Alþýðublaðið - 12.02.1972, Qupperneq 6

jmxw

títg. Alþýðnflokkorinn
Ritstjóii:
Sighvatnr BjörgvinfiBOn
Nýjctr leiðir
Verkalý ðsf élö g in á Islandi eru voldug
aairntök og sterk. Starf þeirra er fast-
mótað. Félögin eru raunar orðin að sér-
stökum stofnunum í þjóðfélaginu.
Því fylgir bæði kostur og löstur. Hætt
an er sú, að stéttarfélögin staðni sem
stofnanir. Þau fylgi ekki lengur fram-
rás tímans. Skriffinnskan taki völdin og
skrfffinnskuvaldið lítur ávallt allar
breytingar og allar nýjungar homaugum
vegna þess, að þær falla ekki inn í kerfið
og koma róti á. það fastmótaða skipu-
feg og' þá sléttu, felldu og hnökralausu
færibandamennsku, sem allar Skrif-
finnskustofnanir koma sér óðar upp.
Þannig getur svo farið, að í stað þess
að vera aflvakar og uppsprettulindii'
frjórra framfarahugmynda, eins og
verkalýðsfélögum var ávallt ætlað að
vera, verði stéttasamtökin Þrándur í
götu allra framfarasinnaðra nýjimga
vagna þelrra einföidu sanninda, að all-
ar grónar samfélagsstofnanir eru í eðli
sínu íhaldssamar.
Þessi hætta er vissulega fyrir hendi
og ætti að vera öllum verkalýðssinnum
áhyggjuefni. Þeir hljóta að gera sér
hana ljósa og geri þeir það hljóta þeir
að finna hjá sér hvöt til þess að sporna
við slíkri öfugþróun.
Áhrifamestu aðferðimar til þess að
koma í veg fyrir að verfcalýðshreyfing-
in. verði pappírsstigrisdýr éru á valdi
hreyfingarinnar sjálfrar. Hún verður að
fcappkosta að vera jafnan í fararbroddi í
'lýðræðislegu félagsstarfi og vera vak-
andi fyrir þeim hugmyndum og hrær-
ingum, sem eru í þjóðfélaginu á hverj-
um tíma.
í þessum efnum á íslenzk verkalýðs-
hreyfing margt ógert. Því verður ekki
neitað, að í félagslegu starfi er hún ákaf-
lega íhaldssöm, éða öllu heldur hug-
myndasnauð. Svo til allt félagslegt starf
voldugra stéttarfélaga á íslandi er enn
með sama sniði og var fyrir 30—40 árum.
Og áhugaleysi hins almmenna félags-
manns fyrir þessu fábreytta félagsstarfi
virðist ekki valda forystu verkalýðs-
félaganna nægum áhyggjum.
Með endurreisn MFA vaknar þó von-
ir um, að íslenzk verkalýðshreyfing sé
eitthvað að taka sig á í þessum efnum.
Enn hefur MFA ekki slitið bamsskónum
en starfsemin er á réttri leið. Allir
áhugamenn um verkalýðsmál binda mikl
>ar vonir við, að þessi nýja starfsemi geti
endurvakið þann þrótt, þær opinskáu
umræður og þá félagslegu víðsýni, sem
verða að vera til staðar hjá verkalýðs-
hreyfingu, sem vera á hlutverki sínu
vaxin.
mga a
sköttunum
Q VÆRI ekfltt rétt að hivíflia
sdg á loðnunni rótt gem snöggy-
ast og ræða svoŒítið um þorsk.-
inn og ýsuna, sem einnig veið-
ast þessa daga, en hafa fSaffið í
sku'ggann fya-ir íoðraunni, sem
bátarnir moka í miQljónavís. á
land og eru búnir að flyflHa aflflar
þrær hér siunn'anlands.
Línulbátarnir hafa fallið í
skuggann fyrir þeim sem stunda
löðnuveiðar, enda er afli þ’eirra
minni en þeim mun verðmla'iri.
