Alþýðublaðið - 05.12.1979, Blaðsíða 3

3
ÁÁiðvikudagur 5. Öésemþer 1979
alþýðu-
blaðið
Framkvæmdastjóri:
Jóhannes Guðmundsson.
Stjórnmálaritstjóri (ábm):
Jón Baldvin Hannibalsson
Blaðamenn: Garöar Sverris-
son og Olafur Bjarni Guðna-
son
Auglýsingar: Elín
Harðardóttir.
Dreifingarstjóri: Sigurður
Steinarsson
Gjaldkeri: Halldóra Jóns-
dóttir
Ritstjórn og auglýsingar eru
að Siðumúla 11, Reykjavlk,
simi 81866.
Frams&knarflokkurinn er
sigurvegari kosninganna. Hann
hefur endurheimt það fylgi, sem
hann tapaði i kosningunum 1978.
Flokkurinn stendur nú uppi með
sama hlutfallsfylgi og sömu
þingmannatölu og eftir
kosningarnar 1974. Um leið er
sigur Framsóknarflokksins per-
sónulegur sigur Ólafs Jóhannes-
sonar. Sú staðreynd, að stjórn-
málaleiðtogi með feril Ölafs
Jóhannessonar að baki skuli
vinna persónulegan sigur i lok
þriggja misheppnaðra rikis-
stjórna veröur að skoðast sem
alvarleg viðvörun til forystu-
manna hinna flokkanna.
0 Rökin fyrir sigri Fram-
sóknarflokksins, ef þau kynnu
að fyrirfinnast, eru hins vegar i
meira lagi hæpin, og benda ein-
dregið til þess að flokknum
kunni að haldast illa á sigrinum.
Fórmaður Framsóknar-
flokksins, Steingrimur Her-
mannsson, og fjölmargir fram-
bjóðendur Framsóknar um land
allt, gáfu I kosningabaráttunni
ótviræðar yfirlýsingar um að
þeir stefndu að nýrri „vinstri”
stjórn. Það sem Framsóknar-
flokkurinn á við með þvi, er
rikisstjórn með þátttöku Al-
þýðubandalagsins og undir for-
ystu Framsóknarflokksins.
Sameiginlega hafa þessir flokk-
ar hins vegar aðeins 28 þing-
menn og skortir þvi 4 þingsæti i
starfhæfa meirihlutastjórn.
Þessir tveir flokkar verða þvi að
leita sér bandamanna á þingi,
en þeir munu vandfundnir að
óbreyttum aðstæðum.
^ Þessar kosningar snérust
um efnahagsmál. Stefna i efna-
hagsmálum og hagstjórn hefur
alltaf verið akkilesarhæll
Framsóknarflokksins. Flokkur-
inn er nýkominn út úr stjórnar-
samstarfi, þar sem hann kom
ekki fram tillögum sinum um
efnahagsaðgerðir, vegna and-
stöðu Alþýðubandalagsins.
Samt gengur hann til kosninga
með yfirlýstum vilja um áfram-
haldandi samstarf viö Alþýðu-
bandalagið. Hvernig þetta dæmi
gengur upp, er ofvaxið skilningi
flestra, þ.m.t. Framsóknar-
manna sjálfra.
0 Efnahagstillögur Fram-
sóknarflokksins voru ein-
skorðaðar við tillögur um kjara-
og verðlagsmál. Þær áttu að
byggjast á samráði við verka-
lýðshreyfinguna. En þar sem
Framsóknarflokkurinn hafði i
stefnuskrá sinni fyrir kosningar
ekkert til málanna að leggja um
rikisfjármál og peningamál,
þ.e. eiginlega efnahagsstefnu,
hefur fiokkurinn ekkert að
leggja á borð með sér i slikum
samningum.
Framsóknarmenn játa,
a.m.k. hinir skynsamari þeirra,
að tillögur þeirra hafi verið
fengnar að láni frá Alþýðu-
flokknum. Alþýðuflokkurinn
fékk ekki þessum tillögum
framgengt i fyrrverandi rikis-
stjórn vegna andstöðu Alþýðu-
bandalagsins og vegna þess að
Framsóknarflokkurinn lagði
honum ekki lið i stjórnarsam-
starfinu.
