Alþýðublaðið - 27.02.1980, Side 3

Miðvikudagur 27. febrúar 1980
3
,, Búnaðarþingsræða Pálma á Akri, sú sem kostaði
skattgreiðendur um 11 milljarða króna, mun aðeins
hafa tekið um hálfa klukkustund í f lutningi. Það þýðir
að ræðan kostaði skattgreiðendur á íslandi u.þ.b. kr.
360 milljónir á mínútu. Mann sundlar við tilhugsunina
um, hvað hvert orð leggur sig á, í svona ræðu. Þetta er
ræðulist á heimsmælikvarða."
alþýðu-
Alþýöublaöiö:
Pramkvæmdastjóri:
Jóhannes Guömundsson
Stjórnmálaritstjóri (ábm):
Jón Baldvin Hannibalsson
Blaöamenn: Garöar Sverris-
son , Ölafur Bjarni Guöna-
son * og Helgi Már Arthurs-
son.
Auglýsingar: Ellð
Haröardóttir:
Dreifingarstjóri: Siguröur
Steinarsson
Gjaldkeri: Halldóra Jóns-
dóttir
Ritstjórn og auglýsingar eru
aö Síöumúla 11, Reykjavik
'simi 81866.
höfum viö eignast listamann i
þessari grein, sem vissulega er
á heimsmælikvaröa. Hér er
auövitaö átt viö ræöulist land-
búnaöarráöherrans — rauöu
akurliljunnar, eins og Húnvetn-
ingar kalla hann i gamni, eftir
aö hann lagöist út meö komm-
um.
í ræöu sinni á Búnaöarþingi
boöaöi hann nýjar álögur á
þjóöina I þágu landbúnaöarins,
samtals aö ’upphæö 11 þúsund
milljónir króna, til viöbótar
þeim tugþúsundum millljóna,
sem þegar er variö af almanna-
arafuröir vegna framleiöslu s.l.
verölagsárs um 3000 milljónir
kr. Bjargráöasjóöi á aö útvega
rúmar 1100 milljónir, til þess aö
treysta útlánagetu hans til land-
búnaöarins. Þvl næst á aö verja
6,8 milljöröum af almannafé til
aö auka niöurgreiöslur á útflutt-
ar landbúnaöarafuröir á yfir-
standandi verölagsári, umfram
þá 8,4 milljaröa, sem lög leyfa.
Þvl er yfir lýst, aö þessir 11
milljaröar, eöa 360 milljónir á
mlnútu, I ræöu landbúnaöarráö-
herra, se'u bara byrjunin.
tekin aö hækka verö á gærum
um yfir 100% og verö á ull
nokkru minna. Þessi hækkun
var svo gegndarlaus, aö hún
RÆÐUHÖLD PÁLMA Á AKRI KOSTA
360 MILUÓNIR Á MÍNÚTU
l^essa dagnna hefur margt
veriö skrafaó um fjársvelti
skapandi listastarfsemi I land-
inu. Bent er á aö af 315 milljörö-
um á fjárlögum, verji rlkiö
aöeins 1,47 milljaröi til allrar
skapandi listastarfsemi, þ.m.t.
til stofnana eins og Þjóöleik-
húss, sinfóníuhljómsveitar og
allra listasafna. Þetta gerir
0,46% af niöurstööutölum fjár-
laga.
Sem betur fer eru ekki allar
listgreinar jafn sárt leiknar.
A Islandi er pólitlk sem kunnugt
er list hins ómögulega. Og nú
fé, I sama skyni.
Þessi fræga ræöa mun aöeins
hafa tekiö um hálfa klukkustund
I flutningi. Þaö þýöir aö ræöan
kostaöi skattgreiöendur á
Islandi kr. 360 milljónir á
mlnútu. Mann sundlar viö til-
hugsunina um, hvaö hvert orö
leggur sig á I svona ræöu. Þetta
er nú ræöulist sem talandi er
um. Þau eru ekki aldeilis
ómerk, ómagaorðin.
l^essir 11 milljaröar sundur-
liöast þannig aö auka á niöur-
greiöslur á Utfluttar landbúnaö-
Maöur blöur I ofvæni eftir þvl aö
hann opni munninn næst.
