Alþýðublaðið - 20.03.1977, Qupperneq 7

blaðið
Sunnudagur 20. marz 1977
SJÓNARMIÐ 7
skipulags sem við Islendingar
byggjum á. Vegna sinna stjórn-
málaskobana verði þessir menn
aö vikja úr starfi!
Þetta er skritin sort af lýö-
ræði.
Ekkert nýtt
En þessi tvöfeldni Morgun-
blaðsins og annarra málgagna
„lýðræðissinna” hér á landi er
engin ný bóla. óheiðarleikinn
hefur beinlinis sett mark sitt á
öll skrif þessa blaðs um svo
margra ára skeið sem ég man.
Það hefur verið slik málpipa
vestrænnar heimsvaldastefnu i
ÖLLUM málum, jafnvei banda-
riskir fjölmiðlar verða allt að
þvi róttækir við hliðina á þess-
um steingervingi.
Glöggt dæmi um það er ferð
Styrmis Gunnarssonar ritstjóra
til Bandarikjanna meðan Viet-
namstriðið stóð sem hæst. Þar
varö hann fyrir þvi áfalli að
hitta aðeins einn mann sem var
sammála honum og Morgun-
blaðmu um hernað Bandarikj-
anna i þvi asiska landi. Og þaö
var hálfu meira áfall fyrir rit-
stjórann þegar hann frétti að
þessi skoðanabróðir hans var
félagi i Ku Klux Klan!
Þetta eina atvik hefði að ein-
hverra áliti átt að gera ritstjór-
anum ljóst hvar hann stóð hug-
sjónalega, og ef til vill hafa ein-
hverjir gert sér vonir um aö svo
yrði. En það er hreint ekki svo.
Hann og blaðið hans halda sama
kúrsinum og einmitt þess vegna
er óheiðarleiki beggja svo áber-
andi.
HauKur Már
LÝDRÆÐISAST OG
TVfSKINNUNGUR
Við höfum lesið okkur til ó-
hugnaöar fréttir frá rikjum
Austur-Evrópu, þar sem segir
að þeir sem hafi vogað sér að
gagnrýna stjórnvöld séu um-
svifalaust settir i fangelsi
og/eða geöveikrahæli. Upp á
siðkastið hefur mest verið talað
um Tékkóslóvakiu i þessu sam-
bandi, auk að sjálfsögðu Sovét-
rikjanna. En i siðarnefnda land-
inu virðist rúmafjöldi I geð-
veikrahælum vera nánast
óþrjótandi, ef trúa skal þeim
fréttum sem lesa má i fjölmiðl-
um okkar heimshluta, en fram-
farir i lækningu geösjúkra séu
hins vegar i öfugu hlutfalli við
fjölda sjúkrarúma. Það má að
minnsta kosti skilja svo mynd-
skreytta (með teikningum að
visu) frásögn af meðferð and-
ófsmanns nokkurs i sovézku
geöveikrahæli. Þar var sýnt
hvernig „sjúklingurinn” var
vafinn inn i fjöldann allan af
lökum og liktist engu fremur en
múmiu þegar upp var staðiö. A
hvern hátt þetta læknar geð-
veiki er mér ekki aiveg ljóst,
enda ekki læknisfróöur maður,
en þetta kann að kæfa andófs-
bakteriuna i þeim sem hana
bera, þó er það fremur hæpið.
I umræðum um þessi mál
hafa öll blöð tekið upp hanzkann
fyrir þá aðila sem krefjast
mannréttinda,- frelsis til að tjá
hug sinn, til að gagnrýna það
sem miður fer i þjóöfélaginu,
frelsis til að leggja sitt af mörk-
um við að byggja upp betra og
heilbrigðara þjóöfélag. Þykir
engum mikið, þvi þessi réttur
hlýtur að vera höfuöforsenda
heilbrigðs og réttláts þjóðfé-
lags. En þaö hefur einnig verið
fróðlegt að fylgjast með þvi, af
hvaða hvötum hanzkinn er tek-
inn upp fyrir þessa gagnrýnend-
ur hinna kúguðu þjóðfélaga.
Þegar það er skoðað, sést
nefnilega hverjir eru hinir
heiðarlegu gagnrýnendur þess-
ara þjóðfélaga og hverjir það
eru sem beinlinis hlakka yfir ör-
lögum andófsmanna vegna þess
að þau gefa höggstað á sósial-
ismanum sem stjórnmála-
stefnu. Hægri öflunum á Vestur-
löndum — Morgunblaðið inni-
falið — er bersýnilega hjartan-
lega sama um örlög þessara
manna. Þau eru aukaatriði, að
öðru leyti en þvi að unnt er að
notfæra sér þau i pólitiskri
krossferð gegn þeim öflum sem
krefjast i raun þess sama i sin-
um heimalöndum og andófs-
mennirnir fyrir austan tjald.
