Alþýðublaðið - 11.06.1972, Side 3

Hvað skeður þegar 15
hestar i fullu fjöri sæju
þessar þrjár bikkjur?
Ahyggjur okkar höfðu við
rök að styðjast. Hestahóp-
urinn kom á móti okkur á
fullri ferð, og það sem
verra var, við héldum til
móts við þá á sama hraða.
Án þess að geta rönd við
reist höfnuðum við inn i
miðjum hópnum. Við grip-
um um háls og makka á
bikkjunum og báðum til
guðs, á meðan þær prjón-
uðu af ánægju. Litla veik-
byggða Mae West varð allt
i einu að hnarrreistum
stoltum elskhuga og tók að
elta dropótta meri. Þvi
miður seinkaði ferðaút-
búnaðurinn honum þannig
að merin slapp, og hann
horfði sorgmæddum aug-
um á eftir freistingununni
sem hvarf út i buskannÉg
hentist af baki og lá innan
um sparkandi hestahófa,
án þess að geta björg mér
veitt. Loks tókst okkur að
slita hestana út úr hópn-
um, sem hvarf fyrir
næsta hæðardrag. Og upp
á hól þar skammt frá stóð
West og horfði tóm-
lega út i loftið..
Fátækleg
stormmáltíð.
Vindeldhúsið kemur aö
gagni og við fáum okkur
súpu með spaghetti. Tim-
inn sniglast áfram, og það
sama gera hestarnir. t-
stöðin eru farin að meiða
okkur, og nú dauðsjáum
við eftir að hafa ekki farið
að ráðum annarra og
fengið okkur reiðstigvél. t-
VI MENN / Island:
fylgir enganveginn okk-
ar. Eftir að hafa farið
áfram tvo kilómetra,
snarstoppar hann snýr sér
við og horfir til baka með
heimþrá i augum. Lætur
siðan eftir sér að reyna að
komast heim, og kippir sér
ekki upp við það að ljós-
myndarinn reyni allt sem i
mannlegu valdi stendur til
að snúa honum frá villu
sins vegar. Tveir
kilómetrar fram á við<
hálfur til baka, það er
ferðamáti Stians. Auk
þess stynur hann og blæs
við hvert skref sem hann
tekur, og með jöfnu milli-
bili koma sömu hljóð út
um óæðri enda hans.
Pakkahesturinn Jarpur
er lygilega unglegur að
sjá, en likaminn gamall og
útlifaður. Við skýrum
hann ,,Mae West” en við
nánari eftirgrennslan
kemur fram að hún er
klár. Að okkar dómi hlýtur
að renna mikið asnablóð i
æðum hennar. Hún hefur
alla lélegu eiginleika asn-
ans, engan af þeim góðu.
Og að bera byrðar er eitur
i hennar beinum.
Stjarni er stór og krafta-
legur og hreinasta augna-
yndi, við hliðina á hinum
tveim öldnu ,,dekurbörn-
unum”. Og latur er hann,
fer sjaldnast nema fetið.
Þvi var ekki um annað að
ræða en að skýra hann eft-
ir söngmeðali þvi er við
höfðum með okkur og
kalla hann „Johnnie
Walker”.
Hiö þúsund ára
gamla viðundur.
Þegar vikingarnir komu
til Islands fluttu þeir hesta
með áér, sterka þolna
hesta þrettán handbreidd-
ir á hæð. Siðan þá hafa
hestar ekki verið fluttir
inn til tslands. Þvi er hest-
urinn sem við sjáum á ts-
landi sá sami og viking-
arnir fluttu með sér, nema
að þvi leyti að þeir hafa
samlagast náttúrunni. Og
ekta islenzkur hestur er
stórkostlegur. Hann hefur
fimm ganghraða. Hann
gengur, töltar, brokkar,
hleypur og stekkur. Við
gerðum ekki miklar kröf-
ur, og fengjum við okkar
hesta á fyrsta ganghraða
vorum við ánægðir.
Við riðum til kl. tvö
fyrstu nóttina og enduðum
daginn með að fá okkur
sinn hvorn sjússinn af
Johnnie Walker, það yljaði
vel undir nóttina. Klukkan
niu fórum við á fætur, og
eftir að hafa böðlazt i eina
klukkustund við að koma
hnakk og beizli á skepn-
urnar vorum við tilbúnir
af stað. En Burny hafði
ekki hert hnakkólina nógu
vel, þvi að þegar hann
ætlaði á bak dró hann
hnakkinn niður á maga
Stian, sem mótmælti með
langdregnu væli.
Það byrjaði að rigna, og
regnið slóst i andlit okkar.
Ég hossaðist upp og niður i
hnakknum og fannst mér
sem höfuðið væri að
klofna, svo mikill var
höfuðverkurinn. Ég hafði
auðsjáanlega fengið heila-
hristing við fallið deginum
áður.