Vitaö er, aö á boröum rlkis-
stjórnarinnar liggur m.a. krafa
frá stéttarsambandi bænda um
stórhækkun á niðurgreiöslum á
landbUnaöarafurðum innan-
lands, til þess aö vega upp sam-
drátt innanlandsneyzluá búvör-
um. Sighvatur Björgvinsson,
fýrrverandi fjármálaráöherra,
áætlar þessa kröfu upp á u.þ.b. 5
milljaröa kr. og er þá reikning-
urinn kominn I 16 milljaröa.
A sl. hausti var sú ákvöröun
haföi nær kippt fótunum undan
vaxandi skinna- og ullariönaöi,
sem á undanförnum árum hefur
skapað ný atvinnutækifæri I
nokkrum mæli.
Nú liggur fyrir rlkisstjórn
krafa frá bæöi ullar- og skinna-
framleiöendum um niöur-
greiöslur á ull og gærum úr
rikissjóði, svo nemur hundruö-
um milljóna. Sú krafa er dyggi-
lega studd af þeim fulltrúum
framleiöenda, sem skipulögöu
leiftursókn á skattborgara meö
verölagningu á ull og gærum á
s.l. hausti.
Veröi oröiö viö þessum kröf-
um, fer landbúnaöarreikningur-
inn hjá nUverandi rlkisstjórn aö
nálgast 20 milljarða markiö. 1
þvl felst aukin byröi á skatt-
borgarana sem samsvarar 2/3
hlutum af áætluðum tekjum
rlkissjóös af tekjuskatti allra
landsmanna, skv. þvi fjárlaga-
frumvarpi, sem minnihluta-
stjórn Alþýöuflokksins lagði
fram I desember s.l.
u m þessa þróun mála kemst
Sighvatur Björgvinsson fyrr-
verandi fjármálaráöherra, svo
aö oröi I nýlegri blaöagrein:
„Þaö er sameiginlegt áhuga-
mál Alþýöubandlagsins, Fram-
sóknarflokksins og afla 1 Sjálf-
stæöisflokknum, aö halda land-
búnaöi á Islandi viö sama
heygaröshorniö, þannig aö
bændur séu bæöi sem atvinnu-
rekendur og launamenn háöir
rikisforsjá, pólitlskum skömmt-
unarstjórum og niðurnjörvuöu
framleiöslu- og veröákvöröun-
arkerfi, sem I senn gerir bændur
aö ófrjálsustu stétt þessa lands,
og leggur milljaröabyröir á
Islenzkan almenning, sem er
látinn borga herkostnaöinn af
skömmtunarstjórakerfinu og
ríkisforsjánni.
I staö þess aö breyta um stefnu
er nUverandi rlkisstjórn aö taka
eitt heljarstökkiö enn og út I
sama náttmyrkur landbúnaöar-
pólitikurinnar. Mun þaö heljar-
stökk kosta landslýö á þessu ári
um 20 þúsund milljónir króna, —
og er þá kerfi pólitlskra
skömmtunarstjóra og rikisfor-
sjár I landbúnaði fariö aö kosta
þjóöarbúiö állka mikið og ná-
lægar þjóöir verja til landvarna
I hlutfalli af rlkisútgjöldum.”
— JBH
Amnesty 4
Yuri Badzyo frá Sovét-
rikjunum.
Yuri Badzyo er 43 ára mál-
vísindamaður, handtekinn vegna
könnunar, sem hann var aö vinna
aö og leiddi til gangrýni hans á
stefnu Sovétstjórnarinnar gagn-
vart þjóöum Sovétrlkjanna og
áhrif hennar á málefni Ukralnu.
