Alþýðublaðið - 13.01.1979, Qupperneq 4

4
Laugardagur 13. janúar 1979.
i
alþýöu-
blaðió
tltgefandi: Alþýðuflokkurinn
Ritstjóri og ábyrgóarmabur: Arni Gunnarsson.
Absetur ritstjórnár. er I Sfbumúla 11, simi 81866.
Prentun: Blabaprent h.f.
Askriftaverb 2200 krónur á mánubi og 110 krónur i lausasölu.
Árásir verðbólguflokkanna
á Alþýðufiokkinn
Allan þennan áratug hefur stjórn efnahagsmála á
íslandi í meginatriðum verið röng. Peningastefnan
hefur verið röng, og vandi ríkisins leystur með því að
prenta meira seðlamagn. Vaxtastefnan hefur verið
röng, sem leitt hefur til þess að sparif járeigendur hafa
tapað, en verðbólgubraskarar grætt. Einstaklingar og
ríkisvaldið hafa f járfest ranglega, sem auðvitað er bein
af leiðing rangrar vaxtastefnu. Ríkisvaldið hef ur gengið
áundan með vitlausar f járfestingar. Þarer Kröfluvirkj-
un í senn vitlausasta og sorglegasta dæmið.
Árangur þessarar óstjórnar blasir hvarvetna við.
Fimmtíu prósent verðbólga, með allri þeirri efnahags-
legu og siðferðilegu brenglun, sem slíku ástandi fylgir.
Upplausn í stjórnkerfi, sem sliku ástandi fylgir ævin-
lega. Misskipting eigna og tekna, sem einnig fylgir ævin-
legaóðri verðbólguPeningalaun hækka, en kaupmáttur
launastenduristaðeða jafnvel versnar. Atvinnuvegirnir
sigla í strand á nokkurra mánaða fresti.
Allt eru þetta staðreyndir sem lýðum eru Ijósar. Verð-
bólguflokkarnir þrír, Sjálfstæðisflokkur Alþýðubanda-
lag og Framsóknarflokkur, hafa stjórnað landinu til
skiptis f rá því snemma á þessum áratug og þangað til í
haust. AAeðferð efnahagsmála á þessum áratugi á eftir
að vera víti til þess að varast um langa framtíð. AlþfI.
gagnrýnándi þéssarar hagspeki, vann hins vegar kosn-
ingasigur síðast liðið sumar, og tekur nú þátt í lands-
stjórninni í framhaldi af því. Alþýðuf lokkurinn berst
fyrir skoðunum sfnum, þótt viðurkenna beri, að skilning-
ur verðbólguflokkanna þriggja sé hryggilega litill. Enn j
hefur ekki náðst viðunandi árangur til upprætingar
þessu ástandi, hvað sem síðar verður.
Alþýðuf lokkurinn hef ur kynnt ítarlega skoðanir sínar í
efnahagsmálum, meðal annars í Frumvarpi til laga um
Jafnvægisstefnu í efnahagsmálum og samræmdar að-
gerðir gegn verðbólgu, sem er tveggja ára áætlun til
endurreisnar islenzku efnahagslifi. Þjóðin þekkir þá
stjórnmálabaráttu, sem háð var í desembermánuði, og
stendur enn.
Viðbrögð verðbólguflokkanna þriggja hafa verið
dæmalaus. Sjálfstæðisflokkurinn og AAorgunblaðið hafa
hamazt gegn Alþýðuflokknum í allt sumar og í vetur.
Annað hefur vart komist að, hvorki á síðum AAorgun-
blaðsins eða í þingræðum þingmanna Sjálfstæðisf lokks-
ins. Það er út af fyrir sig skiljanlegt, þar sem svo á að
heita að Sjálfstæðisflokkurinn sé í stjórnarandstöðu.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur að minnsta kosti haft uppi
tilburði til slíks, en virðist hins vegar kominn að fótum
fram, enda tilburðirnir eftir því.
Forkostulegri eru viðbrögð verðbólguflokkanna
tveggja sem taka þátt í landsstjórninni ásamt með
Alþýðuflokknum. Þingmenn Framsóknarflokksins
skrifa hverja langlokuna á fætur annarri þar sem þing-
menn Alþýðuf lokksins eru kallaðir snyrtilegum orðum
eins og óaldarlýður. Og þingmenn Alþýðubandalagsins,
eða minnsta kosti sá þeirra, sem þó er með nokkru lífs-
marki, Olafur Ragnar Grímsson, ritar hverja þrumu-
greinina af fætur annarri í Þjóðviljann, þar sem fram
kemur að einn óvin á hann stærstan: Alþýðuf lokkinn.
