Alþýðublaðið - 22.05.1979, Qupperneq 4

).

# 1 1 1 rpT.TTC « jT' jH Útgefandi Alþýðuflokkurinn Ritstjórn og auglýsingadeild Alþýðublaðsins er að Síðu- Laugardagur 19. maí 1979. múla 11, sími 81866.
Herra forseti, góöir hlustendur!
Útvarpsumræður frá Alþingi
hafa sjaldnast þótt umtalsvert
skemmtiefni enda lætur nærri aö
sömu ræöurnar mætti brúka ár
eftir ár, — þingmenn gætu skipzt
á þeim eftir þvi hvort þeir væru i
stjórn eöa stjórnarandstöóu. Ar
eftir ár er deilt um sama vandann
og aöferöir til aö leysa hann. —
Alþýöuflokkurinn hefur reynt aö
brjótast úr viöjum þeirrar efna-
hagskreppu, sem hrjáö hefur
þjóöina undanfarin dr, skilgreint
orsakir og afleiöingar og gert
itrekaöar tilraunir til aö fá sam-
starfsflokka sina til samvinnu i
þeir ri baráttu, sem viö veröum aö
heyja fyrr eöa siöar. Samvinna
hefur tekist um nokkur atriöi, og
árangurinn ekki látiö á sér
standa. Má þar minna á marga
mikilvæga málaflokka á sviöi fé-
lagsmála, skipulagi fiskveiöa,
raunvexti, sem Alþýöuflokkurinn
hefurknúiöfram, o.fl. Hins vegar
hefur samkomulag ekki náöst um
mörg veigamikil atriöi, og afleiö-
ingarnar eru nú aö koma i ljós.
Veröbólgudraugurinn hótar öllu
illu, mikill órói er á vinnumark-
aöi. Þohnmæöi láglaunahópanna
er á þrotum. Þeir háfa oröiö vitni
aö þvi hvernig hálaunamenn hafa
notaö, eöa misnotaö, aöstööu sfna
til aöfá launahækkanir, er nema
mánaöarlaunum verkamanns.
Rammi lánsfjáráætlunar viröist
aö þvi kominn aö bresta, sá sjö
milljaröa króna greiösluafgangur
rikissjóös, sem stefet var aö, er
nánast uppurinn og þar meö eru
litlar horfur á þvi, aö rikissjóöur
greiöi skuld sina viö seölabank-
ann. Margt er á huldu um rikisút-
gjöldin ogenn berja menn hausn-
um viö steininn og vilja viöhalda
úreltu og ranglátu visitölukerfi,
sem stööugt breikkar biliö á milli
láglauna og hálaunafólksins i
iandinu. Allir almennir launa-
samningar eru lausir, nema
BSRB, BHM, flugmanna, blaða-
manna og flugvirkja. Búist er viö,
aö senn ákveöi gerðardómur laun
verzlunarmanna og aö igildi
launahækkana þeirra veröi um
8%. Ég vil taka fram, aö ég tel
verzlunarmenn ekki ofsæla af
þeirri hækkun. Þessi upptalning
sýnir i hnotskurn þann vanda,
sem viö er að etja. — En nú kann
einhver aö segja, aö maöurinn
tali eins o g st jórnarandstæöingur.
— Hvergetur túlkaö þaö eins og
hann vill. En andstaða min er
andstaöa gegn steftiuleysi, —
andstaöa gegn mönnum, sem
hafa pólitiska hagsmuni flokka
sinna aö leiöarljósi en ekki þjóð-
arhag, — andstaöa gegn mönn-
um, sem neita aö horfast I augum
viö staöreyndir og andstaöa gegn
ábyrgöar og kjarkleysi. — En
þessum oröum beini ég ekki ein-
göngu aö núverandi rikisstjórn.
Henni einni veröur ekki kennt um
ófarirnar, þvi þótt fjöldinn segist
vera tilbúinn að axla byröar, taka
á sig hluta af erfiöleikunum,
reynast þær fullyröingar oft meiri
ioröi en á boröi. Láglaunafólkiö I
landinu, einkum innan Verka-
mannasambands tslands, hefur i
raun tekiö á sig hluta byröanna’
— en hópar launahæsta fólksins i
landinu hafa skotið sér undan þvi.
Þetta er ekki aögerast baranú, —
forsagan er löng. Það grátbros-
sinni. — Meö verulegu átaki, miö-
aö viö óbreyttar forsendur, þyrfti
ekki aö taka langan tima aö koma
á jafnvægi i efnahagsmálunum.
