Alþýðublaðið - 22.12.1979, Blaðsíða 6

6
Laugardagur 22. desember 1979
Jóhannes Andrésson
frá Flateyri
— minning
■ ■
Oflugt flokksstarf
Um héra&sbrest ei getur þótt
hrökkvi sprek i tvennt”, var ort
um ekkjuna viö ána, sem i kyrr-
þey haföi um langa ævi unniö
höröum höndum fyrir stórum
barnahóp og komiö hjálparlaust
á legg.
Og þannig hverfa þeir jafnan
hljóölaust i síöustu sjóferöina,
gömlu sægarparnir, sem upp úr
aldamótunum héldu út á hafiö,
ungir og hraustir, til aö leggja
grundvöllinn að nýju og betra
þjóöfélagi. Þjóöin öll á þeirri
kynslóö stóra skuld aö gjalda.
Fyrir hennar atorku og dug reis
alþýða þessa lands úr öskustó
örbirgðar og eymdar liöinna
alda.
Einn úr þeim röðum, sem nú
þynnast óðum, var Jóhannes
Andrésson á Flateyri. Hann
andaöist aö Hrafnistu i
Reykjavik 3. desember og var
hann jarðsettur aö Mýrum i
Dýrafiröi 7. dag sama mánaöar,
en þar um slóöir lágu flest spor
hans á uppvaxtarárunum og
jafnvel siöar, enda haföi hann
óskaö þess aö mega hverfa
þangað aö siöustu. Hvflir hann
nú við hliö tengdamóöur sinnar,
Elisabet Kristjánsdóttur, sem
hann mat mikils alla tiö.
Jóhannes var fæddur i
Lambadal i Dýrafiröi 25. júni,
áriö 1894. Voru foreldrar hans
hjónin Guörún Elin Jóhannes-
dóttir og Andrés Helgason.
Jóhannes hóf fyrst búskap aö
Hvammi i Þingeyrarhreppi, og
siðan bjó hann á Bessastööum i
Mýrarhreppi, þar til hann flutt-
ist meö fjölskyldu sina 1930 til
Flateyrar.
Búskapurinn i Dýrafiröi var
ekki svo stór i sniöum, aö fjöl-
skyldan gæti lifaö af honum,
enda jarönæöiö litiö og rýrt.
Þess vegna leitaöi Jóhannes
fyrst og fremst fanga á sjónum
og þvi oft langdvölum fjarver-
andi heimili sinu á vertlð
sunnanlands og viðar.
Snemma komst Jóhannes i
kynni viö sjómennskuna, sem
veitt hefur mörgum Islendingi
hollt uppeldi, kannski meö
hrjúfum aðferðum, er kenna
fyrst og fremst þaö tvennt: aö
gera skyldu sina og vorkenna
ekki sjálfum sér. Þrettán ára
eamall fór hann fyrst á hand-
færaskip meö fööur sinum, sem
þar var þá matsveinn. Faöirinn
var kappsamur og haföi einnig
þann metnaö, aö sonurinn-stæöi
sig vel og léti ekki á sér standa
til skylduverkanna. Þess vegna
haföi hann þann siö, þegar
drengurinn átti aö fara á vakt á
dekki, að drifa hann timanlega
út úr kojunni, láta hann gleypa I
sig einhverja næringu og
klæöast siöan ölium sjógalla.
Þar næst skyldi hann standa við
stigann i hásetaklefanum,
reiðubúinn að vera fyrstur upp,
er kalliö kæmi.
Þetta hefur án efa veriö hart og
erfitt lif fyrir þrettán ára ungl-
en Jóhannes sótti samt meö
árunum dug og hreysti I greipar
sjómennskunnar og varö eftir-
sóttur sjómaöur á togurum sem
öörum fiskiskipum. Samt var
hann ekki eftirsóttur fyrir
ing en Jóhannes sótti samt meö
afbrigöum skyldurækinn og
jafnframt glaövær og góöur
félagi. Margir skipsfélaga hans
urðu hans bestu vinir, og i hópi
þeirra mætti nefna einn af
mörgum, Finn heitinn
Guömundsson, sem lengi stýröi
aflaskipinu mikla, Hinrik litla
frá Flateyri. Fóru þeir ásamt
ýmsum öörum marga bratta
sjóferö á þeirri happafleytu og
hélst vinátta þeirra, meöan
Finnur liföi.