Astæðan til að unnt sé að
halda þvi fram i raun og sann-
ef hann hefur óæskilegar stjórn-
málaskoðanir. Óæskilegar
stjórnmálaskoðanir heita i þvi
landi lýðræðis og jafnaðar-
mennsku að vera kommúnisti.
Raunar nægir fyllilega aö vera
sósialdemókrat af rótækari
gerðinni, þvi slikum hefur veriö
sagt upp störfum hjá hinu opin-
bera.
Þessi lög beinast mest aö
þeim sem eru i eöa sækja um
störf i þágu hins opinbera. 1
skólum eða skrifstofum rikis og
sveitarfélaga. Skoðanafrelsi
þessa fólks gæti sem sagt á ein-
hvern hátt verið skaðlegt lýð-
ræðinu, að ekki sé talað um hina
menn rétti til starfa ef þeir hafa
ekki rétta stjórnmálaskoðun, er
nefnilega ekki neitt sérþýzkt
fyrirbæri. Og það er óralangur
vegur frá þvi að þetta sé eitt-
hvað sem enginn tslendingur
gæti hugsað sér. Staðreyndin er
nefnilega sú, að hér á landi hef-
ur stærsta dagblað landsins,
Morgunblaöið, beinlinis krafizt
þess að sllk framkoma gagnvart
fólki með „óæskilegar skoðan-
ir” verði tekin upp.
Ekkert blaö á landinu hefur
verið eins iðið við aö fordæma
meðferö austantjaldsstjórn-
valda á andófsmönnum i lönd-
um sínum. Ekkert blað hefur af
Allt þetta er i raun gott og
blessað. Þakkarvert á stundum
meira að segja. En það verður
að segjast eins og er, að ekki
verður Morgunblaðið trúverð-
ugur málflytjandi lýðræöis þeg-
ar það fordæmir á fréttasiöum
það sem beinlinis er lagt til að
veröi framkvæmt i forystu-
greinum.
1 leiðurum Morgunblaösins
hefur mátt lesa kröfur um það,
að kennarar i skólum landsins,
sem hafa róttækar lifsskoðanir
verði að vikja. Þeir megi ekki
hafa leyfi til að starfa innan
skólakerfisins. Það sé hættulegt
framtið hins lýðræðislega þjóð-
leika að hér I vestrinu góöa sé
allt i sómanum?
Starfsbann
1 Sambandsrikinu Þýzkalandi
— Vestur-Þýskalandi öðru nafni
— hafa verið i gildi til skamms
tima lög um starfsbann —
Berufsverbot. Þessi lög kveöa
svo á, að unnt er að meina
manni um starf — eða svipta
hann þvi hafi hann það þegar —
uppvaxandi kynslóð, sem á aö
taka viö öllu þessu lýöræði og
þróa þaö áfram. Guð einn veit
hver sú þróun verður með sama
áframhaldi.
Á Islandi líka?
Lögin um starfsbann og sú
skerðing á mannréttindum sem
þau eru, eru tekin hér til með-
ferðar af sérstakri ástæðu.
Þetta sjónarmiö, að svipta skuli
heilagari vandlætingu fordæmt
þaö stjórnkerfi sem meinaði
einstaklingum aö hafa sjálf-
stæðar skoðanir. Ekkert blaö
hefur eytt fleiri dálksentimetr-
um I að tiunda málflutning
þeirra manna sem fyrir slikum
aögeröum veröa. Það er að
segja sumra þeirra. Ekki þeirra
sem gagnrýna austræna kerfið
út frá sósialiskum sjónarmið-
um.
OR YMSUM ÁTTUM
Hótunarkerfið
Það hefur löngum verið talið
til manngildis þegar valdsmenn
og aðrir stjórnendur sýna rögg-
semi i stjórnarstörfum. A sama
hátt hefur tvistigungsháttur
ávallt verið talinn til ókosta
þegar hæfileikar og koslir
stjórnenda eru metnir.
Við islendingar höfum alltaf
af og til átt á að skipa dugmikl-
um og framsýnum stjórnendum
sem risið hafa upp úr meðal-
mennskunni og vakið virðingu
almennings. En einnig höfum
viö átt mikið af gervimönnum,
sem hafa týnzt á bak við stóra
hauga af skjölum og hafa sjald-
an tima til að iðka ærlega hugs-
un.