Frá Akranlesi stunda einir átta
bátar lín'uveiðar og hefur afii
þeirra verið fremiur tregur, það
sem af er.
Eins og menn vita, eru Knui-
báta.rniir iein beztu atvinniu'tæki,
sem hu'gsazt geta vegna þjess
hve mikla vinnu þeir sikapa í
landi, þar siem hundiruð karfla
og kvenna vinna að því að
breyta affianum í \ierðimæta út-
flutningsvöru.
Þegar ég lledt inn í hraðírysti
hús HB & Co á A,kranesi á diög
unum var vinna í fuiffium gsirm.
HivítMæddar konur kepptu3t
við að snyvta fisiktfilökin og
pakka þeim síðan inn eftir
kúnstarinnar neglum, sem ég
hsetti mér ekiki út í að ræðá
nánar.
Eftir að ihafa gengið ium
vinnusiaiinri fýffigzt mieð vinn-
u.nni og teikið nokkrar myndir,
hitti að miáili vetrlkBtjói'ann,
Sigmar Akason og rabbaði við
hann stutta sund.
Þetta er góður fisikuir, sem
við erum að ivinna núna, enda
líniutfisfcur, sagði Sigmiar, ýsan
er stór og góð.
— Fyrir hvaða marfcað vinn-
ið þið þennan fisk?
— Þetta rer á Bandán'kja-
markað og er pafltkað í 5 og 18
punda pakningaiT og blokk.
— Hvað vinniuir miargt f’ólk
hérna í frystiihúsin'u?
— Ætli það sé ekki um 40
konur og svona 20 kairlmenn-
— Eru konurnar fLestar hús-
mæður?
— Já það eru nær eimgön©u
húsmæður.
— Þið væruð (Jjá iflflia siettir,
ef húsmæður neibuðiu að vinna,
t.d. fyrirhuigaðra breytinga á
skattalögunum hvað viðk’emiuir
frádrætti á öiauiraum giftra
krvennA til útsrvars?
— Ja, það væri ljótt. ÆtH
við yrðum ekfld bara að loka.
Það eru hr'einiar línur með það,
við yrðum baira að lolka.
— Ykku.r vantar eklki fóflfc?
— Nei eins og eir vant« r ckfc-
ur efcki fóllk, enda höfum váð
ekki haft svo mikið hráefni.
En ef m.eira bsemist að af fisfci
nvundi okkur vanta fóflk. Ann-
a,rs er það svoleiðis misð hús-
mæðairnar, að eftir því siem
meiira berst að, þá afkasta þær
meiru.
— Er unnið éftiir bónuskeríi?
— Nei, eingöngu í timavinnu,.
Það hafa vierið skiptar sikoðanir
um bónuskerfið.
— Hafið iþið affidrei tekið það
tr>p?
— Nei, ekki nemia hvað við
vorum með álwæðisvinnu í
s;kelinni og geflck það mjög vei,
konurnar höfðu mjög gott út
úr því.
— Sigmar. Þegaa’ ég var
frammi í siallnuan áðan sýndúst
mér einar tvær koniur vera að
„líta eftir framffieiðslunni, skoða.
flökin og vigta pakirana o.s. frv.
E’. strangt eftirlit með fram-
leiðslunni ?
— Það eru tvær og þrjár
konur í þessu efittóiti og stund-
um eru þæn- fjóraa-. Ein h^fur
verið í því að (klenna fóliki
vinnubrögðin, sérsitaMtega á vor
in þegar þarf sérstákfflega að
leiðbeina umglingum, sem líka
vinna hér.
— Yfirfara þessar komir aflflla
framleiðsffiuna?
— Já, þær yfiirfara affila fram
ieiðsffiuna. Þær fyflígj'ast með þiví
að hún sé undiir þ'eim gæða-
stuðflai'm, siem settir eru.
