Alþýðublaðið - 19.05.1972, Qupperneq 11

Kross-
gátu-
kríliö
koQNfí S fífí'í'S.
r~n^
VftNúft H'fiR mu - KSfí /ny/vr
!>
(jUH(r<J/T\ ~HÖ/ . f: BOKG 1 ZE/'VS

r PGH/fí /<OHU
pcss ■ • PLGT MkiNN
°iÖPTu hlut/ \ - i> V V KobTU fíÐfí
SE/2K SvPfífy

'l <of!m 5r VLCxG UR
□ L DOnsK f/l/Tur/
UPUN VfíGN /A7/

LT
^ O.C- c ^ -n ' Ö S 'tt'-fti ■ ■ 't:r- ■ K * c; * * o

eftir
Arthur
Mayse
sagði Halsted: ,,Ég ætla að komast áfram upp á
eigin spýtur á morgun Linny”.
,,Já, en það gengur ekki, Morg! Þú veizt sjálfur
vel, að þú getur ekki gengið.”
,,Hann væntir þess, að ég geti það. Reyndar heiti
ég ekki Jones, en samt sem áður get ég vel farið
aftur i stigvélið og reynt.”
,,Nú, það er það, sem þú setur fyrir þig”, sagði
hún reiðilega. ,,Þú hefðir ekki átt að hlusta á þetta
raus i honum. Ég er viss um, að hann meinti þetta
ekki þannig.”
,,Jafnvel þótt hann hafi ekki gert það vil ég gjarn-
an fá tækifæri til þess að spreyta mig. Þegar hann
tók sér hvild hérna var hann alveg að þvi kominn að
fara um koll. Hann er nautsterkur, en samt gat ég
fundið hvernig hann skalf á beinunum af þreytu.
Skilurðu ekki hve erfitt það hlýtur að vera að bera
mann á bakinu alla þessa leið?”
„Auðvitað skil ég það. Ég hef oft sagt við hann, að
við ættum að búa til börur og bera þig á þeim. Hann
vill ekki heyra á það minnzt, en mér finnst samt að
það mundi vera góð hugmynd.”
,,Þú hefur nóg með sjálfa þig, þótt þú sért ekki að
burðast með börur.” Indiánaskórnir hennar voru
ekki i góðu ásigkomulagi. Annar sólinn var að losna
frá. Hann var viss um, að hún væri með blöðrur á
iljunum. ,,Þannig vil ég hafa það og þannig verður
það lika, og þú skalt ekki ausa þér yfir hann vegna
þess”. Halsted hallaði sér hægt og fékk sér reyk af
sigarettunni. Hann blés reyknum hægt út úr sér.
,,Þú ert búin að búa til gott hús handa okkur. Það
hefur ekki lekið einn einasti dropi i gegnum þakið ,
og hliðarnar eru vindheldar. Þetta er mjög vel gert.
Þú trúir mér kannski ekki, en þú átt eftir að minn-
ast þessara daga með gleði. Einhvern tima, þegar
þú og lögfræðingurinn þinn eruð gift og eigið fimm
börn.”
„Tvö,” sagði hún af venjulegri forsjálni. ,,Og ég
mun aldrei minnast þessa með neinni gleði. Ég skal
gera allt til þess að gleyma þessari ferð.”
,,Þú kærir þig ekkert um hann, eða hvað?”
Halsted reyndi að búa íil hringi úr reyknum, en
tókst það ekki. Sekkjapipuleikariníi V3r að koma að
erfiðum kafla og blés af öllum kröftum.
,,Þú sagðir sjálfur, að mér þyrfti ekki endilega aö
lika vel við hann. Ég held friðinn, eða geri ég það
ekki?”
,,Jú, það máttu eiga, Linny. En hvað sérðu að
honum? Er það það, að hann er fátækur, stoltur og
einmana? Ég hef reynt það allt saman. Ég var sá
allra fátækasti, sem nokkurn tima hafði farið frá
Minnesota.”
,,Það er alls ekki það, sem ég sé að honum. Þú ert
hræðilega óréttlátur. Ég hef aldrei álitið sjálfa mig
