Alþýðublaðið - 21.07.1972, Blaðsíða 5

alþýðu
E
aftið
Alþýöublaösútgáfan h.f. Ritstjóri Sig-
hvatur Björgvinsson (áb). Aðsetur rit-
stjórnar Hverfisgötu 8—10. — Sími 86666.
Blaðaprent h.f.
Stððvið svikin!
Það er orðin óhrekjandi stað-
reynd að með hinum nýju
skattalögum hefur rikisstjórn
Ólafs Jóhannessonar framkall-
að gifurlegar skattahækkanir.
Það leiða skattskrárnar ótvi-
rætt i ljós. Við þeirri skatta-
hækkun verður ekkert gert héð-
an af. Rikisstjórnin vildi hafa
þetta svona.
Flest allir launamenn á ts-
landi verða þvi að bita í það
súra epli að greiða nú miklu
hærri skatta hlutfallslega, en
þeir hafa nokkru sinni þurft áð-
ur. En það er ekki það, sem hin-
um almennu ianþegum gremst
hvað mest. Meginþorri is-
lenzkra skattborgara hefur allt-
af borgað öll sin gjöld skilvis-
lega og mun halda áfram að
gera það, þótt þau hækki.
Það sem hinu aimenna launa-
fólki gremst mest, er hið feyki-
lega misrétti, sem ríkir i skatta-
málum. Því gremst, að á sama
tima og verið er að þyngja til
muna skattana á tekjum þess,
þar sem tindur hefur verið fram
hver einn og einasti eyrir, sem
það hefur borið úr býtum á ár-
inu, þá eru aðilar sem sleppa
þvi sem næst eða alveg skatt-
frjálsir, þótt bæði guð og menn
viti, að þeir hafi tekjur á við
margar almennar launþegafjöl-
skyldur. Þeir sem eyða mestu
og lifa hæst borga sumir hverjir
minnst til sameiginlegra þarfa.
i krafti aðstöðu og rikidæmis
liðst þeim að brjóta lög og regl-
ur, sem strangiega er framfylgt
gegn venjulegu fólki á landinu.
Rikisstjórn Ólafs Jóhannes-
sonar lét á s.l. ári framkvæma
endurskoðun á skattakerfinu og
gera á þvi umfangsmiklar
breytingar. Það hefði verið
verðugt verkefni að efna til
slikrar endurskoðunar til þess
að vinna bug á misrétti þvi, sem
rikir i skattamálunum. En þeir,
sem kynnu að hafa vonað að
slikar aðgerðir vektu fyrir ríkis-
stjórninni urðu fyrir miklum
vonbrigðum. Hún lét fátt slikt
misrétti leiðrétta. Það eina,
sem kost að i hugum ráðherr-
anna i sambandi við skattalaga-
breytingarnar á siðasta Alþingi
var að afla meira fjár i eyðslu-
hitina með hækkuðum sköttum.
Það tókst þeim og með þvi juku
þeir enn á misréttið í skatta-
málunum vegna þess, að öllum
þessum viðbótarþunga var bætt
á fólkið með meðaltekjurnar.
Fyrrverandi rikisstjórn stofn-
setti að kröfu Alþýðuflokksins
sérstaka deild á vegum skatt-
stjóraembættisins, sem al-
mennt gengur undir nafninu
skattalögreglan. Verkefni þess-
arar skattrannsóknardeildar.
var og er að hafa eftirlit með
skattframtölum og'vinna gegn
skattsvikum. Þar hefur skatta-
lögreglan skilað ágætu starfi,
þvi bæði hefur hún haft upp á
skattsvikurum og eins stuðlað
að réttari og áreiðanlegri fram-
tölum.
En enda þótt stórt skref væri
stigið til aukins heiðarleiks og
aukins jafnréttis i skattamálum
með tilkomu skattalögreglunn-
ar er mikið misrétti þar en ó-
leiðrétt. Þegar rikisstjórn Ólafs
Jóhannessonar hefur nú hækkaö
svo stórkostlega skattaálögur á
almennar launatekjur, að öllu
hærra verður sennilega aldrei
hægt að fara i beinni skattlagn-
ingu er það algjör forgangs-
krafa almennra skattborgara,
að misréttinu i skattamálunum
verði tafariaust útrýmt og hin
stórfelldu skattsvik stöðvuð.
Geri rikisstjórnin ekkert i þvi
máli hið bráðasta mun enn auk-
ast fyrirlitning launafólks á
henni, — og er þó vart miklu þar
á bætandi.