Þessar staðreyndir valda
þvi að mönnum gengur enn verr
að skilja, hvernig Framsóknar-
menn hugsa sér yfirleitt að geta
komið fram nauðsynlegum að-
gerðum i samstarfi við Alþýðu-
bandalagiö.
0 Sjálfstæðisflokkurinn er svo
sárt leikinn eftir þessar kosn-
ingar að það verður að teljast
viðkvæmnismál, að ræða
kosningaúrslitin og afleiðingar
þeirra fyrir Sjálfstæðisflokkinn
opinberlega.
Ljóst er að þjóðin hefur lýst
algjöru vantrausti á forystu
Sjálfstæöisflokksins. Framund-
an er timabil innhverfrar ihug-
unar og miskunnarlausrar
sjálfsgagnrýni. Hvað þetta
endurhæfingarskeið tekur lang-
an tima, veit enginn fyrir. Að
þvi loknu hlýtur flokkurinn hins
vegar að gera upp reikningana
við forystu, sem leiðir hann til
alvarlegs stjórnmálaósigurs,
þrátt fyrir hagstæðustu ytri
skilyrði. Sjálfstæðisflokkurinn
getur ekki lengur skotið þvi á
frest, að endurnýja forystulið
sitt.
0 A meðan er vandséð að
flokkurinn hafi mikið til mál-
anna að leggja i stjórnar-
myndunarviðræðum.
Leiftursókn flokksins gegn
verðbólgu snerist upp i leiftur-
sókn gegn kjósendum. Klaufa-
skapur hugmyndafræðinga
flokksins er með miklum
enaemum. Þrátt fyrir þá stað-
reynd að efnahagstillögur Sjálf-
stæðismanna fólu i reynd ekki.i
sér meira en 10% samdrátt i
rikisfjármálum, tókst þeim að
klæða tillögurnar i slikan bún-
ing og setja þær fram með þeim
hætti, að kjósendur tóku til fót-
anna af hræðslu. Auglýsinga-
stjóri flokksins, sem lagði til
umbúðirnar utan um stefnuna,
þarfnast auðsýnilega andlegrar
endurhæfingar.
0 Fylgistap Alþýðuflokksins
varð ivið meira en búast mátti
við. Staðreyndin er samt sem
áður sú, að jafnaðarmenn mega
allvel una sinum hlut.
Allt siðastliðið sumar og
eftir stjórnarslitin var flokkur-
inn i verulægri lægð. Honum var
itrekað spáð fylgi um 12% kjós-
enda. Niðurstaða kosninganna
varð 17,4% og 10 þingmenn.
Ljóst er að flokkurinn var i sókn
undir lok kosningabaráttunnar.
Hann náöi þvi að rétta hlut sinn
verulega frá þeim hrakspám,
sem skoðanakannanir siðdegis-
blaðanna reyndust vera i næst
siðustu viku kosningabarátt-
unnar.
0 Menn verða að hafa I huga,
að með áframhaldandi
stjórnarsamstarfi, þar sem
hann reyndist þvl sem næst
áhrifalaus, og hafði ekki annað
hlutverk en að sætta sig viö og
styðja i verki stefnu andstæð-
inga sinna, stefndi flokkurinn út
i opinn dauðann.
Það er vandséð hvern hlut
Alþýðuflokkurinn getur átt i
stjórnarmyndunartilraunum
Framsóknarmanna. Alþýðu-
flokkurinn rauf rikisstjórn
vegna algers ágreinings i öllum
grundvallaratriðum efnahags-
mála við Alþýðubandalagið.
Reynzlan af síðasta stjórnar-
samstarfi sýndi að Alþýðu-
bandalagið var, að óbreyttri
stefnu, óstjórnhæfur flokkur.
Kosningaúrslitin hafa i engu
breytt þessum staðreyndum.
0 Þrátt fyrir nokkurn fylgis-
mun er niðurstaða kosninganna
engu að siður sú, aö Alþýðu-
flokkurinn og Alþýðubandalag
eru þvi sem næst jafnokar að
pólitiskum styrkleika. Að þessu
leyti tákna kosningaúrslitin
ekkert afturhvarf til þeirra
tima, þegar Alþýðuflokkurinn
fór hvað mest halloka fyrir Al-
þýðubandalaginu. Þetta mun
Alþýðubandalagsforystunni
þykja hvað sizt um kosningaúr-
slitin.
