóru blómi'; þ-að var næstum
því eins og tré, það var svo
stórt. Og það var eldstó með
sprekum í og rétt hjá henni
var stólpi, til þess að hægt
væri að halda sér, þegar mað-
ur var að bogra við eldinn.
Manstu þá ekki hver það
var, sem hélt á þér?
Nei, það mundi ég ekki.
Það var ég. Þetta var dag-
inn, sem ég sótti þig til henn-
ar ömmu þiinnar. Þú varst þá
bara hálfs annars árs; tréð á
borðinu, sem þú manst efti'r,
var gamla stofublómið henn-
ar mömmu, sem frægt var í
allri sókninni. En það er
næstum því óhugsandi, að þú
skulir muna efth' þessu.
Jú, ég man víst eftir þessu,
fullyrti ég ákveðin. Ég man
svo greinilega eftir þessu, og
VERÐUM
Framh. af bls. 16
— Við höfum það líka fram-
yfir stóra dýragarða erlendis,
hélt Jón áfram, að við getum
látið sum dýrin ganga laus. Kiðl
ingarnir -hafa vakið mikla at-
'hygli, og fólk hefur verið að taka
myndir af börnunum með þá í
fanginu. Svo höfum við l.íka
hrafnsunga lausan, og hann er
mjög gæfur.
Það er alltaf eitthvað verið
að gera í Saedýrasafninu, nú er
verið að koma upp stórri gras-
flöt með gangstígum og bekkj-
um, til að -hressa upp á svæðið.
Og nýlega kom nýtt búr, en það
er ætlað fyrir nsesta andlitið í
safninu. gaupu, sem Jón er nú
að reyha að fá leyfi fyrir að
flytja inn. Og í gær bættist
nýtt andlit í eitt af fiskakerjun-
um. það er sprelllifandi sand-
hverfa, sem er óalgeng hér við
land en nokkuð algeng í Norð-
ursjó og víðar. Það var sjómað-
ur sem gaf safninu fiskinn og
meira en það; hann hringdi í
Jón utan af sjó til. að tilkynna
þessa væntanlegu gjöf. — Sjó-
mennirnir eru mjög lifandi og
áhugasamir við að úivega okkur
fiska, sagði Jón að lokum, enda
erum við búnir að koma upp öil-
um þeim fiskategundum sem al-
gengastar eru hér við Iand.
ÞORRI.
VERÐLAUN
Framhald af bls. 1.
stulka, Sólveig Birna Signróar-
dóttir, sem aðstoðaði okkur við
að draga út vinningsliafann. og
sést hún hér á myndinni ásamt
fra.mkvæmdastjóra og ritst.jóra
biaðsins, Þóri Sæmundssyni og
Kristjáni Bersa Ólafssyni
Eins bg menn muna var briðji
hluti getraunarinnar fólginn í
því að bæta orði, sem vantaði
inn í málshátt eða orðatiltæki.
Var getraunin í 18 liðum, og
fara setningarnar, sem um var
spurt, réttar hér á eftir:
1. Enginn verður óbarinn
biskup.
2. Bylur hæst í té.mri lunnu.
3. Margur hyggur mig sig.
5. Á skal að ósi stemma.
6. Hver veit nema Eyjólfur
hressist
7. Margur verður af aurum
api.
8. Kemst bótt hægt fari.
9. Að taka útlieyið ofan í
löðuna.
10. Margur er knár þótt liann
se smar.
11. Skamma stund verður
hönd höggi fegin.
12_ Að reisa sér hurðarás um
öxl.
13. Þau tíðkast nú hin breiðu
spjótin.
14. Það -er víðar guð en í
Görðum.
15. Að skella við skoílaeyrum.
16. Að í'ljóta sofandi að
feigðarósi.
l'?! Á skal að ósi stesnma_
18. Allt er gott ef cndirinn er
góður.
VIÐEY
Framhald af bls. 1.
'liann bryggju-na f-rá Stá-lvik, þar
se-m hann smíðaði har-a, til Við-
eyljar. Er þ-ví aðstaða til lend-
in-gar ,mjc-g góð, og sagði 'ltaf-
steinn að bryggjan æ-tti að
standast öll veðfjr yfir sumar-
tím.ann miðað við þá revnsiu
sem fékkst á hana í fyrrinótt,
e-n þá gekk sem kunnugt er all-
hvöss s.unnanátt yfir landið
Viðey er hrein paradís í góðu
v-eðri á -sumrin, bar ei' hægt að
finna marga góða sólbaðstaði,
og eyjan er mjög falleg. Þettn
er iika kiörið tækifæri fyrir
Reykjavíkurbúa til að flýja
s'karkala borgarinnar um stund
og iafnframt horfa á hana og
um-livcrfi hennar frá óvanalegu
sjónarhorni, Þá imá ekki gleyma
því að Viðey er sagnfræðilega
merkilegur staður, og þar eru
merki-.legar byggingar, Viðe.vjar
s-tofan c-g Viðeyjarkirkjan. Ver-
ið er að gera Viðeyjarstofuna
upp, endutrnýja bana bæði utan
og innan, og væntanléga verð-
ur hægt að skoða þetta merki-
lega hús á næs-tunni. Á veguirt
Hafrteins verður í Ey.j-unni mað-
ur, sem ,er öllumn hnútum kunn-
■ugur, bæði sö-gu hennar og öðru
en iafnframt verður hann þar
'sem vön'ður, því Halfstei-nn legg
inr mikla áherzlu á að umgengn
in um Viðey verði Reykvíking-
uim til sóma, loksins þegar þeim
ge-fst kcst’ur ó að sjá hana öðru
vísi en út um stofugluggann
bjá sér. —
Tökum að okkur breytingar, viðgerðir og
húsbyggingar. 1
Vönduð vinna
Upplýsingar í síma 18892.
Áskriflarsímimi er 14900