Ýmsir samferöamenn Jó-
hannesar minnast þess eflaust,
aö hann hafi veriö snöggur aö
skipta skapi, ef hann taldi á sig
hallaö.
Kannski bar hann svipmót
sjávarins i hreyfingum sinum,
fasi og tilfinningum. Norö-
austanstormurinn úti fyrir ann-
esjum Vestfjaröa er oft fljótur
aö rjúka upp, en þá er oft logn
og sólskin, þegar komiö er inn
Borgarmálaráö Alþýöuflokksfélags Reykjavikur aö störfum.
Mjög öflugt flokksstarf er nú i
hinum ýmsu deildum Alþýöu-
flokksins og fylgist flokksfólk
mjög náiö meö hinni hrööu
framvindu mála á stjórnmála-
sviöinu. Foringjar flokksins
mæta til skiptis á fundina og
gera grein fyrir atburöarásinni
og afstööu sinni til þróunar
mála.
Sú nýbreytni er tekin upp aö
boöa trúnaðarmenn i kosning-
unum á þessu fundi og gefa
þeim þannig aukiö tækifæri til
þess að fylgjast meö, auk þess
sem þaö styrkir flokkinn i átök-
um, sem alltaf er von á, aö eiga
vel upplýst trúnaöarfólk um öll
málefni.
Meöfylgjandi myndir eru frá
tveimur slikum fundum. Annar
er frá fundi i Fulltrúaráöinu I
Reykjavik, þar sem trúnaöa-
menn voru einnig boðaöir og
haföi formaöur flokksins Bene-
dikt Gröndal, forsætisráöherra
framsögu um kosningaúrslitin
og stjórnarmyndunarviöræö-
urnar. Hin myndin er frá fundi i
borgarmalaráði Álþýðuflokks-
ins I Reykjavik, sem hittist
reglulega einu sinni á viku og
ræöir borgarmálefni undir for-
ustu borgarfulltrúanna
Björgvins Guömundssonar og
Sjafnar SigurbjörnsdóHur.
Þegar myndin var tekin var
veriö aö fjalla um Fjárhags-
áætlun Reykjavikurborgar.
G.T.K.
Fulltrúaráö Alþýöuflokksfélaganna I Reykjavlk ásamt trúnaöar-
mönnum, ræöir viöhorfin til stjórnarmyndunar.
fyrir Sauöanestána og önundar-
fjöröinn. En þannig var
Jóhannes samt fyrst og-fremst
glaövær og hlýr og með glettinn
og gáskafullan glampa i augun-
um, meöan heilsa og kraftar
entust honum.
Skyldurækni og umhyggja
hans fyrir heimilinu var alla tiö
efst i huga hans. Aö sjá þvi far-
boröa eftir bestu getu og vera
ekki upp á náð og miskunn
annarra kominn, var hans stóra
og ljúfa takmark i lifinu.
Þá trúmennsku átti hann
reyndar i öllum störfum sinum.
Má þar nefna sem dæmi, aö eitt
sinn er hann var verkstjóri i lit-
illi fiskverkun á Flateyri, fór
hann oft upp á miðri nóttu til aö
huga aö fiskhjöllunum, hvort
fuglavargurinn væri lagstur á
fiskinn. Þar var ekki verið aö
lita til launanna eða einhverrar
premiu i hrósyröum, heldur þvi
einu aö bregöast ekki þvi, sem
honum var trúað fyrir.
Kona Jóhannesar heitins er
Jóna Agústa Sigurðardóttir,
Finnbogasonar, en móöir
hennar var Elisabet
Kristjánsdóttir frá Gemlufalli i
Dýrafiröi. Jóna dveiur nú á
sjúkraskýlinu á Flateyri aö
löngu dagsverki loknu á ni-
ræöisaldri.
