Alþýðublaðið - 24.02.1977, Blaðsíða 7

7
2!K2r Fimmtudagur 24. febrúar 1977
UTLðND
Pólskur sagnfræðingur tekin tali:
Andófsmenn austan tjalds
þurfa á stuðningi Vestur-
landabúa að halda
Gierek leiðtogi pólska kommúnistaflokksins
Adam Michnik er
einn þrettán pólskra
menntamanna sem
sendu bréf, i ágúst i
fyrra, til franska póli-
tiska timaritsins
„Nouvel Observat-
eur”, þar sem þeir
hvöttu vestræna
menntamenn til aö
sýna samstöðu með
fórnarlömbum kúgun-
ar þeirrar sem pólskir
verkamenn voru beittir
eftir mótmælaað-
gerðirnar i júni. Siðar
heimsótti Michnik
Frakkland, en honum
hafði raunar verið boð-
ið þangað af einum
þeirra sautján, er
undirrituðu mótmæli
gegn beiðni hinna
þrettán. Sá hinn sami
var enginn minni en
Jean Paul Sartre.
Michnik er sagnfræöingur aö
mennt og meöan hann dvaldi I
Frakklandi, tók hann þátt I ráö-
stefnum þar sem ræddir voru
atburöirnir í Austur-Evrópu
1956.
Virkur i baráttunni.
Barátta Michniks gegn kúgun
og óréttlæti á sér nokkurn aö-
draganda. Hann tók þátt i mót-
mælaaögeröum stúdenta i Pól-
landi 1968 og kostaöi sú þátttaka
hann eins og hálfs árs fangelsis-
dvöl. Hann var einn þeirra er
rituöu undir mótmælin gegn
stjórnarskrárbreytingunni, sem
styrkti tengsl Póllands og So-
vétrikjanna 1975.
Michnik litur á sig sem lýö-
ræöislegan sósialista, og nú tek-
ur hann sem sagt þátt i mót-
mælum gegn afleiöingum
Radom-aögeröanna frá þvl á
siöasta ári.
Þegar hann var staddur I
Frakklandi, voru blaöamenn á
höttunum eftir honum, og spuröi
einn þeirra hann m .a. hvað væri
einkennandi fyrir ástandiö I
Póllandi nú.
— Aöalmáliö nú, er þaö, aö
rikisstjórnin stendur frammi
fyrir vali varöandi afstööu slna
til andófsmanna sem berjast fyr-
ir varöveizlu mannréttinda og
Helsinki-sáttmálans.
Astandiö i Póllandi einkennist
mjög af spennu. Meiri kúgun
gegn andstæöingunum gæti haft
alvarlegar afleiöingar, og gæti
hreinlega leitt til upplausnar,
þar sem innrás svovézkra herja
yröu afleiöingin.
Mér viröist sem mjög alvar-
legra tilhneiginga gæti hjá
rlkisstjórninni nú. Embættis-
menn og „kerfisfólk” lætur
kúga sig, athugasemdaiaust.
Dagblöðin gera haröar atlögur
aö „varnarnefnd verkalýösins”.
Meölimir hennar og aörir þeir,
' sem sýnt hafa samstööu, veröa
fyrir sifelldum hótunum og öör-
um frekari ágangi.
Viðbrögð embættis-
mannakerfisins.
Viöbrögö embættismanna-
kerfisins hafa þótt bera hálf-
fasistiskan blæ. Litiö er á and-
stæðingana sem óþjóöleg viö-
rini, andsnúna Gyöingum. Meö-
al annars hefur veriö staöhæft,
aö varnarnefndin hafi óskaö eft-
ir aöfá „hreinræktaöa stalínista
af jaröneskum uppruna.” Slikur
orörómur má ekki veröa til
þess, aö Ibúar Vesturlanda
haldi, aö Pólverjar séu undan-
tekningarlltiö andsnúnir gyö-
ingum.
Þaö er fyrst og fremst em-
bættismannakerfiö og áróöur
þess, sem ber ábyrgö á gyö-
ingarhatrinu. —
— 1 hverra nafni kemur
.„varnarnefnd verkamanna”
fram á sjónarsviðiö?
— Nefndina skipa tuttugu og
þrfr menntamenn og listamenn
meöal annarra rithöfundurinn
Jerzy Andrezjewski, og hún
túlkar sjálfstæöishugsjónir I
Póllandi.