Við snæddum morgun-
verð á hestbaki, en hann
samanstóð af rúsínum og
suðusúkkulaði. Við höfð-
um með vilja valið þurra,
létta og næringarrika
fæðu, enda ekki á Mae
West bætandi, hún hefði
kiknað undan einni dós i
viðbót.
Við riðum niður
Fnjóskadal og tókum mið
á Ljósavatnsskarð. Fram-
undan var flokkur hesta á
beit. Við þá sjón fengum
við hnút i magann af
áhyggjum um framtiðina.
þróttaskór eru ekki vel tii
útreiðatúra fallnir. Okkur
er farið að verkja i allan
skrokkinn, og förum þvi af
baki og teymum hestana.
Hraðinn eykst.
Það eru margir kiló-
metrar milli bæja, og alls-
staðar sjást kindur á beit.
Þegar við förum framhjá
lita þær upp og fylgjast á-
hugalaust með þessari
undarlegu lestarferð.
Sjaldgæft er að sjá mat-
jurtagarða þvi hér byggist
lifsafkoman á kindarækt.
Klukkan er hálf tvö að-
faranótt 13 júni. Ég ligg
inni i tjaldinu og færi dag-
bók. Öæðri endinn á mér
er eins og barið buff. Á
fjórtán tima ferðalagi
höfðum við aðeins komizt
sex kilómetra, það var of
stutt dagleið. Aætlunin
breytist. Við förum ekki til
suðurs heldur breytum til
og förum til austurs, hest-
arnir eru of lélegir til þess
að hægt sé að ætlast til
þess að þeir komist þvert
yfir ísland.
Ég hrekk upp með and-
fælum snemma á sunnu-
dagsmorgninum. Hest-
arnir eru horfnir, en
hvernig, það er mér ó-
skiljanlegt. Þeir höfðu
verið heftir kvöldinu áður.
Ég hleyp upp á smá hæð-
ardrag þaðan sem ég sé i
kilómetra radius, en engir
hestar sjást. Alt i einu
minnist ég kúrekakvik-
myndar, þar sem góði
maðurinn hafði elt vondu
mennina með þvi að rekja
hófförin. Við Burny ákveð-
um að leika þetta eftir og
viti menn, við fundum för-
in, og eftir tveggja stunda
eftirför gengum við fram á
strokugemsana i smá gil-
skoru.
Sýningagripir
fyrir
ferðamenn.
Langir dagar með þver-
móðskufullum dýrum,
gera það að við ákveðum
að fylgja þjóðveginum og
fara yfir Jökulsá hjá
Goðafossi. Sólin er aftur
tekin að hella geislum sin-
um yfir jörð, en þó er
hvasst. 1 vestur sjáum við
hvar rykský þyrlast upp
og kemur nær og nær.
Þetta er hópferðavagn
sem brunar eftir veginum.
Hann fer framhjá okkur
og við erum skildir eftir i
rykmekki. Er við höfðum
loksins fundið leiðina út úr
mekkih'jm, uppgötvuðum
við að vagniim __hefur
stanzað, og út streým'á
ameriskir ferðalangar, er
vilja festa „ekta-islenzkt
mótiv” á innstamatic-vél-
ar sinar.
— So real, so charming!
segir miðaldra frú með
lillablátt hár og rósrauðar
kinnar. Hún brosir þakklát
til okkar um leið og hún
dregur tilbúna Polaroid
mynd út úr vélinni. Svo
sýnir hún samferðamanni
sinum afrakstur-
inn. Hesta hroðalega á-
syndum og reiðmenn með
grá græn andlit. Amerisk-
ur ferðamaður veit hvern-
ig á að ferðast og ná sem
mestu út úr ferðalaginu.
Við vorum orðnir það
sem við vildum sizt af
öllu vera, sýningagripir
fyrir ferðamenn. Þvi héld-
um við burt af veginum og
inn i óbyggðir.
Um kvöldið eygjum við
Mývatn framundan, og
komum við að þvi við upp-
haf Laxár. Straumendur
leika sér á bylgjunum, og
er það dýrleg sjón að sjá
hve vel þær stjórna sér,
þrátt fyrir dunandi kraft
Laxár. Þetta er stórkost-
leg sjón, þvi á Mývatni eru
milli 100 til 150 þúsund
endur, enda Evrópumet.
Eins og
mánalandslag.
Við höldum eftir strönd
Mývatns og flugur i mill-
jónavis ráðast á mann og
hest.