Eftir lokuö réttarhöld I Kiev 21.
desember 1979, fékk Yuri Badzyo
þyngsta dóm sem hægt er aö fá
fyrir „andsovéska áróöurstarf-
semi”, 7 ára vist I endurhæfinga-
vinnubúðum og 5 ára útlegö, en
handtekinn haföi hann veriö um
átta mánuöum áöur, eftir aö lög-
reglan geröi húsleit heima hjá
honum og fann þar könnunargögn
hans. Yuri Badzyo hefur lengi
veriö áhugamaöur um mannrétt-
indamál I heimalandi slnu. Ariö
1965 var hann rekinn úr stöðu
sinni viö bókmenntastofnun vis-
indaakademtunnar I Ukraniu,
fyrir að mótmæla fangelsun
menntamanna þar, sem andæft
höföu stjórnvöldum. Einnig haföi
hann sent skrifleg mótmæli til
yfirvalda vegna mannréttinda-
borta og vegna vaxandi áhrifa
rússnesku I skólum I Ukralnu.
Vegna þessa var honum neitaö
um vinnu I starfsgrein sinni og
haföi hann unnið sem verka-
maöur I átta ár áöur en hann var
handtekinn I fyrra.
Aö könnuninni, sem leiddi til
handtöku hans, haföi hann unniö
frá 1972. Er haft eftir eiginkonu
hans, aö hann hafi ætlaö aöbirta
niöurstööur slnar undir heitinu:
„Rétturinn til aö lifa”. Könnun
hans, sem var_ gerö frá
marxlskum sjónarholi, var sögu-
leg og heimspekileg athugun á
núverandi aöstööu úkralnsku
þjóöarinnar innan Sovétrlkjanna.
Badzyo á tvö böm.
Skrifa ber kurteislega oröuð
bréf, þar sem hvatt er til þess aö
Yuri Badzyo veri látinn laus
þegar I staö til:
Procurator of the Ukrainian SSR
Mr. F.K. Glukh
USSR.
eöa á rUssnesku:
SSSR, Ukrainskaya SSR, g. Kiev
Kreshchatik 2
Respublikanskaya Prokuratura
Prokuroru F.K. Glukhu.
SÁ Á KVÖLINA, SEM Á VÖLINA
Innrásin I Afganistan, hvaö gera Sovétmenn næst?
Alþjóöleg viöbrögö viö innrás-
inni I Afganistan hafa komið
stjórnvöldum i Sovétrikjunum
mjög á óvart. Kremlverjar geta
brugöist viö hinni vaxandi
andstööu á tvo vegu. Annaö
hvort þyngja þeir sókn slna til
muna og leitast viö aö reka
endahnútinn á landvinningana,
áöur en þjóöir heims hafa komiö
sér saman um mótaögeröir, eöa
þeir geta dregiö sig til baka I
þær stellingar, sem þeir voru I
fyrir innrásina, eins og þeir
geröu eftir Kúbudeiluna 1962.
Þeir gætu líka þráast viö, I
þeirri von, aö andspyrnuöflin I
Afganistan létu bugast af mann-
falli og þreytu. En hagræn
vandamál Sovétrikjanna eru á
hættulegu stigi og til aö fást viö
þau, má engan tima missa. En
hvernig sem allt veltist, veröum
viö aö efla þann samhug, sem
kom fram á fundi Allsherjar-
þings S.Þ., þar sem rætt var um
innrásina.
Eitt þaö, sem sýnir núverandi
ástand best, er sá munur, sem
komiöhefur fram á afstööu hina
frjálsu landa gagnvarti iimrás-
inni I Afganistan annarsvegar
og innrásanna I Ungverjaland
og Tékkóslóvaklu hinsvegar. 1
öll skiptin fengu innrásirnar
djúpt á Vestur-Evrópu-búa, en
viö innrásirnar I Austur-Evrópu
löndin, náöist ekki samstaöa um
hvaö gera skyldi til þess aö
koma I veg fyrir landvinninga
Sovétrikjanna I framtlöinni.
Viöbrögö I dag eru ööruvisi,
mótmæli gegn innrásinni I
Afganistan eru ekki látin I ljós
meö jafnmiklum látum, en
viljinn til þess aö gera eitthvaö
til mótvægis viö þenslustefnu
Sovétrlkjanna, er mun meiri en
áöur. Þetta er aöallega vegna
þess, aö Afganistan er þriöja
heims rlki, og Vesturveldin eiga
þess vegna ekki I erfiðleikum
meö aö fá meirihluta aöildar-
rikja S’.ÞV meö sér.