— Ég sé að þær skrá þteittta
allt niður.
— Já, já, þær slii’á þetta alflt
og við sendum það sfðian til
Sö],uimiðstöðivair HraðfTysttiihús-
anrta, þar sem farið er yfír
skýi’sffiurnar.
— Og hvernig er árangluirir^
hjá ýkfcuD’?.
Hann hefur ailflitaf verið að
batnia. Vinir.'sllan hjá frystlfliús-
unum er aOffitaf að batna, enda
er alitaf Veirið að gera meíri og
mieiri ki’öfiur t'tl vöruigæða. Þá
koma eftiiiilitsimienn tvisvar
hálfium mánuði, þega.r fram-
lieiðsffia er og fliíta eftir. Ef
— Það má vera einn galld.
— Hvað kálliast sivo eijin
gaili?
— Eitt bein er eimn gaffi, en
einn oí-mur er tveir gallar. —
Aði-ir galiar eins og .d. los og
blóðmar eru efltki verðfeiMngair-
gallar.
— Mér þótti etóki rétt að íefja
Sigmar lengur, ienda h’efur
hann í mörgu að snúast. A.ð
sfciLniaði gaf h'ann miér einn 5
punda pakika af fis!k®ökum og
bað mig um leið að slkiffla þeim
beinurn, sem ég kynni að finn\a
í pakkanium. Þeigar þetta ier
sfct’iifiað, eir innihaild paflflkians
uppétið o.g fíkfcert fann ég bein-
ið. -
Hdan-
MYNDIfc
Ein myndin er af Sigmari Ákasyni
verkstjóra. Konan viff vigtina
heitir Bjarney Gunnarsdóttir og
hin, sem er aS skoSa fiskflökin
heitir Ásta Vestmann, en báðar
hafa þessar konur eftirlit með
framleiðsiunni. Svo er eins mynd
sem tekin er yfir salinn. Myndir:
Hdan.

í Króatiu
□ Deilurnar í Kroatíu hafa
ekkfl hvað sízt gripið um sig
meðal unga fólkstos, og þá
einkum stúdentanina. Hin
vii-ka þjóðernisihreyfing var
sér í lagi sterk á meðafl! meiniita
macma í Króatíu, en verkafólk
hefur fariö sér þar mun hæg-
ara. Virkir þjóð'ernissminar sigr
uðu í stjómarkosningum í
stúdentiasamtökum landsins í
fyrra, þegair fyrri leiðtogum
samitaikanina var varpað á dyr
í bókstaflegum sfcilningþ Hinn
nýi formaðúr, Drazen Budsia,
er vafalítið duglmikilfl maður.
Hann var kafldhyigginn re'ifcn-
ingsmaðiur og smjall hvað við
kom afllri baráttutæfcni, ein hag
nýtti sér af ráðinum 2iug of
stæki og tilfinningaihita félaga
sinna,
Vorið 1971 sögðu Króatar
sig úr lögum við júgósflavn-
ensku stúdentasaantöki'n eftir
hörð átök, og hafa staðið ein
ir og utan við þau síðan. Bæði
hinir opinheru framámenn
flamdssamtakanna hinir róttæku
nýmarxistar sem eru í and-
stöðu v.ið margt og marga í
Júgösl'avíu, veittust hart að
Króötunum. Nýmarxistarnir,
sem 'earu allfjölimíenn'ir í Beo-
grad, teflja sig ,,affiþjóðlega“.
Mairgix af þeim skráðu sig ein
unigis síem „Júgóslava" við
manntal í fyrra, án þ'Gss að
láta getið í hvaða fyflki þeir
væru fæddir, eða hvaða þjóð-
erndshluta þeir teldust til. Þeir
voru og stoltir af því að þjóð-
ernisffiegur ágreiniíngur kom
■ekki til greina í sam'bandi við
stúdientaóeirðirmar árið 1963.