Framundan biður jafnaðar-
manna fyrst og fremst það
verkefni að treysta áhrif sin og
itök innan verkalýðshreyfingar-
innar og treysta þannig hið póli-
tiska jarðsamband flokksins.
Þessi kosningaúrslit gefa Al-
þýðuflokknum all góða vigstöðu
til nvrrf.r sóknar á næstu árum.
— JBH
Kosningaúrslitin:
Óvissa um framtíöina
Bragi Sigurjónsson skrifar:
GEGN ÖNGÞVEITI
OG ÚRRÆÐALEYSI
Síðan Alþýðuflokkurinn tók
við stjórn iðnaðarmála hefur
verið unnið að því af alefli að
styrkja þann atvinnuveg, sem
veröa hlýtur undirstaðan að
nýjum áföngum I framfarasókn
þjóðarinnar. Við erum nú komin
að vaxtarmörkum þeirra
atvinnuvega, sem byggja á Ilf-
riki lands okkar og hafs og
mannauður þjóðarinnar verður
I sivaxandi mæli aö fá viðfangs-
efni á sviði iðnaðar. Þar er ekki
átt við láglaunaiðnaö, sem
settur er á fót til að nýta smugur
I tolialöggjöf og byggist á þvl að
hella vökva úr tunnum á glös,
heldur alvöru framleiösluiðnað,
sem nýtir saman islenzkt hugvit
og atorku, orku unna úr innlend-
um orkulindum og hráefni, inn-
lend og erlend.
Suomi 4
finnskra söngva, jafnt sænskir,
norskir, irskir, enskir og
amerískir söngvar.. Hún hefur
hlotið verðlaun fyrir visnasöng
sinn á Möltu og trlandi og enn-
fremur fyrir finnsk-sænskar visur
i heimalandi sinu. Hún semur
sjálf lög og texta og þýðir þá enn-
fremur á erlendar tungur.
Auk hljómplötusöngs hefur hún
gefið út visnabókina: Vill du
visor, min van.
Hún er nú formaður félagsins
Visna-vinir i Helsinki. Hér er
Barbara Helsingius i boði Suomi
félagsins og Norræna hússins.
A kvöldvökunni verður borinn
fram léttur kvöldverður.
Allir eru velkomnir meöan
húsrýmileyfir.
Úr flokkstarfinu
Skrifstofa Alþýðuflokksins
Hverfisgötu 8-10, er opin frá 2-5
mánudaga til föstudaga.
Fyrsta viðfangsefnið á þessu
sviði, var að taka ákvörðun um
endurgreiðslu tveggja innflutn-
ingsgjalda, sem lögð eru á inn-
flutta iðnaðarvöru i þvi skyni aö
styrkja samkeppnisstöðu inn-
lends iönaðar og um leið skal
verja andviröi gjaldanna til
þess að styrkja þann iðnað, sem
keppir á erlendum mörkuðum
eða nýtur ekki tollverndar eða
verndar af völdum innflutnings-
gjaldanna.
Frjóangi islenzks
verksmiðjuiðnaðar
Um annað gjaldið, svokallað
jöfnunargjald, er það að segja,
að það er lagt á til þess að vega
upp á móti endurgreiðslum
virðisaukaskatts til keppinauta
okkar i V-Evrópu. Ekki eru
skiptar skoðanir um það, hvert
þetta gjald eigi að renna, en nú-
vergndi rikisstjórn tók þa
ákvörðun að minni tillögu, að
stærri hluti endurgreiðslnanna
en áður skyldi greiddur á út-
flutningsframleiðslu ársins,
þannig að framleiðendur þurfi
ekki að biöa eins lengi eftir
greiðslunni til þess að standa
jafnfætis keppinautunum. Er
þetta mikiö hagræði fyrir iðnað-
inn, sem ávalt býr við rekstrar-
fjárskort og mikinn fjármagns-
kostnað.
