Alþýðublaðið - 10.04.1980, Qupperneq 2

2
Fimmtudagur 10. apríl 1980
Örtölvubylting
Aþessumá sjá, aö upplýsinp-
ar þær sem hægt er aö veröa ser
úti um eru margvislegar og
jafnframt, aö enn sem komiö er
viröist upplýsingasöfnunin
einkum vera tengd framleiöslu
og þörfum framleiöslufyrir-
tækja.
1 Bandarikjunum er þröun á
þessu sviöi hvaö lengst komin.
Þar hafa menn I bifreiöaiönaöi
notfært s<?r þessa tækni m.a. til
þess aö minnka eklsneytisþörf
bifreiöa.
Frá og meö haustinu 4 haust
er taliö aö allar bifreiöar sem
framleiddar veröa í Banda-
rikjunum veröi búnar örtölvuút-
búnaöl i sambandi viö brennslu
eldsneytis. Þá er vert aö nefna
strangári reglur til bifreiöa-
framleiðenda þar i landi vegna
mengunar firá bifrei&nm, en
meö örtWv»»t®JtH» «r tttt »Ö
mitmka tnegi meagnn ttd fcif-
reiöttin Vernlegei
örtölvur stjúrna brennslu elds-
neytisins. Þessi þróun er vissu-
lega jákvæö.
Þá er vitaö til þess aö Volks-
wagen hafi f undirbúningi bif-
reiö, sem veröur böin þrenns
konar örtölvukerfúm, Eitt kerf-
iö mun gefa almennar upplýs-
ingar um hraöa og almenna
hæfni bifreiöarinnar á hverjum
tima.annaö kerfiöfmun ætlaö til
aö koma í veg fyrír meiösl þeg-
ar bifreiö lendir f árekstri, auk
þesssem kerfi þetta veröur búiö
eiginleika til aö meta fjarlægð i
næsta bll og meta stöövunar-
lengd o.sirv. Þó er gert ráö
fyrir aö þessi bifreiö veröi búin
örtölvukerfi f sambandi viö
eldsneytisbrennshi likt þvf og
Bandarlkjamenn hyggjast
koma fyrir I öUum bifrcdöum
þar framteiddum.
raunastofnun sænskra varnar-
málaráöueytisins hefur þróaö
kerfi til fjarráöstefnuhalds.
Kerfiö virkar eins og veggblaö.
Fjölmennar tölvuráð-
stefnur!
Tölvuráöstefna er millistigs-
fyrirbæri milli veggblaðs og
ráöstefnu. Þess konar ráöstefn-
ur geta verið allt aö 200 manna
þar sem hver ráöstefnugestur
hefur tölvuskerm eöa stöö
heima hjá sér eöa á vinnustaön-
um. A skermi kemur fram
hverjirhafa tekiö til máls siöan
viökomandi tók siöast þátt I
umræöunum og hvaö fundar-
gestir hafa sagt. Auk þess getur
viökomandi kallaö fram þaö
sem áöur hefur veriö sagt, og
slöan lagt eitthvaö til málanna
eöá lagt eittkvaö inn á skerm-

Þetta kerfi er Utbúiö fyrir
opnar og lokaöar fjarráöste&i-
ur. 1 opnum ráöstefnum getur
hver sem er tekiö þátt en á lok-
uöum ráöstefnum er fjöldinn
takmarkaöur og þurfa menn þá
ákveöin lykilorö til aö geta
framkallaö þær upplýsingar
sem fram hafa komiö. Þá er
einnig mögulegt aö senda einka-
bréf eftir þessu kerfi.
Þetta kerfi er í notkun i
Sviþjóö, i dag, 200 manns i
Umed geta haft samband viö
samstarfsmenn sina i Lundi.
iÞeirsem reynt hafa þetta kerfi
eru yfir sig hrifnir og benda á,
aömöguleikarnir á aö skiptast á
skoöunum t.d. i sambandi viö
vinnu stóraukist meö þessu.
Helzta gagnrýnin sem komiö
hefur fram á þetta ketfi er sú,
aö þátttakendur eigi stundum
erfitt meö aö vtosa frá sem
ta&i eru atelMriöi. Þetta kerfi
tii Mtrtifc .aö.
gestir geta tekiö þátt I fleiri ráö-
stefnum samtimis.
Kerfiö veröur notaö til
reynslu I tvö ár. Eftir þaö
veröur gerö könnun á þeim
áhrifum sem kerfi þetta hefur
haft þá á sem aðgang hafa haft
aö þvi. A grundvelli þeirrar
könnunar veröur svo tekin um
þaö ákvöröun, hvort kerfið
veröur notaö áfram og þróaö
frekar.
Þessi dæmi sýna svo ekki
veröur um villst, aö viö erum á
leiöinniinn t nýtt skeiö, örtölvu-
skeiöiö. Vonandi veröur þaö
ekki þannig aö þessi nýja tækni
stjórnist alfariö af gróöahags-
munum framleiöenda. Vonandi
tekst aö hefja umræöur á opin-
berum vettvangi hér, þaö fljótt,
og á þaö traustum grundvriB,
aö almenningur viti hvaö er aö
gerast og geti mótaö aö ein-
hverju leyti þá þróun sem
veröur og á eftír aö móta lffs-
mynatttr okkar 1 frau