snobb. En ég bað ekki um að hitta Mike Clendon við
þessar aðstæður. Við komum frá algerlega aðskild-
um heimum, sem eru svo ólíkir.” Hún varði sig með
öllum ráðum á meðan teið varð kalt i krúsinni henn-
ar og kinnarnar urðu rjóðar. Við eigum nákvæm-
lega ekkert sameiginlegt Morg. Við erum ekki sam-
mála um neitt.”
,,Ertu hrædd við hann, Linny?”
„Auðvitað ekki!”
Varir Mikes höfðu snert kinn hennar, þegar þau
stoppuðu á klettasyllunni, en það var bara til þess
að innsigla friðarsamninginn á milli þeirra. Það var
alls ekki hægt að segja, að þar lægi eitthvað á bak
við. Hvers vegna i ósköpunum ætti ég að vera
það?”
,,Hvar er hringurinn þinn?”
,,í töskunni minni. Ég er hrædd um að týna
honum.”
„Hm-m-m. Kannski ættirðu samt sem áður að
hætta á það. Setja hringinn upp, svona til þess að
sýna merkið, ekki satt?.
,,Ég skil alls ekki hvað gengur að þér, Morg. Ég
vildi, að hann hefði ekki gefið þér svona mikið að
drekka.”
,,Ef við ættum ekki svona litið eftir þá mundi ég
drekka mig blindfullan. Mig grunar, að hann sé að
leika mansöng til þin. Hann gerir sér ekki grein
sinum. Yeo-Thomas lýsti á-
standinu svo i skýrslu sinni:
„Eftir reynslu minni af þeim
geri ég mér i hugarlund, að ó-
breyttir liðsmenn séu yfirleitt
sannir ættjarðarvinir og hafi
það eitt i huga að frelsa Frakk-
land, en yfirmennirnir hugsa
hinsvegar lcngra fram i timann
Að loknum fundum með for-
ingjum tveggja annarra mót-
spyrnusamtaka, höfðu nú fyrstu
skrefin verið stigin i þá átt að
mynda sameinaðan leyniher.
Þar sem meira var lagt uppúr
hæfni en fjölda, var i fyrstu
ætlunin að takmarka hann við
um tuttugu þúsundir velþjálf-
aðra manna. Þessi her átti að
vera undir sameiginlegri stjórn,
en samtökin áttu hvert i sinu
lagi og gegnum yfirmenn sina,
að gangast formlega undir eftir-
talin skilyrði:
1. Að yfirmenn stjórnarinnar
yrðu valdir án tillits til þess
hvaða flokki þeir tilheyrðu upp-
haflega.
2. Að þessir foringjar yrðu
valdir vegna eigin mannkosta
en ekki á grundvelli þess fjölda,
sem þeir væru fulltrúar fyrir.
3. Að öll fyrirmæli kæmu frá
Bretlandi i samrærni við fyrir-
ætlanir gerðar af yfirherstjórn
Bandamanna.
4. Að allir herflokkar leyni-
hersins skyldu, hver sem upp-
runi þeirra væri hlýða fyrir-
mælum þeirra, sem yfir þá
væru settir.
En ógerlegt var að koma
saman áhrifamiklum leyniher,
fyrr en tekizt hefði að stemma
stigu við ,,La Reléve”eða smöl-
un manna til nauðungarvinnu.
Samkvæmt skipun hernáms-
yfirvaldanna höfðu allir Frakk-
ar frá 19 ára til 32ja ára aldurs
verið skráðir og verið var að
senda þá til Þýzkal., til vinnu i
verksmiðjum eða i Organisation
Todt. Sumir höfðu jafnvel veriö
sendir til austurvigstöðvanna.
Enda þótt margir Frakkar
hefðu komizt hjá skráningu eða
færu huldu höfði finkembdu
franskar og þýzkar lögreglu-
sveitir allar borgir og sveita-
héruð i leit að liðhlaupum. 1
