Helgarpósturinn - 03.04.1996, Blaðsíða 6

6
MIÐVIKUDAGUR 3. APRÍL1996
Kameljón íslenskra
stjórnmála, Ólafur
Ragnar Grímsson
alþingismaöur, hefur
boðið sigfram til
forseta. Sæmundur
Guövinsson kynnti
sérferil þessa um-
deilda hæfileika-
manns og leitaði álits
samferðamanna á
honum.

Eiturskarpur
framapotari
Ollum sem þekkja til Ólafs
Ragnars Grímssonar ber
saman um að hann vilji hvergi
nein hornkerling vera. Þegar
hann var enn í gagnfræðaskóla
stofnaði hann menningarsamtök
íslenskrar æsku, sem barðist fyrir
endurheimt handritanna. í
Menntaskólanum í Reykjavík var
hann atkvæðamikill í félagslífinu
og var forseti Framtíðarinnar um
skeið. Þegar skemmtistaðurinn
Glaumbær brann 1970 stofnaði
Ólafur Glaumbæjarhreyfinguna
sem barðist fyrir því að Glaum-
bær yrði endurreistur. Eftir að
hann lauk BA-prófi í hagfræði og
stjórnmálafræði við Háskólann f
Manchester 1965 var hann um
skeið umsjónarmaður þátta sem
nefndust Þjóðlíf í Ríkisútvarpinu
og vöktu þeir athygli og umtal.
Veturinn 1970-1971, eftir doktors-
próf frá Manchester, var hann
umsjónarmaður umræðuþátta í
Sjónvarpinu og gerði þá allt vit-
laust er hann kallaði þjóðkunna
embættismenn til og yfirheyrði
þá harkalega í anda breskra sjón-
varpsmanna. Þjóðin sat agndofa
er Jóhannes Nordal og fleiri úr
hópi hinna ósnertanlegu var
spurður óvæginna spurninga og
hvergi hlíft. Þetta var þó aðeins
undanfari þess sem síðar varð,
því á pólitískum ferli sínum hefur
Ólafur sýnt að hann er harður
málafylgjumaður sem sést ekki
alltaf fyrir.
Fæddur á ísafirdi
Ólafur Ragnar er fæddur á ísafirði
14. maí 1943 og verður því 53 ára í
næsta mánuði. Hann er einbirni, son-
ur Svanhildar Ólafsdóttur Hjartar og
Gríms Kristgeirssonar hárskera, sem
bæði eru látin. Eiginkona Óiafs er
Guðrún Katrín Þorbergsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Póstmannafélags ís-
lands og fyrrverandi bæjarfulltrúi á
Seltjarnarnesi. Hún er nokkru eldri en
Ólafur, fædd 14. ágúst 1934 og verður
því 62 ára í sumar. Þau eiga tvíbura-
dæturnar Guðrúnu Tinnu og Svan-
hildi Döllu sem fæddar eru 1975. Ól-
afur er doktor í stjórnmálafræði frá
Háskólanum í Manchester, var lektor
og síðan prófessor í stjórnmálafræði
við Háskóla íslands. Þingmaður 1978
til 1983 og frá 1991. Ritstjóri Þjóðvilj-
ans 1983 til 1985. Fjármálaráðherra
1988 til 1991. Formaður Alþýðu-
bandalagsins 1987 til 1995. Ólafur var
formaður og síðan forseti alþjóða-
þingmannasamtakanna Parliament-
arians for Global Action, var í skipu-
lagsnefnd friðarátaks sex þjóðarleið-
toga og sat þing Evrópuráðsins um
fjögurra ára skeið, svo nokkuð sé
nefnt. Hann hefur hlotið ýmsar viður-
kenningar á erlendum vettvangi og
skrifað mikið í erlend blöð og tímarit
og haldið fjölda erinda erlendis um ís-
lenska stjórnkerfið og afvopnunar-
mál.
Fór milli flokka
Ólafur Ragnar gekk ungur til liðs við
Framsóknarflokkinn og settist brátt í
stjórn SUF, þar sem hann er sagður
hafa haft öll völd þau ár sem hann sat
í stjórninni. Hann varð síðan formað-
ur í einhverri nefnd í flokknum sem
ekki var ætlast til að Iéti mikið á sér
bera, en fyrr en varði var þetta orðin
ein valdamesta nefnd flokksins og
menn hrukku upp við vondan draum.
Svo fór að Ólafur yfirgaf Framsóknar-
flokkinn og segja sumir að þar hafi
ekki verið rúm fyrir bæði hann og
Steingrím Hermannsson. Ólafur varð
mjög umdeildur í Framsóknarflokkn-
um en Þórarinn Þórarinsson, rit-
stjóri Ttmans og þingmaður, sagði
alltaf að Ólafur myndi lagast með
aldrinum. Þetta átti bæði að vera
skýring á því hvers vegna ekki væri
hægt að hafa hann í flokknum og svo
hitt að hann myndi eiga mikla framtíð
fyrir sér í pólitík. Eftir skamma við-
dvöl í Samtökum frjálslyndra og
vinstri manna gekk Ólafur í Alþýðu-
bandalagið árið 1976 og var kominn í
hóp þingmanna flokksins tveimur ár-
um síðar. Hann varð formaður fram-
kvæmdanefndar Alþýðubandalags-
ins, sem strax varð valdamesta stofn-
un flokksins, og síðan færðist valdið
til eftir því hvar Ólafur var. Þegar
Svavar Gestsson lét af formennsku
1987 bauð Ólafur sig fram, en hið svo-
nefnda flokkseigendafélag barðist
hart gegn kjöri hans. Ólafur hafði þó
sigur og gegndi formennsku þar til
síðastliðið haust. Um leið og hann af-
henti eftirmanni sínum, Margréti Frí-
mannsdóttur, formannsstólinn var
eins og öllum pólitískum afskiptum
hans væri lokið. Hann hefur varla
opnað munninn um pólitík síðan og
telja ýmsir það merki um að hann hafi
löngu verið búinn að ákveða forseta-
framboð.