Vilji er allt sem þarf. — En
kannski er það rétt, sem sumir
segja, aö þjóöinþurfiaöfá ærleg-
an rassskell svo hún skilji hve
hagur hennar er i raun góöur. Aö
óbreyttu er ekki langt i skellinn,
og liklegt er aö glymji i.
Þaöer öllum ljóst, aö veröbólg-
an brjálar allt efnahagslif og
jafnvel mannfólkiö meö. Henni
fylgir spilling, brenglaö verð-
mætamat og hún leiöir af sér
eftiahagslega glötun. Hún kemur
verst við láglaunafólk, sem ekki
hefur aðstæöur eöa fjárráö til aö
spila á veröbólguna. Þaö er
raunalegast, aö þaö visitölukerfi,
sem margir launþegaforingjar
Ræða Árna Gunnarssonar
í útvarpsumræðunum
s.l. fimmtudagskvöld
V.
lega viö þessa staöreynd er þaö,
aö fólkið, sem skapar verömætin,
svo unnt sé aö greiöa háu launin,
ber oft minnst úr býtum.
En hvernig er svo ástatt I þjóö-
félagi, þar sem kröfugeröin er
einkenni daglegrar umræöu. ls-
land er i alþjóölegum skýrslum
sett á bekk meö mestu velferöar-
þjóöfélögum heims. Þjóöartekjur
á mann eru tiltölulega háar, ibúö-
arhúsnæöi gott, bilaeign mikil og
afkoma góð, þegar á heildina er
litiö. Islendingar búa við gott
tryggingakerfi, þótt margt megi
þar bæta, þeir feröast mikiö og
fátækt, í þess orös merkingu, er
ekki vandamál. Enginn á aö
þurfa aö liða skort, en þaö skal
þó játaö, aö skortur er fremur
afstætt hugtak i velferöarþjóöfé-
lagi. Flestar ytri aöstæöur eru
þjóöinni hagstæöar. Verö á afurö-
um er hátt, hærra en nokkru
hafa gert aö trúarátriöi, veldur
meiri veröbólgu en flest annaö.
Fleiri og fleiri eru þó aö gera sér
þetta ljóst og Alþýðuflokkurinn
mun hamra á þessari staðreynd,
þar til breytingar hafa veriö
geröar. Þangaö til mun núver-
andi vlsitölukerfi halda áfram að
skekkja og aflaga launakerfiö,
hálaunafólki I hag, en til tjóns
fyrir láglaunafólkiö. A meðan
þetta; kerfi er i gildi veröa óskir
manna um jafnlaunastefnu ekk-
ert nema oröin tóm.
Núverandirikisstjórn, sem hef-
ur ýmsa möguleika tfl aö bæta úr,
verður aö taka sjálfri sér tak ef
hún ætlar aö koma til móts viö
þær kröfur, sem til hennar eru
gerðar og rekja má til slöustu
kosninga. Launamálin eru hluti
af efnahagsvandanum, en ekki
efnahagsvandinn alfariö. Rlkis-
valdiö á ekki aö hafa afskipti af
J
launa- eða kjaramálum, nema viö
sérstakar aöstæöur. Launamál-
um á ekki aö skipa aö lögum.
Rikisstjórnir geta haft afskipti af
kjaramálum meö lagasetningu,
er snerta félagslegar umbætur,
og I neyöartilvikum gripiö inn I
Jaunadeilur, þegar verkföll ógna
hag þjóöarheildar. Alþýöuflokk-
urinn hefur nú gert ákveðnar til-
lögur um skipan launamála, þ.e.
aö aöilar vinnumarkaöarins
gangi til kjarasamninga, án
minnstu afskipta rikisvaldsins,
en hafnar um leið öllum bak-
reikningum af slíkum samning-
um. ^Jarla getur menn greint á
um fettmæti þessarar afstööu —
verkalýöshreyfingin hefur hafnað
afskiptum rikisvalds af kjara-
samningum og vinnuveitendur
einnig. Væntanlega næst sam-
staða innan rlkisstjórnarinnar
um þessa stefnu. Hún getur haft
óróa Iför meö sér, en kjarasamn-
ingar verða alfariö á ábyrgö viö-
semjenda. En á sama ti'ma verö-
ur ríkisvaldiö aöauka tekjujöfnuö
meö réttlátara skattakerfi, af-
námi beinna skatta af almennum
launatekjum og meö ákveönu
skattaþaki á hæstu laun.