Paris var sífelldur samanrekst-
ur á götum úti og sæist i skilrikj-
um manna að þeir væru 19 til
32ja ára voru þeir látnir i flutn-
ingavagna og sendir til Þýzka-
lands umsvifalaust. 1 viku
hverri voru 20.000 manns teknir
i Parisarborg á þennan hátt. Ef
hækka átti aldurshámarkið,
þunnan pappir voru flutt i hlut,
sem fljótgert var að eyðileggja
ef nauðsyn kraföi, svo sem
pakka af vindlingapappir eða
eldspýtustokk. En þaö voru loft-
skeytamennirnir, sem tóku
mestu áhættuna, þar sem
Gestapo sendi sérstaka leitar-
vagna um göturnar til að þefa
uppi skeytasendingar þeirra.
Loftskeytamennirnir urðu þvi
að skipta oft um verustaði og
þegar þeir fluttu tæki sin á milli
i ferðatöskum áttu þeir alltaf á
hættu að vera stöðvaðir af þýzk-
um lögreglumönnum og skipað
að opna töskurnar.
Við störf sin i Paris gerði Yeo-
Thomas sérstakar varúðarráð-
stafanir gegn þvi að vera eltur.
Hann uppgötvaði, að eltingar-
leikurinn var iðkaður eins og
nokkurs konar boðhlaup og kom
hver aðili lýsingu á hinum grun-
aða til næsta manns. Til þess að
gera útlit sitt breytilegt, keypti
hann sér nokkra hatta af mis
munandi lögun og lit og trefla
með óliku mynztri og skipti sið-
an um hatt og trefil mörgum
sinnum á dag. Hann komst einn-
ig að þvf, að njósnara er kennt
að þekkja bráð sina á göngulag-
inu. Hann gekk þvi stundum i
skóm með stáltám, stundum i
Yeo-Thomas
eins og sagt var að ætti að gera,
úr 32 í 42 ár, og siðan i 55, voru
allar vonir um leyniher úr sög-
unni.
Hinn 14. marz 1943 lét Yeo-
Thomas i ljós ótta sinn i skýrslu
til London og lagöi til lausn á
málinu. örva yrði menn með á-
róðri til að forðast þessa skrán-
ingu. Það gátu þeir þó aðeins á
tvennan hátt: með þvi að flýja
land, eða oieð þvi aö fara huldu
höfði. Þar sem fyrri kosturinn
var flestum með öllu óaögengi-
legur, var einkum um hinn sið-
ari að ræða. En til aö leynast
þurfti útlaginn á penineum oe
fölsuðum skömmtunarseðlum
aö halda fyrir matvælum.
Hvorttveggja urðu Bandamenn
að útvega ef tilvonandi hermenn
leynihersins áttu að komast hjá
nauðungarflutningi til Þýzka-
lands. Og peningarnir, sagði
hann yrðu að vera „riflegir og
enginn sparðatiningur”.
Meðan á viðræðum þeirra við
mótspyrnuhreyfingarnar stóð
héldu Passy og hinir stöðugu
sambandi við London. Skeyti
varð að afhenda millilið, sem
aftur fór með þau til loftskeyta
mannsins. Þetta var hættuverk
fyrir alla sem i hlut áttu. Skeyt-
in, sem skrifuð voru dulmáli á
skóm án þeirra, og stöku sinn-
um setti hann pappafleyg undir
hælinn á öðrum skónum og
breytti með þvi göngulagi sinu
algerlega.
Sálarástand fólksins, enda
þótt vannært væri, illa fatað og
þjáð af kulda, virtist honúm
yfirleitt gott. Hinir riku gátu
leitað á svarta markaðinn, þar
sem ein máltið kostaði 800
franka og skór 450 franka, en
venjulegt fólk, sem vann sér inn
1800 til 2500 franka á mánuði,
Föstudagur 19. mai 1972
o