Alþýðublaðið - 13.07.1978, Blaðsíða 2

2
Fimmtudagur 13. júlí 1978 aær
Alþýðuflokki falin
myndun ríkisstjórnar
alþýðu-
blaöíö
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Árni Gunnarsson.
Aðsetur ritstjórnar er i Siðu-
múia 11, simi 81866.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Áskriftaverð 2000 krónur á
mánuði og 100 krónur I lausa-
sölu.
Forseti íslands hefur nú falið
Benedikt Gröndal, formanni
Alþýðuf lokksins, að hafa forustu
um viðræður milli stjórnmála-
f lokka til myndunar nýrrar ríkis-
stjórnar, er njóti meirihlutafylg-
is á Alþingi. — Samkvæmt vilja
yfirgnæfandi meirihluta flokks-
stjórnar og þingflokks Alþýðu-
flokksins mun Benedikt fyrst
kanna möguleika á myndun
meirihlutastjórnar Alþýðu-
flokks, Alþýðubandalags og
Sjálfstæðisf lokks, svonefndrar
nýsköpunarstjórnar.
Ekki leikur á því vafi, að það
yrði farsælast fyrir þjóðina, ef
unnt reyndist að mynda slíka
stjórn. Hún hefði meiri mögu-
leika en nokkur önnur ríkisstjórn
að takast á við verðbólguvand-
ann og efnahagsmálin i heild.
Um líkurnar á því, að slík
stjórnarmyndun takist sagði
Benedikt Gröndal í gær: „Ef
skynsemin fær að ráða, en ekki
pólitískar tilfinningar, þá er ég
vongóður um að þessi stjórnar-
myndun geti tekist."
Um afstöðuna til myndunar
svokallaðrar vinstri stjórnar,
stjórnar Alþýðuflokks, Alþýðu-
bandalags og Framsóknar, sagði
Benedikt: . ,,Flokksstjórn
Alþýðuflokksins sagði í ályktun
sinni, að hún teldi þjóðinni nauð-
synlegt að fá meirihlutastjórn,
svo að þar var engum dyrum lok-
að. Tilraunir til stjórnarmynd-
unar verða að leiða í Ijós hvers-
konar meirihlutastjórn sam-
komulag næst um."
Þau málefni, sem eru kjarninn
í stefnu Alþýðuf lokksins í þeim
viðræðum, sem franundan eru,
verða efnahagsmálin og lausn
þess gíf urlega vanda, er nú blas-
ir við. Lausnin verður byggð á
þeim grundvelli, sem Alþýðu-
flokkurinn lagði áherzlu á fyrir
kosningar. Þar er eitt af aðal-
atriðunum að koma á kjarasátt-
mála, þ.e. víðtæku samkomulagi
milli launþegasamtakanna, at-
vinnurekenda og ríkisvalds, sem
tryggi kaupmátt og skapi vinnu-
frið, í stað deildna og sunrungar.
Alþýðuflokknum er fyllilega
Ijóst, eins og raunar öllum lands-
mönnum hiýtur að vera, að ef na-
hagsvandinn verður ekki leystur
á skömmum tima og ekki án
verulegra fórna af þjóðarinnar
hálfu. En hér er um að tefla
efnahagslegt sjálfstæði þjóðar-
innar, sem nú er i mikilli hættu.
Alþýðuf lokkurinn veit hvað hann
viil og hann mun hrinda hug-
myndum sínum og tillögum í
framkvæmd fái hann tækifæri til
þess. Hann telur, að lausn geti
fundist með eindregnum og ein-
lægum stuðningi og samstarfi við
Alþýðubandalag og Sjálfstæðis-
flokk. Þess vegna telur hann eðli-
legast að leita til þeirra um
stjórnarmyndun.
Það yrði mikið áfall og alvar-
legt fyrir þjóðina, ef stjórnar-
myndun tækist ekki fljótlega. Á-
stand atvinnuveganna er nú
þannig að vart má minúta f ara til
spillis við þá endurreisn, sem
verður að eiga sér stað. Enginn
stjórnmálaflokkur hefur leyfi til
að skjóta sér undan þeirri á-
byrgð, sem því fylgir að bæta og
lagfæra það, sem úrskeiðis hef-
ur farið. Leggja verður á hilluna
margvísleg dægurmál, sem skipt
hafaþjóðinni í flokka. Efnahags-
vandinn verður erfiðari viðfangs
með hverjum deginum sem líður
og lítill væri sómi þeirra stjórn-
málamanna, sem skoruðust und-
an því að hefja baráttuna. Heill
þjóðarinnar liggur við að vel tak-
ist.