Þaö eru margar aörar
ástæöur fyrir því, aö Kreml-
verjar hafa einangrast I
alþjóðamálum vegna viöbragöa
viö innrásinni I Afganistan.
— Viöbrögö viö innrásinni eru
ekki aöeins meiri og skynsam-
legar fram sett nú, en áöur,
heldur er Hka hætta á aö hættan
stigmagnist ófyrirsjáanlega, ef
Sovétrlkin gera ekki eitthvaö til
þess aö draga úr hættunni.
— Takmarkanirnar á inn-
flutning á korni og tækniaöstoð
Sovétrikjanna, koma á sama
tima og stjórnvöld þar eiga viö
vaxandi erfiöleika aö strlöa á
öörum sviöum efnahagsllfsins.
— Alþjóöaviöbrögö viö inn-
rásinni hafa svipt Sovétrikin
miklu svigrúmi I utanrlkis-
málum. Ef t.d. stjórnvöld I
Sovétrikjunum hyggjast ráöast
inn I Júgóslavlu aö Tltó látnum,
^mega þeir ganga aö þvi vlsu,
aö alþjóðaviöbrögö veröa mun
haröari, en þau heföu oröið fyrir
innrásina I Afganistan.
— Viöbrögö viö innrásinni
hafa reynst sérlega sterk I
hinum íslamska heimi.
Múslimsku rlkin hafa aldrei
sýnt jafnmikla samstööu og á
Islamabad ráöstefnunni nýlega.
Hugsanleg áhrif af þvl, meöal
múslimskra þegna
Sovétrlkjanna, eru þess eðlis,aö
ekki veröur litiö fram hjá þeim.
— Spurningin um
Ólympiuleikana er mikilvæg
fyrir Sovétrlkin. Ef svo fer, aö
leikarnir veröi aöeins
gerfileikar, sóttir eingöngu af
lepprikjum Sovétrlkjanna, mun
oröstír þeirra blöa mikinn
hnekki.
— Útlegðardómurinn yfir
Andrei Sakharov, var nauösyn-
legur, vegna haröar andstööu
hans viö innrásina I Afganistan,
en dómurinn vimmr gegn Sovét-
ríkjunum. Margir visindamenn
á Vesturlöndum, sem aldrei
áöur hafa ljáö máls á þvl aö
draga úr vísindasamvinnu, I
refsingarskyni, hafa nú skipt
um skoöun.
— Siðast en ekki slst hefur
innrásin haft slæmar afleiö-
ingar fyrir stefnu Sovétrlkjanna
I Iran, sem áöur virtist ætla aö
bera rlkulegan ávöxt. Hinn nýi
forseti Abolhassan Banisadr,
sem er hlynntur þvl aö vanda-
máliö meö gislana 1 bandarlska
sendiráöinu I Teheran, veröi
leyst sem fyrst, fékk mikinn
meirihluta I aö þvi er virtist
frjálsum kosningum. Ef honum
veröur ekki steypt af stóli, af
öflum hlynntum Sovétrlkjunum,
viröist sem hann sé erfingi
Khomeinis, sem er varla þaö
sem Sovétrlkin höföu I huga.
Vegna alls þessa eiga Kreml-
verjar nú kvölina og vegna þess,
aö allar tafir eru þeim I óhag,
veröa þeir aö ákveöa sig fljótt.
Annaöhvort halda þeir þenslu-
stefnunni til streitu aö þessu
sinni eöa þeir draga sig til baka
frá Afganistan. Þaö væri rangt
aö halda,aö aðeins einn þessara
kosta sé til umræöu I Kreml
þessa stundina.
Teikn eru á lofti sem benda til
aö Sovétmenn hyggist ráöast
fram á öörum staö. Þaö væri
alvarlegt mál. Kannski hefur
ráöamönnum I Kreml ekki
skilist enn, hvaö alvarlega
Vesturveldin taka innrásinni.
Kremlverjar gætu veriö þeirrar
skoöunar, aö hótanir um hörö
viöbrögö, ef þeir ráöasttil atlögu
á ný, þjóni þeim tilgangi einum,
aö kljúfa Vesturveldin en ekki
aö styrkja þau. Þessi mistök
uröu Hitler afdrifarlk 1939.