Enda þótt sumir hininia 'yirigri
sviari Króötunum í sömu mynt
og lieggi ýkta áherzlu á ser-
bneskan uppr'una sinn, er það
ekki affimiennt viðhorf meðafl
miemntamanina í Reograd. Flest
ir þeflrra eru haldniir djúp-
lægri tortn-yggni gagnivart öllu
sc:n ber keim af þjóðern-is-
ke-nd. Þeir lita á sjómarimið
Króata sem úrelta og óskiljan-
flega afstöðu Þar að auki ótt-
uðnist marjgir að uppg'jöirið við
Króata kynrai að valda pólitísk
um veðrabrigðum, sem þegar
yrði þá várt við háskólana,
Beograd er algjöirlega fylgj-
andi þessari nýju afstöðu æsku
flýðsins og mieinttingariViðhorfi
og aðhylMst alþj óða'kenn d úl a.
Þesai unga lcynslóð er að
mörgu lieyti í andstöðu við
efldri kynslóðina og gagni’ýnin
á ölffi erfð og vflðtekin sjóiniar-
mið. Þieflr l'íta á þjóðernisleg
átök se'nv ranghygg'ju og beri
ungu fóflki að sj'álfsögðu að
ber-jast gegn slíku. Þegar svo
þjóðernissinnar létu til sín
taka við króatíska háskóla kom
það óþægiflega á óvart og varð
til þess að s'kapa nýja afstöðu,
bæði man'nflega og stjórnimála-
l’ega gagnvarí þjóðernisihr-eyf-
ingunni í Zagreb. Það var litið
á brottrekstrur úr króatísku-
háskó'lunum sem eðiiliegan
hlut jafnVefl þótt margir óttuð
ust að bað gæti valdið auknium
átökum,
Nú sditja fjórir króatískir
stúdentafleiðtogar, og ber þá
að sjálfsögðu fyrst að felja
Buidsia, í fangelsi og þjóðorn-
istoeyfiingin mleðafl stúdenta
er undir lok liðin. Möirgum
nemendum við króatíska há-
skóla er þetta hinn mieBti
iharmlteikur persónulega. Þeir
voru saninfærðir um að þeir
hefðu rétt fyriir sér, en hafa
nú beðið lamandi ósigur, og
það á þeim aldri þiegar mörg
um gengur -erfiðlega að sætta
sig við slíkt. Margir af þeim
munu stennilega glerast hlé-
drægir og vonsviknir, því að
'þetta liefur valdið þeim
'heizkju sem e'kki er auðvéflt að
losna við.
Eins og oftast er í slúdtenta
samtökum,, var það m’innilhlut-
inn sem var virkur og réði
ferðinni. MeirMiutinn fylgd-
ist að vísu m-eð, en s'en.nilega
af lít'lli hrifningu á stund-
um. Hin löngiu stúdentaverk-
föll í nóveimber nutu ekki al-
miennrar hvlli, og þeir voru
rravair, snm k'",,’kiiðu sér við
fA taka þátt í v?rk>irr> móbmæflia
rðgerðum, þteignn- vit»8 var að
þær gælu orð'ð tií 1: ->s að yf-
iivt’d’n pripu tlifl strangra
? ■v'riráðsta.fé’áa. En
svo g’ei.i’!’- l-'ka farið, að h;'nn
b'vtli mrú’ihlu'i tak’ vxp virk-
a’’i afsiiöði']. rffi vo fier að
stúd'pHta? '’-'ðtri- Tjr verða
dæmdir til íaimgrar fangelsis-
vístar,
Margir eru því þeirrar skoð
unai’ að vis'siast sé að fará sér
gætifllega í sambandi við r'éttar
höldini, svo komizt verðii hiá að
sk'apa písfl'arvotta. Miög er var
Framhald á bls. 8.
6 Laugardagur 12. febrúar 1972
Laugardagur 12. febrúar 1972 7
i