TANNLÆKNINGAR
f TRYGGINGARKERFIÐ
I félagslegu velferðarriki nú-
timans eru öflugar skyldutrygg-
ingar þjóðfélagsþegnanna, — al-
mannatryggingar —, eitt af þýð-
ingarmestu grundvallaratriðun-
um. Með almannatryggingum er
samfélagið, samtök einstaklinga,
sem þjóðina mynda, að tryggja
hverjum og einum það lifsaf-
komuöryggi, sem honum verður
að vera búið svo hann geti öðlast
lifshamingju. Fyrr en slikt öryggi
er fengið getur enginn maður not-
ið fyllsta frelsis.
Einn mikilvægasti þátturinn i
þessu kerfi almannatrygginga
eru sjúkratryggingarnar. Þær
eru til þess ætlaðar að veita
hverjum einstaklingi aðgang að
læknishjálp án tillits til þess,
hvort sá sjúki er rikur af þessa
heims auði eða i hópi hinna, sem
skipa sveit hinna snauðari þjóðfé-
lagsþegna.
Báðir, — hinn riki og hinn fá-
tæki —, geta orðið sjúkir. Báðir
hafa þá þörf fyrir læknishjálp og
báðir eiga jafnmikinn siðferði-
legan rétt á að njóta slikrar hjálp-
ar. Sjúkratryggingarnar eru til
þess ætlaðar, að tryggja báðum
sem jafnasta möguleika til þess
að öðlast nauðsynlega hjúkrun og
læknishjálp, til þess að koma i
veg fyrir að lif og heilsa einstakl-
ingsins ráðist fyrst og fremst af
peningaeign hans. Þannig er
sjúkratryggingakerfið, eins og
aðrir þættir almannatrygginga-
kerfisins, eitt af mikilvægustu
tekjujöfnunartækjum samfélags-
ins fyrir utan það að vera eitt
mikilsverðasta skjól hinna efna-
minni.
En það er eins með sjúkra-
tryggingar og almannatrygg-
ingar, að i þá hleðslu verður seint
hægt að leggja siðasta steininn.
Þar má aldrei verða stöðnun,
heldur sifelld framför. Og ávallt
má eitthvað finna, sem betur má
gera, en gert er, — stundum
miklu betur.
Þegar sjúkratryggingar voru
upphaflega innleiddar i islenzkt
þjóðfélag var það gert gegn
harðri andstöðu ihaldssamra
afla. Nú dettur jafnvel ihalds-
sömustu einstaklingum ekki i hug
Pétur Pétursson, alþm., flutti á
þingi i vetur frumvarp um að
tannlækningar yrðu teknar I
sjúkratryggingakerfið. Frum-
varpið hlaut jákvæðar undirtekt-
ir, en var ekki samþykkt.
að halda þvi fram, að með sjúkra-
tryggingum hafi verið stigið
rangt spor hvað þá heldur, að sú
rödd heyrist, að þessar trygg-
ingar beri að leggja niður.
En ihaldsöflin hafa samt sem
áður hvergi nærri hætt allri and-
stöðu sinni við tryggingakerfið og
þær hugmyndir, sem liggja þvi að
baki. Þau orða aðeins andstöðu
sina eilitið öðru visi, en áður og
beina henni að öðru, — að öllum
frekari framförum i trygginga-
málum og umbótum á trygginga-
kerfi. 1 umræðum um slika hluti
má strax kenna ihaldsraddirnar,
sem hafa hljótt um sig, þegar
verið er að ræða þær tryggingar,
sem nú þegar eru i gildi i þjóðfé-
laginu.
Það var aldrei ætlun þeirra,
sem fengu t.d. sjúkratryggingar
lögfestar á Islandi, að þar með
væri þvi máli lokið og meira væri
ekki hægt að gera á þvi sviði.
Þvert á móti. Þeir litu á innleiðslu
sjúkratrygginga i samfélagið að-
eins sem fyrsta áfanga. Miklu
meira þurfti að gera.
Ýmislegt hefur lika verið gert i
þeim efnum. Sjúkratrygginga-
kerfið hefur verið eflt mjög og
styrkt á undanförnum árum, ekki
sizt fyrir tilverknað Alþýðu-
flokksins, og er nú mun viðtæk-
ara, en áður var. En þvi verður
hins vegar ekki neitað, að það
miðast enn fyrst og fremst við al-
mennar lækningar, en ýmis mjög
mikilsverð heilsugæzlu- og
hjúkrunarmál standa enn utan
þessa kerfis.