Hún berst fyrir viröingu viö
mannréttindi og fyrir Hel-
sinki-sáttmálanum. Nefndin
hefur á aö skipa fjölda stuön-
ingsmanna og starfskrafta I öll-
um héruöum og styrkja þeir
starfsemi hennar m.a. meö
söfnunum til stuönings fjöl-
skyldum, sem eiga aöstandend-
ur I fangelsum eöa atvinnulausa
eftir Radom-atburöina.
Annaö mikilvægt mál, er aö fá
framgengt kröfunni um nefnd,
skipaöa af þinginu, sem getur
haft upp á þeim, sem eru ábyrg-
ir fyrir árásum og pyndingum
vegna atburöanna. Nefndin
berst ekki fyrir öörum pólitísk-
um málum, en þeim, aö ná fram
lýðræöislegum rétti og aö
mannréttindi veröi virt I Pól-
landi. Nefndarmenn og stuön-
ingsmenn hafa alls ekki sömu
'pólitlskar skoöanir. Sjálfur er
ég lýöræöislegur sóslalisti, en ég
.túlka ekki á neinn hátt skoöanir
annarra nefndarmanna, þvf I
þeim hóp eru margir kaþólikk-
ar, og aðrir, sem deila ekki
skoöunum minum meö mér.
Kaþólska kirkjan
— Kaþólska kirkjan hefur
veitt hreyfingunni gegn undir-
okun, stuöning sinn. Nú hefur
tekizt hlutlægt bandalag meö
demókratiskum andófsmönnum
og kaþólsku kirkjunni. Meginor-
sökin er samstaöan gegn kúgun
og baráttan fyrir mannréttind-
unum.
„Varnarnefndin” leikur stórt
hlutverk I aöstæöum þeim sem
eru ríkjandi í Póllandi nú. Til-
vera hennar er einasta trygg-
ingin fyrir þvl, aö mannréttind-
in veröi virt.
Mikilvægi stuðnings
frá Vesturlöndum.
— Hver er þáttur Ibúa
Vesturlanda I þessum málum?
— Þeir veröa aö mótmæla
árásum og krefjast þess, aö
mannréttindin og Helsinki-sátt-
málinn, veröi virt. Alþjóöleg
samstaöa á sem breiöustum
grundvelli, er lifsnauösynleg
fyrir andófsmenn I austri og
persónulegt öryggi þeirra.
Ég held, aö viö getum einna
helzt vænzt afgerandi og áhrifa-
mikillar samstööu frá Verka-
lýðshreyfingunni I vest-
ur-Evrópu. Ég tel ekki, aö hægri
hreyfing og auövaldiö hafi mik-
inn áhuga á, aö stuöla aö frelsi I
austri. Efnahagsleg samvinna
viö Austurblokkina, er þeim
meira viröi en þaö.
Þvl býst ég viö frumkvæöiö
komi frá verkalýössamböndum
á Vesturlöndum, frá sósfal-
istlsku flokkunum og um fram
allt frá rlkisstjórnunum. Mót-
mæli frá norsku rlkisstjórninni
gegn kúguninni, myndu t.d.
hafa jákvæöar afleiöingar á
rikjandi ástand.
Pólland og Austur-Evrópa eru
sem stendur undirokuö af al-
varlegri kreppu. Aöeins gagn-
kvæm samskipti og skilningur
milli andófsmanna og ríkis-
stjórnarinnar geta hnekkt þessu
ástandi. — pytt — JSS
ro
Bóka
mark
aður
m
Fimmtudaginn 24 febrúar frá kl. 9—18
Föstudaginn 25. febrúar frá kl. 9—22
Laugardaginn 26. febrúar frá kl. 9—18
Sunnudaginn 27. febrúar frá kl. 14—18
Mánudaginn 28. febrúar frá kl. 9—18
Þriðjudaginn 1. marz frá kl. 9—18
Miðvikudaginn 2. marz frá kl. 9—18
Fimmtudaginn 3. marz frá kl. 9—18
Föstudaginn 4. marz frá kl. 9—22
Laugardaginn 5. marz frá kl. 9—18
Bókamarkaóurinn
Í HÚSI IÐNAÐARINS
VIÐ INGÓLFSSTRÆTI