Sagt er aö Brezhnev hafi
óbeint vikiö aö þessu I viðræðum
sinum viö forseta franska
þingsins, Chaban Delmas, en þá
sagöi hann aö Sovétrlkin hug-
leiddu aö veröa fyrri til, aö
þurka út kjarnorku mannvirki
Kinverja I Sinklang- og hann
bætti viö, aö Sovétrikin myndu
ekki þola aö varnir Evrópu yröu
styrktar. Slöustu vikur hafa
vopnasendingar til lepprlkja
Sovétrlkjanna I þriöja
heiminum- Sýrlands, Eþiópiu og
Suöur-Yemen og byggingu
sovésku flotastöðvarinnar á
Suöur-Yemensku eyjunni
Socotra hefur einnig veriö
hraöaö. Þvl má bæta viö, aö
heimsóknum háttsettra þýskra
stjórnmálamanna til Varsjár,
Prag, Moskvu og Austur-
Berlinar, hefur veriö aflýst.
Hugmyndin á bak viö aflýs-
ingarnar er sú, aö Þjóöverjar
skuli finna fyrst og mest fyrir
hinu nýuppvakna kalda striöi,
þvi þeirra afstaöa myndi ráöa
miklu um evrópska afstöðu
almennt.
Hin sorglega saga
Sovétrlkjanna sannfærir okkur
auöveldlega um þaö, aö þau
gætu aöveldlega hefiö
hernaöarátök hvenær sem er.
En á hinn bóginn veröur aö lita
á þaö. aö slik átök gætu vafiö
mjög hratt upp á sig, svo hratt,
aö enginn gæti haft minnstu
stjórn á þeim, þá hæfist
forleikurinn aö heimsstyrjöld.
Heimsstyrjöld þýddi endalok
Sovétrlkjanna, eins og slöasta
heimsstyrjöld batt enda á
valdaferil Nasista.
Þaö gæti gerst svona, eöa á
einhvern annan hátt. Ef kaupin
geröust svona geta menn
imyndaö sér feginsandvörp
stjórnmálamanna um allan
heim, sem meö þessu slyppu viö
aö þurfa aö taka erfiöar ákvarö-
anir. Einnig myndu heyrast
hljóö úr horni þeirra, sem halda
þvi fram, aö Sovétrlkin séu
friöeldskandi. En Afganistan
sæti I súpunni eftir sem áöur.
Sú hugmynd, aö stefnubreyt-
ing sovéskra stjórnvalda yröi
samstiga breytingum I forystu-
liöi, er ekki óeðlileg. Slikar
forystubreytingar hafa lengi
veriö á döfinni. Núrlkjandi
ástand hefur styrkt stööu
fjögurra meðlima miðstjórnar-
innar, sem hafa látiö lltiö á sér
beraþartilnú, þeireru: Dimirti
Ustinoc, varnarmálaráöherra,
Yuri Andropov, yfirmaöur
KBG, Andrei Gromyko,
utanrikisráöherra, og Mikhail
Suslov, helsti hugmyndafræö-
ingur sovéska kommúnista-
flokksins.
Eitt er vlst, áframhaldandi
samhugur innan hins frjálsa
heims er bráönauösynlegur,
hvort sem spárnar hér aö ofan
ganga eftir eöa ekki. Sá sam-
hugur veröur aö vera raunveru-
legur og á mörgum sviöum:
samhugur milli þeirra, sem
greiddu atkvæöi gegn Sovét-
rlkjunum viö umræöurnar um
Afganistan hjá S. Þ., samhugur
innan NATO milli Evrópurikj-
anna og Bandarlkjanna,
samhugur milli Klna og
Bandarikjanna. Ef slikur
samhugur næst, mun þaö veröa
mikilvægur áfangi til varanlegs
friöar, en ekki styrjaldar. Eins
og Alexander Solzhenytsin
sagöi: Kommúnisminn stansar
aöeins þegar hann rekur sig á
vegg, jafnvel þó veggurinn sé
aöeins veggur ákveðninnar.”
(Þýtt úr Swiss Press Review &
News Report)). Ó.B.G.