Ekki leikur vafi á þvl, aö efla
veröur hugsjón samábyrgöar i
haröbýlu landi. Vetrarhörkur á
sumri minna okkur óþyrmilega á
þá staðfeynd, aö stundum er bú-
seta á tslandi, búseta á mörkum
hins byggilega heims. Hafiskoma
og harðindi ógna nú afkomu
fjölda fólks á svonefndu hafis-
svæði. Aföllum af þessutagi verð-
ur að jafna á þjóöina, rétt eins og
geröist i Vestmannaeyjagosinu,
og I snjóflóöunum I Neskaupstaö.
Þaö er þessi samábyrgö, sem hef-
ur gert okkur kleift aö vinna bug á
margvislegum vanda. Þessi
vandi, en meö nokkuö öörum for-
merkjum, blasir viö á sviöi kjara-
mála. Ef Islendingar ætla sér aö
búa áfram i velferöarþjóöfélagi
véröur þaö ekki gert, ef kröfu-
geröarhópar fá ávallt slnu fram-
gengt. Þaö ereittaf mikilvægustu
hlutverkum Alþingis aö spyrna á
móti, en þaö verður eldci gert
nema meö eflingu þingræöisins,
sem þvi miöur hefur alltof oft lát-
iö undan siga, þegar þrýst hefur
veriö á.
Enn hefur núverandi rlkis-
stjórn tækifæri til aö bæta fyrir
mistök sin, og henni ber aö gera
þaö. Astand efnahagsmála gerir
kröfu til þess, aö pólitiskt hags-
munapot verði lagt til hliöar og
hinir 60 þjóökjörnu þingmenn fari
meö umboð sitt, eins og ætlast er
til af þeim. Þjóöin krefst þess, aö
stjórnaösé af festu, og hún á rétt
á þvíaö þærkröfurveröi uppfyllt-
ar, ef marka má ummæli núver-
andi þingmanna fyrir. - siöustu
kosningar. — Alþýöuflokkurinn
hefur barist fyrir gjörbreyttri
efiiahagsstefnu, og hann mun
gera þaö áfram innan þings sem
utan, innan stjórnar sem utan.
Hann vill starfa i' rlkisstjórn, sem
hefur þor ogdug til aö berjast, en
ekki i stjórn sem skortir þessa
eiginleika. Menn skylduhugleiöa,
aö vandinn væri ekki sá, sem
hann er I dag, ef samstafsflokkar
okkar i’ rlkisstjórn heföu fallist á
eftiahagsmálafrumvarpiö, sem
viðlögöum fram I desember. Þaö
var gæfuleysi. Vonandi veröur
gæfan hliöhoDari núverandi rikis-
stjórn á næstu dögum.
77
FUNDAHOLDUM BER AÐ FAGNA
77
Fundahöldum ber að fagna” segir stjórn BSRB
i dreifiriti er hún sendir blöðum . Undir það
má taka. En þangað og lengra ekki nær samþykki
okkar andófsmanna um innihald dreifibréfsins.
Strax og fyrirsögn sleppir kjósa stjórnarmenn og
disbræður rikisstjórnarinnar að rangtúlka um-
mæli og gagnrýni er komið hefir fram við fyrir-
komulag það er þeir höfðu á fundum samtak-
anna.
„Fram hefir komiö fordæm-
ing á fundahöldum BSRB úti á
landi” segja þeir. Þaö var ein-
ræöi þeirra er viö fordæmdum,
ekki fundirnir sjálfir. Þótt þeir
gangi enn I sameiginlega sjóöi
BSRB og dreifi á kostnaö okkar
rangtúlkun sinni tekst þeim
Laus staða
Fyrirhugaö er aö á hausti komanda taki til starfa á Sauö-
árkróki framhaldsskóli meö fjölbrautasniöi. Staöa skóla-
meistara er hér meö auglýst laus til umsóknar.
Laun samkvæmt launakerfi starfsmanna rikisins.
Umsóknir meö ýtarlegum upplýsingum um námsferil og
störf skulu hafa borist menntamálaráöuneytinu, Hverfis-
götu 6, 101 Reykjavik, fyrir 17. júnl n.k.
Menntamáiaráöuneytiö,
17. mal 1979.
