Alþýðublaðið - 10.10.1978, Blaðsíða 3

3
al(iýðu-
blaioiA
Þriðjudagur 10. október 1978
Vísitalan 4
settur var, þ.e. könnunin átti i
fyrsta lagi aðeins til að taka til
fjölskyldna sem ekki höfðu aðra
á sinu framfæri en börn innan 16
ára aldurs, i öðru lagi að
heimilisfeður urðu að vera laun-
þegar og máttu ekki stunda
sjálfstæðan rekstur, og auk þess
var könnunin einskorðuð við
Reykvikinga. Innan þessa
ramma var svo reynt að finna
meðaltal af neyslu þessa
sundurleita hóps.
Það á við um úrtök eins og
þetta, að meðaltalið er i
rauninni aðeins útreiknuð
stærð, og á ekki við um neinn
einstakan i hópnum. Sem dæmi
um þetta má nefna að i þessum
100 fjölskyldum voru samtals
198 börn, eða að meðaltali 1,98
börn, sem augljóst er að ekki
getur átt við neina einstaka
fjölskyldu. í ljós kom i neyslu-
könnuninni að fjölskyldunar 100
eyddu að meðaltali 2,62
prósentum af tekjum sinum i
tóbak, og hafa þó eflaust verið i
hópnum fjölskyldur, þar sem
enginn reykti, en svo hins vegar
fjölskyldur, þar sem þvi meira
var reykt. Þannig er ekki til
nokkur einstök fjölskylda, sem
er alveg eins i háttum og visi-
tölugrundvöllurinn segir til um.
Með öðrum orðum, það er ekki
til nein fiölskylda, sem hægt er
að kalla visitölufjölskylduna.
Samsetning visitölu-
grundva llarins
Nú þykir vist lesanda timi til
kominn, að vikið sé að þvi, sem
telja má kjarna málsins, sem sé
samsetningu visitölu-
grundvallarins. Eins og áður
segir eru i hönum yfir 500 liðir,
og allir miðaðir við útgjöld til
kaupa á ákveðnu magni, t.d. 940
litrum af mjólk yfir árið eða t.d.
til að greiða 10,47 viðtöl við
heimilislækni á stofu. Ekki
verður fjallað meira um þá
magnsamsetningu, bæði er hún
of margþætt til þess og getur
verið villandi, slitin út úr sam-
hengi.
Hér verur þvi aðeins rætt litil-
lega um það, hvernig útgjöldin
skiptast hlutfallsiega á stærtu
flokka vöru og þjónustu.
Einstakir flokkar hafa hækkaö
mjög mismikið siðan grund-
völlurinn var ekinn i notkun, og
hafa þvi hlutföll milli flokka
breyst mjög.
t meðfylgjandi töflu er sýnt i
fremri dálki hvernig skiptingin
var er visitalan var tekin upp,
og i þeim seinni hvernig hún var
1. ágúst siðastliðinn. Fyrri
dálkurinn er upp úr
Hagtiðindum, febrúarblaði 1968.
Auk vöru og þjónustu er i visi-
tölugrundvellinum húsnæðis-
liður, sem nú er um 9,2 prósent.
— Auk þess liðirnir, „gjöld til
opinberra aðila (almanna-
tryggingaiðgjald, sjúkra-
samlagsgjald o.fl. )” og „fjöl-
skyldubætur”, sem dregst frá.
Þessir tveir liðir eru aðeins
eftirstöðvarliðir, og verður ekki
tekið frekara tillit til þeirra hér.
Frá lífeyrissjóðum
opinberra starfsmanna
Hinn 1. janúar 1979 munu taka gildi nýjar
reglur um ákvörðun iðgjalda, er sjóðfé-
lagar i Lifeyrissjóði starfsmanna rikisins,
Lifeyrissjóði barnakennara og Lifeyris-
sjóði hjúkrunarkvenna greiða vegna rétt-
indakaupa í nefndum sjóðum fyrir starfs-
tima, sem iðgjöld hafa ekki verið greidd
fyrir áður, en fullnægja skilyrðum um
réttindakaup i sjóðunum.
Iðgjöld verða ákvörðuð þannig:
a. Þegar um er að ræða starfstima fyrir 1.
janúar 1970, reiknast iðgjöld eins og sjóð-
félagi hefði allan timann haft sömu laun
og hann hefur, þegar réttindakaup eru
gerð og greidd. Ekki reiknast vextir á ið-
gjöldin.
b. Fyrir starfstima frá 1. janúar 1970 og
siðar, reiknast iðgjöld af launum sjóðfé-
laga eins og þau hafa verið á hverjum
tima á þvi timabili, sem réttindakaupin
varða. Á iðgjöld reiknast vextir til
greiðsludags.
Reykjavik 03. október 1978.
Lifeyrissjóður starfsmanna rikisins,
Lifeyrissjóður barnakennara,
Lifeyrissjóður hjúkrunarkvenna,
TRYGGINGASTOFNUN RIKISINS.
S.. Matreiðslumenn
Almennur félagsfundur verður haldinn
miðvikudaginn 11. október 1978 að Óðins-
götu 7 kl. 15.00. Fundarefni: Félagsmál,
kjaramál, önnur mál.
Félag matreiðslumanna hefur ákveðið að
halda félagsnámskeið fyrir félagsmenn
FM i samvinnu við Menningar-og fræðslu-
samband Alþýðusambands Islands, ef
næg þátttaka fæst. Upplýsingar eru
veittar á skrifstofu félagsins.