Timinn er naumur og
eftir kompásnum höldum
við til suð-austurs, og auð-
vitað lentum við beint inn
i hraunbreiðu. Við förum
meðfram hliðum Hver-
fjalls, og fylgjum hraun-
kantinum, og virðist sem
við erum mitt á milli lifs
og dauða. Við ákváðum að
halda inn i hraunið inn að
Búrfelli, Sveinagjá og að
Veggjum.
Tveir bændur sem við
mættum afréðu okkur ein-
dregið frá þvi. Að þeirra
dómi myndu hvorki hestar
né menn þola þá áreynslu.
— Margir hafa borið bein-
in i hrauninu — sögðu þeir,
og á þessum hestum. Þeir
veinuðu af hlátri. — Þið
hafið verið plataðir illilega
— héldu þeir áfram er þeir
höfðu heyrt verðið sem við
gáfum fyrir „gæðingana”
— Þeir eru aðeins hálfvirði
þess verðs.
Hláturgusurnar sviðu
eins og salt i sár, og við
riðum burt með sært stolt.
Við ákváðum að lata að-
varanir eins og vind um
eyrun þjóta og héldum inn
i hiö ógnvekjandi hraun.
Dauður heimur.
Hægt og sigandi þok-
umst við inn i hinn stein-
runna heim. Þetta er eins
og land dauðans, og manni
finnst eins og maður fari i
tóma hringi i einum stór-
um kolabing. Við höldum
matseðlinum, rúsinur
súkkulaði og súpa. Hest-
arnir fá smátuggu af grasi
er við höfðum haft með
okkur i pokum. Við sjáum
brátt að hraunið er ófært,
þvi ef ekki er hraungjóta
framundan þá er það óyf-
irstiganlegur hraunhóll.
Svo byrjar að rigna, en
regnið breytist fljotlega i
snjódrifu. Skapið er komið
á núllpúnkt.
Svo kom að þvi að hest-
arnir tóku af okkur völdin,
og neituðu að halda lengra
hvað sem raulaði og taut-
aöi. Sömu leið var haldið
til baka, og einum og hálf-
um degi seinna komum við
i grösugt dalverpi. Hest-
arnir úðuðu i sig grasið
eins og garðsláttuvélar og
svolgruðu i sig vatn úr fúl-
um vatnspytti er þarna
var. Martröðin var yfir-
staðin.
Hesíakaupmaöur
tekinn til bæna.
Þægileg heimreið var
efst i hugum okkar, en af
þvi varð aldeilis ekki.
Sumarsólin hafði vikið
fyrir gráum skýjum og
þoka færðist yfir dal og
mó. Klofvega á bikkjunum
héldum við okkur við þjóð-
veginn á heimleiðinni
Þetta var orðin ferð án
enda og aðeins sást grjót
og ryk svo langt sem aug-
að eygði. Einsataka sinn-
um óku bilar framhjá okk-
ur, og auðvitað þurfti hver
bill að flauta langt og
skerandi. Ryk og skitur
bitu sig fast á andlit okkar,
en undir þessum farða
fóru hugsanir okkar að
verða reikular. Ég var
farinn að óttast það að við
yrðum geðveikir áður en
við næðum Akureyri.
Það eina sem hélt okk
ur uppistandandi var
hugsunin um það að láta
hestakaupmanninn endur-
greiða okkur sláturhús-
vöru sina. Heimkoman til
Akureyrar var engin
skrúðganga hnarreistra
hesta og manna, til þess
voru allir of útkeyrðir. Og
nú var reiðin yfir hesta-
kaupunum búin að ná há-
marki.
Karl Agústson hafði ekki
minnstan áhuga á þvi að
taka hestana til baka.
Hann vissi sem var að
hann myndi sitja uppi með
þetta óseljandi þristirni.
Enginn tslendingur myndi
kaupa köttinn i sekknum
eins og við höfðum gert.
Hann brosti samt elsku-
lega og bauð upp á grugg-
ugan islenzkan bjór. Við
að sjá bjórinn sauð alveg
uppúr. Við kölluðum hann
öllum þeim ókvæðisorðum
sem við mundum eftir og
var það ekki svo litiö. Ég
lamdi hnefanum i skrif
borðið svo að bjórflösk-
urnar ultu um koll.
Til allrar guðs mildi sá
þessi horaði litli hesta-
kaupmaður. að nú var
alvara á ferðum, þvi þetta
var eittaf þeim fá skiptum
sem skapið hefur hlaupið
með mig i gönur. Við
heimtuðum minnst 60.000
kr. til baka. Eftir mikinn
grát og gnistran tanna, á-
samt tilheyrandi bölvi og
ragni byrjaði hann að telja
fram upphæðina i hundrað
króna seðlum. Það tók
hann hér um bil tiu minut-
ur. Siðan héldum við á
brott, þennan ógeðslega
islenzka bjór mátti hann
eiga i friði fyrir okkur.
o