Og hvers végna skyldu verðbólguflokkarnir viðhafa
þennantaugatitring?Alþýðuflokkurinn hefur haft um
það forustu, einn stjórnmálaf lokka, að uppskurður verði
gerður á verðbólgusamfélaginu. Aldrei verður hjá því
komizt að það skerði hagsmuni einhverra. Það mun fyrst
og síðast skerða hagsmuni þeirra af la, sem í skjóli póli-
tískrar aðstöðu hafa komizt yfir verðbólgugróða og út-
deila honum, samfélaginu öllu til langvarandi tjóns. Um
þetta hafa verið og eru átök í íslenzkum stjórnmálurr
Til þessa hafa augljós vatnaskil legið milli Alþýðu-
flokksins annars vegar og verðbólguflokkanna þriggja
hins vegar. Næstu vikur munu skera úr um að, hvort
varanlegur árangur næst við úrlausn þessarra verkef na.
Tillögur Alþýðuf lokksins eru þekktar. Endanleg afstaða
annarra liggur enn ekki fyrir.
Máttarstólpar þjóðfélagsins
Forlátið mér að setj-
ast fyrst nú, til að
þakka góðar stundir i
Þjóðleikhúsinu um jól-
in, og nýtt ár byrjað að
telja dagana til næstu
áramóta. Það sló til
min flensa og hitti!
Þaö er nú 150 ára afmæli
Ibsen og þessvegna þessi sýning
á Máttarstólpum þjóðfélagsins,
leikritinu sem Ibsen var lengi aö
skrifa og umskrifa, tvö ár sam-
felld i önnum og þvi lokið 1877
meö oröum ungfrú Hessel um
sannleikann og frelsiö,- máttar-
stólpa þjóöfélagsins. Djúpt verk
I hugsun er klárt þó, persónur
vel teiknaðar f þeim lygavef
sem þær eru fastar i, einkum
aöalpersónan, Karsten Bernick,
sem er aö ólmast viö aö fela
syndir sinar og vernda álit sitt á
kostnaö annars manns. Leikrit-
iö fjallar lika mikiö um kven-
réttindamál og svo um „lik-
kisturnar fljótandi”, þegar sjó-
menn voru sendir á haf út á
hriplekum fúaskipum. Fram-
setning þessa efnis og úr-
vinnsla, átti eftir aö hafa mikil
áhrif á leikritun almennt.
Auövitað tóku Norömenn leik-
ritinu heldur fálega.
A sinum tima þýddi Arni
Guönason verkiö fyrir útvarp og
var þaö nokkuö stytt. Nú hefur
Jónas Kristjánsson þýtt þá
kafla verksins sem ekki voru
meö i útvarpsgeröinni.
Leikmynd og búninga geröi
Snorri Sveinn Friöriksson,
glæsilega. Leikurinn gerist i
taröstofu i húsi Bernicks
onsúls og leikmynd sönn eins
og geröist I norskum húsum,
stór stofa og gengiö út á „ver-
önd” og svo áfram út I garöinn,
sem mikiö er notaöur af fólki,
einkum á sumrin.
Baldvin Halldórsson er leik-
stjóri, en hann sviösetti einnig
Þjóöniðing Ibsens fyrir þremur
Ur
leikhúsinu
árum. Máttarstólpar þjóö-
félagsins er áttunda verk Ibsens
sem Þjóðleikhúsiö tekur til
sýningar.
Nú er þaö min skoöun aö ann-
ar dagur jóla sé frekar vondur
dagur til frumsýninga. Hann er
dagur erils og mannfunda i
heimahúsum, og er ekki rétt, aö
æfingar á jólaleikritinu fari i
stans i tvo daga eöa meir
kannski, og þegar svo frumsýnt
er, gæti nokkuö þreytu eöa ryö
hefur fallið á texta? Ég var ekki
allskostar ánægður meö
heildarmyndina, mér þótti leik-
ur Erlings Gislasonar i aöal-
hlutverkinu, Bernicks konsúls,
einkennilega óöruggur, og
stundum mátti ég hafa mig
nokkuö viö aö missa ekki orö og
orö frá honum niöur i skilnings-
leysi, þegar of hratt var talaö.