Alþýðuf lokkurinn hefur lagt
fram ákveðnar hugmyndir um
lausn þeirra vandamála, sem nú
er við að stríða. Hann gengur
hreinn og beinn að samninga-
borðinu, tilbúinn að axla þá á-
byrgð, sem því fylgir að taka við
stjórn landsmálanna. I þeim efn-
um verður hann dæmdur af verk-
um sfnum, og hann er ákveðinn i
þvf að standa og falia með
stefnumálum sinum. Þjóðin mun
siðar fella sinn dóm um verk
hans. —AG—
Jóhannes Norddal, Seðlabankastjóri:
Endurskoðun
bankalöggjafar
Jóhannes Nordal,
Seðlabankastjóri, ritar
eftirfarandi grein í sfð-
asta hefti Fjármálatíð-
inda um endurskoðun
bankalöggjafarinnar.
Margt fróðlegt kemur
fram í greininni, sem les-
endum Alþýðublaðsins
ætti að vera fengur í:
Skipulag og starfshættir
bankakerfisins hafa veriö all-
mikiö til umræöu hér á landi
undanfarin ár. Eitt helsta fram-
lag til þeirra umræöna var itar-
legt álit bankamálanefndar, er
birt var i upphafi árs 1973, en
þar var gerö rækileg úttekt á
stööu og skipulagi lánsstofnana,
en jafnframt bent á leiöir til
endurskipulagningar og endur-
bóta i starfsháttum. Var i þvi
mikil áherzla lögö á nauösyn
nýrrar og heilsteyptrar löggjaf-
ar um starfsemi innlánsstofn-
ana, er tæki tillit til nútima viö-
horfa i bankarekstri og breyttra
þjööfélagshátta. Jafnframt
benti nefndin á leiöir til þess aö
einfalda skipulag bankakerfis-
ins og koma á hagkvæmari
verkaskiptingu milli einstakra
bankastofnana. 1 framhaldi af
starfi nefndarinnar var á árinu
1974 lagt fram frumvarp um
rikisviöskiptabankana þar sem
gert var ráö fyrir sameiningu
útvegsbankans og Búnaöar-
bankans, en þaö frumvarp náöi
ekki fram aö ganga.
Nýjum áfanga var náö i þeirri
viðleitni aö endurskoöa og
endurbæta starfshætti banka-
kerfisins á liönum vetri, en þá
voru lögö fram þrjú stjórnar-
frumvörp, er sameiginlega fólu
I sér heildarendurskoöun á lög-
gjöf allra innlánsstofnana. Er
hér um aö ræöa frumvarp um
viðskiptabanka, sem reknir eru
i hlutafélagsformi, og aö lokum
frumvarp um sparisjóöi. Þótt
frumvörp þessi næöu ekki fram
að ganga og umræður um þau á
Alþingi yröu tiltölulega litlar,
þá hefur þó með samningu
þeirra veriö lokið mjög mikil-
vægu verki, sem væntanlega
veröur grundvöllur þeirrar lög-
gjafarvinnu, sem framundan er
i þessu efni. Er nauðsynlegt aö
fram fari um efni þeirra ræki-
legar umræður, er leiði til þess,
að sett verði hiö fyrsta ný
heildarlöggjöf um bankastarf-
semi, er tryggi heilbrigðan og
öruggan rekstur bankastofnana
og sem besta þjónustu þeirra
bæöi viö atvinnuvegina i landinu
og innistæöueigendur.
Hingaö til hefur ekki verið
sett heilsteypt löggjöf um starf-
semi innlánsstofnana hér á
landi. Starfar hver banki eftir
sérstökum lögum, sem um hann
hafa veriö sett, og eru lög þessi
mismunandi gömul, og sam-
ræmi vantar varðandi meöferö
ýmissa mikilvægra mála. Auk
þess eru þessi lög flest löngu úr-
elt oröin og um margt ófull-
nægjandi miöaö viö aöstæöur I
dag. Um starfsemi sparisjóö-
anna er að visu til heildarlög-
gjöf, en hún er nú senn fjögurra
tuga ára gömul, og er þvl orðin
mikil þörf breytinga og endur-
bóta á henni.