Gekk 68 metra
Meðal nemenda Ólafs í Háskólanum
var Jóhannes Kristjánsson skemmti-
kraftur. Um Ólaf sem kennara sagði
Jóhannes meðal annars:
„Ólafur var í kennslu sem öðru afar
skipulagður og setti efnið mjög skýrt
fram á góðu íslensku máli og ég
heyrði hann aldrei nota erlendar
slettur. Skipulagið var slíkt að síðasta
setningin í lok hvers þriggja mánaða
námskeiðs var eins og í beinu fram-
haldi af þeirri fyrstu í upphafi nám-
skeiðsins og hann bætti þá við: „Eins
og ég gat um í upphafi." Þegar fyrir-
lestrar voru í Lögbergi þá fór hann
alltaf út í frímínútum og gekk greitt
fram og til baka sirka 68 metra, ég
mældi það einu sinni. Ef ég þurfti að
spjalla við hann í frímínútum gekk ég
þetta með honum og var stundum
orðinn mjög móður þegar hringt var
inn,“ sagði Jóhannes.
Alltaf nýjar leiðir
Meðal náinna samverkamanna og
stuðningsmanna Ólafs er Einar Karl
Haraldsson, framkvæmdastjóri Al-
þýðubandalagsins.
„Það sem gerir það skemmtilegt að
vinna með Olafi er að hann sér alltaf
nýjar leiðir út frá þeirri stöðu sem
hann er í. Hann er mjög kröfuharður,
en það er eins og hann vakni með
nýja hugmynd á hverjum morgni,"
sagði Einar Karl. Hann sagðist alltaf
fara með nýja framtíðaráætlun af
fundi Ólafs, sem ekki væri að grafa sig
niður í hið liðna. Einar sagði ðlaf taka
gagnrýni vel og kvaðst vita um marga
sem hefðu gagnrýnt hann harkalega
en báðir þó haldið sínu. „Það er þetta
breska uppeldi hans, sem var honum
eiginlega fjötur um fót til að byrja
með í pólitík. Hann var I öðrum stíl,
þar sem menn þurfa ekki að taka það
persónulega þótt menn flytji sitt mál
með svolitlum oddi í,“ sagði Einar
Karl.
„Málstaður íslands væri vel tryggð-
ur með Ólaf sem forseta og Guðrúnu
„Hann er maður sem hefur
varnarvegg í kringum sig. Hann
hleypir manni aldrei að sér. Ég
hef aldrei talað við hann um hans
persónulegu mál né hann við mig
um mín mál, eins og fólk sem vinn-
ur saman gerir gjarnan. Öll hans
pólitík snýst um hann sjálfan og
hann er ekki hugsjónamaður.
Hann er í núinu. Hann er einn
af þeim sem ég treysti ekki yfir
þveran þröskuld í pólitík. Hann
reynir að notfæra sér allt í eigin
þágu og er ósvífinn maður.“
sem forsetafrú. Það er vandi að taka
við af Vigdísi og það fer enginn
meðaljón í hennar spor. Ólafur ræður
við að þróa embættið yfir í að verða
alþjóðlegur talsmaður fyrir ísland og
ísienska atvinnuvegi með kannski
öðrum hætti en Vigdís," sagði Einar
Karl meðal annars.
Sundrar öllu og öllum
Það kvað við annan tón hjá Hann-
esi Hólmsteini Gissurarsyni dósent.
Þegar hann var beðinn að lýsa Ólafi
var hann ekki að spara stóru orðin:
„Það gustar af Ólafi Ragnari Gríms-
syni og enginn frýr honum dugnaðar,
en meira er hann grunaður um ófyrir-
leitni. Hann er maður sem hefur vað-
ið áfram með offorsi og kveikt elda í
kringum sig. Þeir sem næstir honum
eru hafa ekki hænst að honum eftir
því sem þeir hafa kynnst honum bet-
ur heldur margir hverjir hrökklast
frá. Hann hefur ausið svívirðingum
yfir andstæðinga sína. Skemmst er að
minnast þess þegar hann sagði um
Þorstein Pálsson skömmu eftir að
Þorsteinn hafði vikið úr stjórnaráð-
inu, að „lengi gæti smátt smækkað“ í
umræðum á þingi. Einnig má minna á
þegar hann ásakaði forsætisráðherra
um „skítlegt eðli“. Ólafur hefur sýnt
að hann hefur ekki miklar hugsjónir.
Ef til vill má taka saman hugsjónir
hans í þremur orðum. Þessi orð eru:
Ólafur Ragnar Grímsson," sagði
Hannes Hólmsteinn.