Enginn vafi er á aö Erlingur er
glæsilegur leikari og ég oft lýst
þeirri skoöun minni, og oft voru
leifturkaflar góöir i leik hans
sem lifa i minni, frekar en þeir
kaflar þar sém mér þótti vanta
festu og sannfæringu. Ég vona
að þaö sem miöur fór að minu
mati, sé nú horfið þegar
sýningar eru byrjaöar og frum-
sýning horfin fyrir horn.
Ibsen er strangur leikritafaöir
og i' þessu verki sviptir hann
blæju af smáborgarahætti,
hræsni og tvöföldu siðgæði góð-
borgaranna, enda haföi Ibsen
búiö I smábæ á stærö viö Húsa-
vik og siöar ienn smærribæmeö
500 ibúum. Ibsen skrifaöf um
samtimann, nöfn og » tburöir og
raunverulegar kringumstæöur,
skjóta hvaö eftir annaö upp
kollinum I leikritum hans. En
þótt hann væri aö skrifa um
samtimann, uröu verk hans
listaverk sem skirskota til hins
almenna á öörum staö og öörum
tima.
Engin leið er aö tiunda alla
leikara og auövitaö má alltaf
deila um hvort rétt sé valiö I
hlutverkin, en þegar ég renni i
huga nöfnum leikara, koma mér
I hug, auk Erlings, Margrét
Guðmundsdóttir sem leikur
konu konáulsins, Hákon
Waage, bróöir hennar, Gunnar
Eyjólfsson sem Tönnesen,
frændi konsúlsfrúarinnar, gott
hlutverk og vel I stil fært, Ævar
Kvaran sem ágætur kaupmaö-
ur, Stefán ungi Jónsson sem
stóð sig vel I hlutverki sonar
konsúlshjónanna, Guörún Þ.
Stephensen sem Lóna Hessel og
fylgdi henni hressandi andblær
nýs tima, Guörún Þórðardóttir,
nýliði á sviöi Þjóöleikhússins,
glæsilega ung leikkona
semveröur gaman aö fylgjast
meö, og miklu mest Briet
Héöinsdóttir sem lék afbragös-
vel systur konsúlsins, hógværö
og fegurö einkenndi allan leik
hennar. Bjarni Steingrimsson
barðist hetjulega viö þraut-
leiöinlegan kennara og fleiri og
fleiri mætti svo sem nefna, en
hér voru úrvals leikarar hússins
I hlutverkum litlum, sumum án
oröa, og þótti mér fara vel á þvi
í tilefni af Barnaárinu W§MlM
Til að vernda heilsu
barnsins, verða allir að
hafa aðgang að:
— árlegri heilsuskoð-
un, sem meðal annars
nær til sjón*og heyrnar-
skoðunar og þess hátt-
ar.
— ilæknishjálp ef
slys eða óhapp ber að
höndum.
— reglulegri
tannskoðum.
Hlýlegum sjúkrahús-
um, sem sniðin eru sér-
staklega við hæfi
bama, og þar sem að-
standendur barnanna
geta verið hjá þeim.
— aðstöðu fyrir börn
með sérþarfir til að
njóta lengri eða
skemmri dvalar á
stofnunum með hæfi-
lega stórum hópi ann-
arra barna.
— Þessar stofnanir
eiga að vera i grennd
við heimili barnanna.
— þegar ný byggðar-
hverfi eru skipulögð og
reist, verður að taka
tillit til barna með sér-
þarfir, þannig að þau
geti sem mest farið
Oryggið
fyrir
öll börn
ferða sinna i fullkomnu
öryggi.
Samfélagið ber alveg
sérstaka ábyrgð á
börnum, sem eru for-
eldra laus eða vanrækt
af foreldrum sinum.
Þeim verður að sjá
fyrir:
— nægum fjölda að-
laðandi litilla heimila
með traustu starfsfólki
af báðum kynjum.
— fósturheimilum
undir eftirliti sérhæfðs
starfsliðs fullorðinna,
sem séu nægilega vel
launað fyrir vanda-
samt starf.
— skipulegri ættleið-
ingu undir eftirliti.
öllum börnum verð-
ur samfélagið að sýna
ábyrgð sina með þvi:
— að borga út barna-
bætur, til að tryggja
börnum gott fæði, fatn-
að, leik- og iþróttaút-
búnað. (Sjá lög nr.
11/1975,9 gr. C, um
barnabætur)
— að einstæðu for-
eldri verði gefinn kost-
ur að velja milli þess að
hafa barn sitt á dag-
vistunarstofnun, eða
vera heima og annast
það sjálft.
Barnið í þjóðfélagi jafnaðarstefnunnar
VG