Vörur og þjónusta
Stærsti vöruflokkurinn innan
bálksins „vörur og þjónusta” er
matvörur, sem 1. ágúst siðast-
liðinn voru 36,2% af heildarút-
gjöldum i grundvellinum. Þar
af er liðurinn „mjólk, mjólkur-
vörur, feitmeti, egg, 98% og kjöt
og kjötvörur 9,7%. Brauð, kex
og mjölvara er 3,2%, ávextir
2,0% og fiskur og fiskvörur
3,3%. Þá eru kartöflur og annað
grænmeti 2,9%. Til saman-
buröar má geta þess, að i eldri
grundvelli voru matvörur
42,3%, en voru upphaflega
26,7% af núgildandi grundvelli,
eins og sést á töflunni.
Of langt yrði að telja upp alla
aðra liði sem falla undir vöru og
þjónustu, hér verða aðeins
nefndir þeir helstu. Föt og skó-
fatnaður er 11%, heimilis-
búnaður, hreinlætisvörur o.fl.
7.6%, hiti og rafmagn 3,6%,
drykkjarvörur, þar á meðal
áfengi, 5,1%, og tóbak 3,1%.
Kostnaður við rekstur eigin bif-
reiðar var 10,9%, en sá flokkur
hefur ekki verið i eldri grund-
völlum. Þá er ótalinn viðamikill
liður, „lestrarefni, hljóðvarp,
sjónvarp, skemmtanir o.fl.”
sem nemur 10,3% i grund-
vellinum.
Eins og áður segir, byggir
visitölugrundvöllurinn á niður-
stöðum neyslukönnunar, sem
framkvæmd var á árunum
1964—1965. Væri strax þess
vegna ástæða til að draga i efa
að visitalan mældi raunveru-
legan framfærslukostnaö, þvi
óhætt er að gera ráð fyrir þvi að
neysluvenjum hafi breyst veru-
lega sfðan grundvöllurinn var
fundinn.
Reynir Hugason, verkfræðing-
ur skrifar athyglisverða kjall-
aragrein i Dagblaðið siðastlið-
inn þriðjudag (3. október), þar
sem hann fjallar einmitt um
þetta mál. Þar færir hann rök að
þvi, aðframfærsluvisitalan hafi
hækkað meira en raunverulegur
framfærslukostnaður.
Reynir vitnar til talna, sem
Þjóðhagsstofnun hefur sent frá
sér um samsetningu einka-
neyslunnar, en einkaneyslan er
mælikvarði á það, til hvaöa
hluta ráðstöfunarfé einstaklina
er ráðstafað.Samkvæmt út-
reikningum Þjóðhagsstofnunar,
segir Reynir, lækkuðu útgjöld ti
matarkaupa hlutfallslega úr
25,4% af einkaneyslunni árið
1969 i 20,7% árið 1971, en nýjustu
tölur eru frá þvi ári.l visitöluút-
reikningum hækkaði hins vegar
það hlutfall af útgjöldum „visi-
tölufjölskyldunnar”, sem fór til
matarkaupa, úr 26,7% er núver-
andi visitöluútreikningur hófst i
ársbyrjun 1968 i 36,2% 1. ágúst
siðastliðinn. Matvörur hafa
hækkað meira en aðrir liðir i
visitölugrundvellinum, og hlut-
fall þeirra þvi hækkað sjálf-
krafa.
Sé það rétt, sem reyndar
verður að gera ráð fyrir, að
neysluvenjur hafi breyst i þá átt
siðan neyslukönnunin var gerð,
að minni hluti af útgjöldum
einkaaðila fari nú til matar-
kaupa en þá,þá táknar þetta, að
launþegar fá meiri visitölubæt-
ur en sem nemur kostnaðar-
auka þeirra vegna dýrtiöarinn-
ar. Færir Reynir rök að þvi i
grein sinni, að hér geti verið um
verulegar upphæðir aö ræöa.
Það skal að lokum i tekið
fram vegna misskilnings, sem
Flokksstarfié
FUJ í Reykjavík
Félag ungra jafnaðarmanna
i Reykjavík Félagsfundur
verður haldinn þriðjudaginn
10. október kl. 8.30 i skrif-
stofu Alþýðuflokksins,
Hverfisgötu 8—10.
Dagskrá:
• 1. Vetrarstarfið.
2. fnntaka nýrra félaga.
3. önnur mál.
Stjórnin.
Kópavogsbúar!
Fundur að llamraborg 1, 4.
hæö, miðvikudaginn 11.10.
kl. 20.30.
Fundarefni:
Bæjarmálin
Alþýðuflokkurinn.
Xylitol cr náttúrulcgt sæticlni
sykurlaust
tyggigúmmí frá Wrigleys
virðist hafa komið upp jafnvel
meðal helstu forystumanna
launþega, að visitölunefndinni
er ekki ætlað að endursoða nú-
gildandi visitölugrundvöll
framfærslukostnaðar, heldur
viðmiðun launa við visitölu. Það
mál verður viðfangsefni ann-
arra greina um visitölumálin.
Þeim, sem vilja fræðast nán-
ar um tilhögun neyslukönnunar-
innar og visitölugrundvöllinn,
skal bent á febrúarhefti Hagtið-
ihda 1968.
INGVAR HELGASON
Vonoriond! v Sogaveg Simar 84510 og 8451)
Eigum mjög gott úrval af þessum heims-
frægu þroskaleikföngum.Þau þjálfa huga
og hreyfiskyn barnsins og auka þroska
þess.
Heildsölubirgðir.
c^ER
L°Ks
Kiddicraft
G/?OW

ÞR OSKALEIKFONG