— en fordæma ofríki einstefnumanna
aldrei aö sanna mál sitt. Þótt
þeir geyi sem garmar aö himin-
tungli þá hefir þaö fleiri hliöar
en aö þeim snýr. Mergur máls-
ins er sá, aö þeir þögöu um and-
óf gegn samkomulaginu. Strax
á fyrsta fundi I janúarmánuði er
formaöur vor greindi frá viö-
ræðum og hugmynd um eftir-
gjöf lýsti ég andstööu I heyr-
anda hljóöi og þaö i höfuöstööv-
um samtakanna. Nokkrum dög-
um slöar samþykkti Starfs-
mannafélag Rlkisútvarpsins
einróma mótmæli gegn samn-
ingamakki á þennan veg. Sú
samþykkt var Itrekuð slöar. Þá
samþykktu símamenn áþekk
mótmæli. Fyrir rúmu ári sátum
viö BSRB menn fjölmenna
Verkfallsráöstefnu I Reykjavlk
og síöar I Munaöarnesi þar sem
fjallaö var um reynslu þá er
samtökin ööluöust I verkfallinu
’77. Lengi vel voru umræður
hljóöritaöar og gefiö I skyn aö
niöurstööur yröu sendar félags-
mönnum til glöggvunar. Eigi
hefir heyrst hvort segulbönd
þessi hafa deilt kjörum meö
spólum Nixons I hvlta húsinu er
víst er að eigi hefir Asgaröur
eytt miklu rúmi I aö tlúnda efni
og niöurstööur umræöna.
Stjórn BSRB var vel kunnugt
um andstööu innan samtakanna
viö fyrirhugaö samkomulag.
Þótt enginn innan samninga-
nefndar ætti þess kost aö þiggja
boö forystunnar um fundahöld
mátti leita út fyrir þann hóp til
þess að tryggja aö fleiri sjónar-
miö kæmu fram. Þá segja for-
ystumenn aö undirritaöur hafi
sótt nokkra fundi, sem boöaö
var til af samtökunum. Hvernig
var til þeirra stofnaö? Frá
Keflavlk var hringt til mln af
kennurum þar. Þeir fóru þess á
leit aö ég sækti fund starfs-
manna i Keflavlk, en þar voru
tveir forystumenn samtakanna
mættir til meðmæla. Kennarar
sendu bfl aö sækja mig og fór ég
svo aö fundi loknum meö áætl-
unarbfl til Reykjavlkur. Sams-
konar tilmæli komu frá kennur-
um á Akranesi.
Þangaö fórum viö tveir félag-
ar meö Akraborg og ókum svo
fyrir Hvalfjörö og komum til
Reykjavlkur kl. 1.30 eftir miö-
nætti. Kl. um hálfsjö aö morgni
var ég kominn til starfa. A þess-
um fundum, sem og öörum er ég
sat, þurfti ég aö una þvl hlut-
skipti aö hlýöa á langar fram-
söguræöurforystumanna, ýmist
tveggja eöa þriggja.
Síöan aö sýna þá sjálfsögöu
kurteisi aö biöa þess aö heima-
menn létu I ljós álit sitt og biöja
þá fyrst um oröiö. Sami háttur
var viðhaföur á fundum I
Kópavogi, Hafnarfiröi og
Reykjavik.
Viö andófsmenn feröuöumst I
frftíma okkar og á eigin vegum.
Þaö sem skipti sköpum I starfi
okkar var þaö ráð, aö heim-
sækja vinnustaöi á matar og
kaffitimum og ræöa viö fólkiö
meöan þaö neytti hádegisveröar
eöa saup kaffisopa. Fólkiö vissi
sem var aö forvigismenn sam-
taka okkar beittu óhæfilegum
þrýstingi. Málflutningur þeirra
var einhliða. Þeir sögöust kynna
samninginn. Niöurstaöa for-
.vlgismanna allra var sú aö viö
’ættum aö samþykkja hann. Þeir
neituöu aö nokkrir gallar kynnu
aö leynast og brugðust ókvæöa
viö ef á þá var bent. Viö héldum
að niðurstaöan heföi kennt þeim
eitthvaö og bjuggumst viö
endurskoðaöri afstööu þeirra til
málatilbúnaöar. Þvl fer fjarri.
Þeir eru hinir staffirugustu og
halda áfram aö góla uppi kall-
inn I tunglinu.
Nú þurfa verkalýösfélög og
félög opinberra starfsmanna aö
tryggja þaö aö raunveruleg
stéttarsjónarmiö ráöi útgjöld-
um úr sameiginlegum sjóöum
samtakanna. Ekki trúboös-
feröir forvlgismanna er fara er-
inda ríkisstjórna er vega aö
sameiginlegum samtökum
launafólks viö hvaöa lit sem þær
annars kenna sig
Pétur Pétursson þulur