Hitt gjaldið er aðlögunar-
gjald.sem lagt hefur verið á frá
1. júli sl. til þess að bæta
islenzkum iðnaði svokallað
„uppsafnað óhagræði”. Fyrr-
verandi iðnaðarráðherra hafði
mótað tillögur um að verja tekj-
um af þessu gjaldi aö miklu
leyti i svokallaðan iðnrekstrar-
sjóð, sem siðan skyldi úthluta
þvi aftur efcir reglum, sem ekki
er búiö að setja. Ég tók hins
vegar þá afstöðu, að ósann-
gjarnt væri, að Islenzkur iðnað-
ur sé látinn kosta islenzka iðn-
þróun. Það væri álika og að
skera rófuna af einhverju dýri
til þess að gefa þvi sjálfu i mat-
inn. Ég gerði þvi tillögu um að
gjald þetta yrði að verulegu
leyti endurgreitt til útflutnings-
iðnaðar, fóðuriðnaðar, veiðar-
færaiðnaðar, umbúðaiðnaðar,
málm- og skipasmiðaiðnaðar.
Ef einhvers staðar er að finna
frjóanga islensks verksmiðju-
iðnaðar i framtiðinni, þá er það
hjá þessum greinum, sem nú
standa sig vel i harðri sam-
keppni við erlenda keppinauta.
Einnig verður tekjum af gjald-
inu varið til þess að hefja sér-
stakar aðgerðir tii starfsþjálf-
unar fyrir fata-, ullar- og
skinnaiðnað, nokkur fjárhæð fer
til gerðar iðnþróunaráætlunar
fyrir Norður- og Ausurland, all-
stór fjárhæð fer til tilrauna meö
saltvinnslu á Reykjanesi og loks
fer nokkurt fé til rannsókna á
möguleikum steinullargerðar
og stálbræðslu hér á landi.
Með þessari ákvörðun var
loks efnt það loforð, sem gefið
var við inngöngu Islands I Efta,
aö islenzkur iðnaður skyldi búa
að sama efnahagsumhverfi og
iðnaður i samkeppnislöndum
okkar.
Hagstætt fyrir
kjósendur
Þessi ákvörðun hefur mikla
þýðingu fyrir þjóöina alla, ekki
sizt íbúa I okkar kjördæmi, þar
sem gamalgróinn blómlegur út-
flutningsiðnaður á Akureyri
mun njóta góös af henni og sá
vfsir að verksmiðjuiðnaði, sem
nú er að vaxa upp i öörum þétt-
býliskjörnum kjördæmisins
mun styrkjast stórlega, bæði
sökum endurgreiöslnanna og
ekki siður sökum þeirrar starfs-
þjálfunar, sem nú skal hefja.
Slippstöðin á Akureyri, sem
nú er fremsta fyrirtæki i sinni
röö hér á landi, mun njóta góðs
af þessum aðgeröum svo og af
öðrum ákvöröunum rikisstjórn-
ar Alþýðuflokksins. Stjórnin
stendur öll að baki þeirrar
stefnu sjávarútvegsráðherra,
að leyfa ekki f rekari innflutning
fiskiskipa, heldur láta fslenzk-
um skipasmiðjum eftir það
verkefni að endurnýja og auka
við flotanna, þar sem þörf er á
þvi. Reynt verður að bæta þau
fjármagnskjör, sem smiöjurnar
geta boðið viöskiptavinum sín-
um, þannig aö þær verði i hvi-
vetna samkeppnisfærar um
verð, þar eð um gæöin þarf ekki
að spyrja.
Iönaðarráöuneytið fylgist af
áhuga með þeim samningsvið-
ræðum, sem Slippstöðin á nU i
um skipasmiðar fyrir Kanada-
menn, en einnig mun ráðuneytið
I samvinnu viö sjávarútvegs-
ráðuneytið reyna aö greiöa fyrir
togarasmfði fyrir innlenda að-
ila, sem þó verður að halda i
hófi eins og á stendurmeð veiði-
þol oldcar fiskistofna.
Rfkisstjórnin hefur nú sam-
þykkt nýjar reglur um Utlán
Fiskveiðisjóðs, sem væntanlega
munu hafa í för með sér hraöari
uppbyggingu Islenzks fiskiðnað-
ar. A fáum sviðum mun unnt að
auka vinnsluvirði örara I iönaði
en á sviði fiskiönaðar og þvi er
það forgangsatriði, að beina
fjárfestingu i þá grein.