Börn þeirra eru : Sigriöur, gift
þeim, er þessar linur ritar, og
búsett I Kópavogi, Markúsina,
gift Jóhannes Guöjónssyni,
verslunarmanni i Reykjavik,
Kristján húsasmiöur á Flateyri,
kvæntur Sigriöu Asgeirsdóttur,
Arilia, gift Kristjáni
Guömundssyni bónda á Brekku
á Ingjaldssandi, Gunnar bakari
I Reykjavik, kvæntur Guðrúnu
Guömundsdóttur og Ingibjörg,
gift Helga Sigurössyni fisksala i
Hafnarfiröi.
Og nú þegar Jóhannes
Andrésson er horfinn yfir hafiö
mikla, eiga ættingjar hans og
vinir ljúfar minningar um góð-
an förunaut, sem alltaf stóö
trúan vörö á vaktinni sinni.
Blessuö sé minning hans.
Jón H. Guömundsson.
Brandt forseti Alþjódasambands jafnadarmanna:
Yfirlýsing um ástandið f íran
Alþjóöasamband jafnaöar-
manna vill láta I ljós áhyggjur
sinar, af þeim atburöum, sem
gerst hafa i sambandi viö hertöku
Bandariska sendiráösins I
Teheran.
Þeir flokkar sem aðild eiga aö
Alþjóöasambandi jafnaðar-
manna, studdu baráttu Irönsku
þjóöarinnar fyrir frelsi og
lýöræöi, meöan Shahinn var enn
viö völd.
Þess vegna getur Alþjóöasam-
band jafnaöarmanna ekki látiö
sem ekkert sé þegar svo viröist
sem grundvallarreglur löglegrar
iýöræöisstjórnar séu ekki heldur
virtar af núverandi stjórnvöldum
I Iran, frekar en þær voru af þeim
fyrri.
öryggisráð Sameinúðu þjóð-
anna hefur látiö i ljós alit sitt á
hertöku bandariska sendiráösins
i Teheran einum rómi. Alþjóöa-
samband jafnaöarmanna styöur
afstööu öryggisráösins, og skorar
á ábyrga menn i íran, aö tryggja
öryggi erlendra sendimanna og
beita áhrifum slnum á þá sem
hertdku sendiráöiö, til þess aö
glslarnir veröi látnir lausir.
Baráttan fyrir sjálfstæöi
þjóöarinnar og félagslegu réttlæti
ættu ekki aö hindrast af aögerö-
um sem varpa skugga á viröi-
leika iranska rlkisins, og á
heiöarleik þeirra sem böröust
gegn kúgunarstjórn Shahins.
Willy Brandt, forseti Alþjóöa-
sambands jafnaöarmanna.
Berndt Carlsson, aðalritari.
Niður með vinnutímann! atvinnuleysi.
Fyrsta samþykkt.sem gerö var
aö ILO (Alþjóöavinnumála-
stofnuninni), varöaM__yinnuHma,
Þetta var á Washingtonrílöstefn-
unni 1919, og þá var markiö sett á
48 tlma vinnuviku.
Nú, 60árum seinna er viöleitnin
enn I þá átt, aö stytta vinnu-
tímann. í mörgum tilfellum á
Vesturlöndum, vinna nú verka-
lýösfélög aö þvi, aö fá 35 tima
vinnuviku viöurkennda.
Fyrir marga verkamenn um
allan heim er þó ,40 tima
vinnuvikanenn draumur einn,
jafnvel á vesturlöndum hefur 40
tima vinnuvikan ekki fengist
viöurkennd. Þetta má sjá af þeim
upplýsingum, sem UHJlýsinga-
þjónusta ILO hefur safnaö, um
vinnu timai' ýmsum iöngreinum.
Þessar upplýsingar koma fram I
grein sem Francis Blanchard
skrifar um þetta mál I fréttabréfi
ILO.
A tímabilinu 1967-1978 hækkaöi
tala landa meö 40 tlma vinnuviku
ekki nema um 10%.