Óhætt er aö fullyröa, aö meö
þeim breytingum, sem i þessum
frumvörpum felast yröi löggjöf
um innlánsstofnanir komiö i
svipaö horf hér á landi og á hin-
um Noröurlöndunum, þar sem
yfirleitt er til nýleg löggjöf um
þessi efni. Nefna má m.a. miklu
skýrari ákvæöi en áöur um
stjórn banka og sparisjóða, um
verkaskiptingu stjórnenda, t.d.
bankaráöa og bankastjórna, og
um skyldur stjórnenda, t.d.
bankaráöa og bankastjórna, og
um skyldur stjórnenda og á-
byrgö. Einnig eru nú i fyrsta
skipti settar samræmdar reglur
um starfsemi banka og spari-
sjóöa, þar sem tekiö er fram,
hvaöa meginsjónarmið skuli
gilda um útlánastarfsemi, inn-
lánsviöskipti og annaö, er máli
skiptir i starfsháttum þeirra.
Loks geyma frumvörpin mun
rækilegri ákvæöi en áöur um
reikningsuppgjör og endurskoð-
un, þar sem bæöi er stefnt aö þvi
að gefin sé sem skýrust mynd af
fjárhagsstööu innlánsstofnana á
hverjum tima og ýtrasta örygg-
is gætt I öllum rekstri þeirra.
Meö þessum og öörum
breytingum, sem frumvörpin
fela i sér, væri tvimælalaust
stuölaö að bættum starfshátt-
um, aukinni hagkvæmni og
betri þjónustu af hálfu innláns-
stofnana. Það er þvi vonandi,
aö löggjafinn taki þessi mál aö
nýju til meöferðar, svo fljótt
sem aðstæður leyfa, svo að sem
fyrst veröi tryggö setning nýrr-
ar og heilsteyptrar bankalög-
gjafar hér á landi. Hinu má þó
ekki glcyma, að til umræöu hafa
lengi verið tillögur um veiga-
miklar skipulagsbreytingar á
bankakerfinu, sem ekki hafa
verið teknar inn i frumvörp þau,
sem hér um ræðir. Fyrst og
fremst er hér átt viö þær hug-
myndir um samruna banka-
stofnana i stærri og hagkvæm-
ari einingar, sem fyrst voru
fjóra. Mundu með þvi fást stofn-
anir, er væru allt i senn, hag-
kvæmari i rekstri, traustari I
fjárhagslegri uppbyggingu og
hæfari til að veita atvinnuveg-
um landsins nauösynlega þjón-
ustu, en flestir þeir bankar,
sem nú eru starfandi. Sömu rök
gilda aö sjálfsögöu einnig um
sparisjóðina, sem margir eru
allt of litlir til að gegna hlut-
verki sinu meö viöunandi hætti,
en staðbundin og landfræöileg
sjónarmið koma þó einatt i veg
fyrir breytta skipan þeirra.
Þaöskipuiag innlánsstofnana,
sem hér rfkir á sér vitaskuld
Jóhannes Nordal, Seölabankastjóri
settar fram af hálfu {Jpðlabank-
ans fyrir tiu árum siöan, en voru
siöan nánar kannaöar og út-
færöar I álitsgerð bankamáia-
nefndar. Úr þvi enn verður
dráttur á setningu nýrrar
bankalöggjafar er ástæöa til aö
hvetja eindregið til þess, aö
breytingar á skipulagi banka-
kerfisins komi þá um leið til
kasta löggjafans.
Ekki skal á þessum vettvangi
fariö út i þaö aö gera enn á ný
grein fyrir þeim margvislegu
rökum, sem fyrir þvi eru aö
breyta skipulagi bankakerfisins
i þá átt, er bankamálanefndin
lagöi til, en hún taldi eölilegt, aö
stefnt yröi aö þvi aö fækka tölu
viöskiptabanka úr sjö i þrjá eöa
sögulegar orsakir, og allt fljót-
ræöi I skipulagsbreytingum
stofnana, sem svo mjög eru
háöar trausti almennings, ber
aö varast. Hitt er lika hættulegt
fyrir það traust, sem almenn-
ingur á að geta boriö til stjórn-
valda og innlánsstofnana, ef til-
lögur um endurbætur og
breytingar, sem liklegar eru til
aö hafa hagstæö áhrif bæöi á
rekstur og þjónustu banka-
kerfisins stranda árum saman i
þröngum stofnana- eöa hags-
munasjónarmiöum. Því væri
vel, ef rækilegar og opinskáar
umræöur um þessi mál gætu
fariö fram, áöur en ný banka-
löggjöf verður endanlega af-
greidd af Alþingi.