öngþveiti
Rikisstjórnintók við öngþveiti
i virkjunarmálum, raforku-
skorti og handahófsstefnu.
Þegar hefur verið hafist
handa um að bæta hér Ur.
Alþýðuflokkurinn vill móta
virkjunarstefnu til næstu alda-
móta, þ .e. 11vo næstu áratugi og
láta hana haldast I hendur við
uppbyggingu islenzkra iöju-
vera, fyrst og fremst á sviöi
venjulegs framleiðsluiðnaöar,
en einnig á sviði orkufreks iðn-
aöar. Enn er ekki timabært að
ákveða röð virkjana, en
væntanlega liggja fyrir nægi-
legar upplýsingar i byrjun
næsta árs til þess að svo megi
gera. Ljóst er þó, að á áður-
nefndu tveggja áratuga timabili
veröur ráöizt i stórvirkjun i
Blöndu og I jökulám Austur-
lands ásamt 2—3 viðbótarvirkj-
unum á vatnasvæöi Þjórsár og
Tungnaár.
Til þess að gera þetta aö veru-
leika, þarf að stofna eitt öflugt
landsfyrirtæki og er nú á ný
kominn skriöur á sameiningu
Lands- og Laxárvirkjunar á
grundvelli núgildandi laga, en
siðar verður löggjöf um hið
sameiginlega fyrirtæki vafa-
laust breytt til þess aö styrkja
stööu þesstil átaka i virkjunar-
málum.
Vart verður svo skilizt við
virkjanamálin, að ekki sé
minnzt á vandræðabarnið
Kröflu. Aðvaranir Alþýðu-
flokksins um þá virkjun voru
ekki teknar til greina og þvi fór
sem fór. Nú reyna talsmenn
virkjunarinnar helzt.að kenna
Alþýðuflokknum um ófarir
virkjunarinnar, þar sem hann
hefur ekki viljað eyða meiru af
fé skattþeganna i óvissar bor-
anir eftir gufu, meðan eldf jallið
bylti sér stööugt I svefnrofan-
um. Nú er útlit fyrir, að þeim
umbyltingum kunni að fara aö
ljúka og Alþýðuflokkurinn mun
að sjálfsögöu láta kanna það
gaumgæfilega, hvað hægt sé að
gera til þess aö fá einhverja um-
talsverða orku frá Kröfluvirkj-
un án þess að óhæfilegu fé sé
hætt i nýjar og óvissar boranir.
A þessu sviði sem öðrum
kemur þaö i hlut minnihluta-
stjórnar okkar að taka I taum-
ana og framkvæma það sem
framkvæma þarf.
Ekki má gleyma þvi, að
Alþýöuflokkurinn hefur lengi
barizt fyrir þvi, aö orkulindir
þjóðarinnar veröi lýstar þjóðzr-
eign. Sú stefna hefur fengið
stuðning þjóðarinnar, þótt and-
stöðuflokkar okkar hafi ekki
vegna þrýstings frá landeigend-
um þorað að veita henni braut-
argengi.
Umbætur
A skömmum stjórnarferli
hefur minnihlutastjórn Alþýðu-
flokksins komið mörgu til leiðar
og flokkurinn er reiöubúinn að
halda áfram þvl umbótastarfi.
Við væntum þess ekki, að flokk-
urinn komist I meirihlutaað-
stöðu á þingi eftir kosn-
ingar, en við bendum kjósend-
um á, aö aldrei verður sigrast á
ringulreiðinni, án þess að þing-
styrkur Alþýöuflokksins aukist
verulega. Þaö ætti reynslan frá
siðasta Alþingi að kenna okkur.
Andstæðingar Alþýðuflokks-
ins hafa aldrei náö samstöðu um
neitt nema Kröfluvirkjun, og
ekki er Utlit fyrir að það ástand
batni aö kosningum loknum. Þvi
kann að fara svo, að minni-
hlutastjórn Alþýöuflokksins fái
lengri lifdaga en henni voru
hugaöir i upphafi.
Bragi Sigur jónsson
ráðherra