Innan Islenzka embættis-
mannakerfisins er þvi miður
allt of mikið af þess háttar fólki.
Það er ef til vill ekki fallegt að
tala svona um heila- stétt
manna. En ef við hlustum á fólk
tala um þessi mál þá fer ekki á
milli mála hvert almennings-
álitið er.
Unga kynslóðin fylgist lika
með ýmsu sem er að gerast I
þjóðfélaginu og þar á meöal
viðskiptum einstaklingsins viö
kerfið.
Jónas Kristjánsson skrifar
hressilegan leiðara i Dagblaðið
á fimmtudag. Þar vikur hann
að hinu opinbera hótunarkerfi
báknsins, þar sem stofnanir og
fyrirtæki rikisins beita einstak-
linga hörku viö innheimtu vegna
einokunarþjónustu sinnar við
almenning.
I upphafi leiöarans segir svo:
„Auglýsingar innheimtu-
deilda rikisins um gjalddaga
eru sifellt aö verða ruddalegri.
Æ fleiri slikar deildir taka upp
þann ósiö að vera með hótanir
inni á gafli á hverju heimili.
Þessi sibylja útvarps-, sjón-
varps- og blaðaauglýsinga er
óneitanlega oröin afar hvimleiö.
Að baki þessara auglýsinga
ersjúkleg tilfinning fyrir valdi.
Viðast hvar eiga kröfur rikisins
forgang umfram aðrar kröfur.
Miskunnarlaust er beitt þeirri
aðferö aö loka fyrir einokunar-
þjónustu, ef menn beygja sig
ekki samstundis fyrir hótunum
innheimtudeildanna.
Vélmenni eru send um borg
og bý til aö loka fyrir einok-
unarþjónustuna. Sé veifaö
framan i þau kvittunum fyrir
greiðslu, þá svara þau: „Ég er
bara ráðinn til að loka. Þú verð-
ur að fara með þetta blað á
SKRIFSTOFUNA á morgun og
sýna ÞEIM þaö.”
Slðan segir: „Og það er ekki
nóg með, aö stofnanir rikisins
séu aðgangsharöastar allra
kröfuhafa. Þar á ofan eru þær
fyrstar allra til aö hækka gjöld
sin. Þaö eru einmitt stofnanir
rikisins, sem hafa forystu i
verðbólgunni.”
Þetta siðasta atriði mætti
verða mönnum umhugsunarefni
þegar litið er almennt á þá verð-
bólgustefnu sem þróazt hefur i
skjóli þeirrar rikisstjórnar, sem
nú fer með völd i landinu.
Þrælarnir í
Þinghúsinu
Og ritstjóri Dagblaösins held-
ur áfram: „Sjaldnast þarf rikið
að brjóta lög til að hafa sitt
fram. Það á niöri við Austurvöll
60 þræla, sem eru boðnir og bún-
ir að samþykkja lög, er em-
bættismenn semja um nýjar og
stærri rikisstofnanir og fela
jafnan i sér ákvæði um forgang
i innheimtu.”
Þetta eru vissulega hörö orð,
sem koma þó engum spánskt
fyrir sjónir. Jafnvel ekki þing-
mönnunum sjálfum. Ýmsir
þeirra hafa látiö I ljós áhyggjur
út af vaxandi yfirgangi ein-
stakra valdamikilla embættis-
manna. Þá hafa þingmenn einn-
ig kvartað undan þvi aö Alþingi
væri oröið að afgreiðslustofnun
og þingmenn hefðu litla aðstöðu
til að fóta sig á svellbunka póli-
tiskrar stefnumótunar. En auð-
vitað geta þingmenn sjálfum
sér um kennt. Það eru þeir, sem
hafa valdið og þess vegna eru
það þeir sem bera ábyrgðina.
Þrælarnir á götunni
En það rikir viðar þrælsótti en
I sölum Alþingis. Hinn almenni
borgari þorir varla að æmta né
skræmta. Undirsátarnir á skrif-
stofum og i stofnunum hins
opinbera sitja þögulir við
skriftir og horfa sljóvum augum
á lifiö og tilveruna. Ef til vill
hugsa þeir með sér, að bezt sé
aö loka flestum skilningarvitum
og biða þess að hækka i sessi.
Sem betur fer er þessi regla
ekki algild, en þvi miöur er
þessi dapurlega mynd alltof
sönn. —BJ