Tannlækningar eru án efa sá
þáttur i almennri heilsugæzlu,
sem veldur almenningi hvað
mestum erfiðleikum og skapar
hvað mest misrétti með þvi að
vera algerlega utan verksviðs
sjúkratrygginga. Tannskemmdir
eru að verða hálfgerður þjóðar-
sjúkdómur á tslandi og sérhver
fjölskylda i landinu verður árlega
að leggja i verulegan kostnað fyr-
ir tannlæknishjálp. t sumum til-
vikum er hér um svo fjárfreka
heilsugæzlu að ræða, að venjuleg-
ar launþegafjölskyldur geta vart
eða ekki staðið undir útgjöldun-
um við nauðsynlega tannlæknis-
hjálp og fara þvi á mis við þennan
þátt i almennri heilsugæzlu. Þar
með er staðfest misrétti milli efn-
aðra annars vegar og snauðra
hins vegar hvað varðar þennar
þátt i almennri heilsugæzlu, —
misrétti, sem fyrir löngu hefur
a.m.k. mestu leyti verið útrýmt
varðandi flesta aðra þætti heilsu-
Framhald á bls. 8.
stöðum, þá eru úrræðin þau ein,
að yfirmaður húsnæðismála,
sjálfur félagsmálaráðherrann,
lýsir þvi yfir i umræðum á Alþingi
s.l. vor, að það muni vanta um 500
milljónir króna i nýja fasta tekju-
stofna fyrir þessi lánakerfi ef
fullnægja eigi löglegum lánsum-
sóknum.
Þetta er þá ástandið i húsnæðis-
málum að loknum eins árs
stjórnarferli núverandi rikis-
stjórnar, auk þess sem hún hefur
hleypt verðbólgugamminum
óbeizluðum á húsbyggjendur,
sem i raun þýðir fyrir þá hlut-
fallslega lægri lán.
Með eins árs aðgerðarleysi sinu
i þessum viðkvæmu málum al-
mennings, er aftur komið að
sama ástandinu og rikti eftir feril
fyrri „vinstri stjórnar” i árslok
1958.
Niðurstaða:
Færri og hlutfallslega lægri lán,
miðað við ört vaxandi byggingar-
kostnað. Lengri biðraðir og ný
óvissa um hvenær lögmætar láns-
umsóknir fá afgreiðslu.
Þetta heitir að snúast ekki gegn
vandanum og láta allt skeika að
sköpuðu, e.t.v. mannlegt, — en
ekki er það stórmannlegt og varla
vcrður þessi stefna stjórnarinnar
flokkuð undir félagslega vinstri-
stefnu.
Sagan segir okkur að i
byggingu ibúðarhúsnæðis eins og
i endurnýjun fiskveiði fiotans,
hafa átt sér stað hættuleg logn-
timabil, er siðan hafa breytzt i
hávaðarok i seglin fram á við^
þannig að allt hefur ætlað um koll
að keyra og mannlegur máttur of
oft fengið litlu um ráðið, hver
framþróunin hefur orðið.
Um það hefur hinsvegar opin-
berlega ekki verið ágreiningur
meðal stjórnmálamanna, að
æskilegt væri, að stjórnmálafor-
ystan á hverjum tima fengi meiri
tök á þessum málum, til trygg-
ingar eðlilegri og árvissri þróun
þar sem allt það nýjasta og bezta
i tæknimálum væri nýtt til
fullnustu i þágu þjóðarheildarinn-
ar.
Með þeirri „rykkjastefnu”,
sem nú virðist til hástætis leidd
þvert ofan i öll fyrirheitin og lof-
orðin, sem gefin voru með laga-
setningunni um „Framkvæmda-
stofnun rikisins”, þá virðist svo
sem stefnt sé i einu og öllu til þess
sama viðskilnaðar af hálfu nú-
verandi „vinstri stjórnar” eins og
þeirrar fyrri (1956—1958).
Helzti mismunurinn virðist sá,
á þessum vinstri stjórnum, að það
tók hina fyrri þó 2 1/2 ár að keyra
t.d. húsnæðismálin i svo algjört
strand að lánatala ibúðalána féll
niður i algjört lágmark, ásamt
þvi að lánsupphæð til hverrar
ibúðar hefur aldrei, allt til þessa,
verið ibúðareigendum jafn óhag-
stæð.
Þetta ófremdarástand tókst á
tiltölulega skömmum tima að
leiðrétta, þannig að unnt reyndist
á árunum 1964—1971 að fullnægja
öllum lánshæfum umsóknum i
hinu almenna veðlánakerfi Hús-
næðismálastjórnar og verka-
mannabústöðum.
Á meðan lánsumsóknir
hrannast nú upp á þessum
AÐGERDARLEYSIÐ I
HdSNÆDISMÁLUNUM
©
Föstudagur. 21. júlí 1972