Hæg þróun.
í Aslu og fjölda arabalanda
hefur vinnutima ekki breyst á
þessu timabili. 1 Bahrain,
Bangladesh, Hong Kong, Ind-
landi, Malasiu, Nepal, Pakistan,
Filipseyjum, Qatar, Sri Lanka og
Sýrlandi var vinnuvikan I flestum
greinum 48 timar á viku, en 47
timar I Israel. A Fiji eyjum er 44
tima vinnuvika venja.
1 sumum löndum, haföi vinnu-
timinn jafnvel lengst. I Algeriu
haföi vinnutiminn lengst úr 40 I 44
tima frá 1968 til 1978, og I Zambiu
úr 47 I 48.
1 Evrópu var 40 tlma vinnu-
vikan I flestum tilfellum regla,
áriö 1978. Aö visu voru undan-
teknir þar á t.d. Sviss og
Ungverjaland 44 timar, Grikk-
land og PortUgal 45, og I
Tékkóslóvakiu 42.5 timar.
Þar sem framfarir hafa oröiö i
þessum málum hafa þær gerst
hægt. Þaö stafar af þvl, aö stytt-
ing vinnutimans eöa hækkun
launa, veröa aö hafa I för meö sér
aukna framleiöni, ef veröbólgan á
ekki aö versna. Stytting vinnu-
tima eöa hækkun launa án þess-
arar aukningar, getur leitt af sér
óhagstæöan viöskiptajöfnuö.
Fyrir vinnuveitendur þýöa hækk-
un launa eöa stytting vinnutima
án framleiöniaukingar hækkun á
framleiöslukostnaöi.
Rödd Evrópu.
Höröustu baráttumenn fyrir
styttingu vinnutima eru ekki
þriöja heims búar heldur Evrópu
búar. Astæöan fyrir þessu er ekki
aöeins aöþessi lönd hafa beit efni
á aö leyfa sér slikt. Þaö er llka
áiitiö skynsamlegt aö stytta
vinnutimann til þess aöfleiri geti
fengiö vinnu.
Þar sem milljónir manna eru
atvinnulausir, er eölilegt, aö
menn velti þvi fyrir sér. sumir
veröa aö strita langan vinnutima,
meöan aörir eru atvinnulausir.
Samkvæmt grein Blanchard, er
sú skoöun aö veröa ofaná aö
stytta vinnutimann til aö skipa
atvinnu.
Þaö aö skipta meö sér þeirri
vinnu sem fáanlegver, væri I
samræmi viö samhjálparhefö
verkalýössamtakanna. A þessu
eru þó ýmis vandkvæöi. Ef
heildar árangurinn yröi t.d. sá aö
minnka þann fjölda vinnustunda
sem þarf I ákveöinni framleiðslu,
veröur varla mælt meö þessari
Fleiri vandkvæði.
Blanchard bendir á aö bein
áhrif þessarar aöferöar á
framleiöni er ekki hægt aö sjá
fyrir, þvi heildartala vinnandi
manna mun ekki endilega hækka
I hlutfalli viö styttingu vinnu-
timans. Aö hve miklu leyti verka-
mennmeöminnivinnutlma munu
framleiöa meira, eöa hvort
nauösynlegt reynist aö ráöa fleiri,
veltur á kringumstæöum I
einstökum tilfellum.
Uppskipting á þeim
vinnuplássum sem nú eru fyrir
hendi, getur leitt til þess, aö þeir
sem þegar eru I vinnu gætu þurft
aö sætta sig viö aö fá ekki raun-
launahækkun, allavega um
skamman tfma. Þar aö auki mun
möguleg hækkun framleiöslu-
kostnaöar annaö hvort leiða af
sér hærra verö, eöa lækkun
hagnaöar fyrirtækja. Þaö fyrra
mun skaöa laun verkamannsins,
þaö seinna gæti kostaö minni
atvinnumöguleika.
(Þýtt úr fréttabréfi ILO des 1979).
Ó.B.G.