«am aðaiskodun Mfrelöa f

Harnarriroi, aaroaKaup-
stad, a Seltiarnarnesi og f
Kiósarsýslu f april, maf,
lúnf og «N 4. iúlf 1980
Skoðun fer fram sem hér segir:
Mosfells-, Kjalarness- og Kjósarhreppur:
Mánudagur 14 aprfl
Þriöjudagur 15. aprtl
Mióvikudagur 16. aprfl
Flmmtudagur H.aprfl
Skoöun fer fram viö Hlégarðl Mosfellshreppl.
Seltjarnarnes
Mánudagur £1. aprfl
Þriöjudagur 22. aprfl
Miövikudagur 23. aprll
Skoöun fer fram viö fþróttahúsiö.
Hafnarfjörður, Garðakaupstaður
og Bessastaðahreppur
Mánudagur 28. aprfl G- ltilG- 150
Þriöjudagur 29. aprn G- 151tilG- 300
Miövikudagur 30. aprfl G- 301 til G- 450
Föstudagur 2. mai G- 451 til G- 600
Mánudagur 5.mal G- BOltilG- 750
Þriöjudagur 6. mai G- 751 til G- 900
Miövikudagur f 7. mai G- 901tilG-1050
Fimmtudagur 8. mai G-1051 til G-1200
Föstudagur 9. mai G-1201 til G-1350
Mánudagur 12. mal G-1351 til G-1500
Þriöjudagur 13. mai G-1501 til G-1650
Miövikudagur 14. mai G-1651 til G-1800
Föstudagur 16. mai G-1801 tilG-1950
Mánudagur 19. mai G-1951 til G-2100
Þriöjudagur 20. mai G-2101 tilG-2250
Miövikudagur 21. mai G-2251 tii G-2400
Fimmtudagur 22. mai G-2401 til G-2550
Föstudagur 23. mai G-2551 til G-2700
Þriöjudagur 27. mai G-2701 til G-2850
Miövikudagur 28. mal G-2851 til G-3000
Fimmtudagur 29. mal G-3001 til G-31501
Föstudagur 30. mal G-3151 til G-3300
Mánudagur 2. júni G-3301 tii G-3450
Þriöjudagur 3. júni G-3451 tilG-3600
Miövikudagur 4. júni G-3601 tii G-3750
Fimmtudagur 5. júni G-3751 til G-3900
Föstudagur 6. júni G-3901 til G-4050
Mánudagur 9. júni G-4051 til G-4200
Þriöjudagur 10. júni G-4201 til G-4350
Miövikudagur 11. júni G-4351 til G-4500
Fimmtudagur 12. júni G-4501 til G-4650
Föstudagur 13. júni G-4651 til G-4800
Mánudagur 16. júni G-4801 tll G-4950
Miövikudagur 18. júnl G-4951 til G-5100
Fimmtudagur 19. júni G-5101 til G-5250
Föstudagur 20. júni G-5251 tilG-5400
Mánudagur 23. júni G-5401 til G-5550
Þriðjudagur 24. júnl G-5551 til G-5700
Miövikudagur 25. júni G-5701 til G-5850
Fimmtudagur 26. júni G-5851 til G-6000
Föstudagur 27. júni G-6001 til G-6150
Mánudagur 30. júni G-6151 til G-6300
Þriöjudagur l.júli G-6301 til G-6450
Miövikudagur 2. júli G-6451 til G-6600
Fimmtudagur 3. júll G-6601 til G-6750
Föstudagur 4. júlt G-6751 til G-6900
Skobun fer fram viö Suöurgötu 8, Hafnarfirði.
Skoöun fer fram frá kl. 8.15-12.00 og 13.00-16.00 ó öllum
skoöunarstöðum.
Festivagnar, tengivagnar og farþegabyrgi skulu fylgja
bifreiöum tilskoöunar. Viö skoöun skulu ökumenn bifreiö-
anna leggja fram fullgild ökuskirteini. Sýna ber skilrfki
fyrir þvi, aö bifreiöaskattur og vátrygging fyrir hverja
bifreiö sé i gildi. Athygli skal vakin á þvl aö skráningar-
númer skulu vera læsileg.
Vanræki einhver aö koma bifreiö sinni til skoöunar á aug-
iýstum tima, veröur hann látinn sæta sektum samkvæmt
umferöarlögum og bifreiöin tekin úr umferö hvar sem til
hennar næst.
Hié veröur gert á bifreiðaskoðun f þessu umdæmi frá 4.
júlf n.k. og verður framhald skoöunar auglýst sföar.
Þetta tiikynnist öllum þeim, sem hlut eiga aö máli.
Bæjarfógetinn i Hafnarfiröi, Garöakaupstaö og á Sel-
tjarnarnesi. Sýslumaöurinn I Kjósarsýslu, 8. aprfl 1980.
Einar Ingimundarson.
þltt er valid
AlþjáMegl
mn «r haldisa sjStorta 4ag
aprflmánaöar ár hvert M aö
ieggja óhenlB á markmiö 1
stofnskrá AiþjóÖa heUfcrigöis-
stofnunarinnar, sem tók gildi
fyrtr 32 árnm. Valin eru kjör-
orö dagsins hverjn slnni og nú
eru þau: Reykingar eöa heil-
brigöi — þitt er valiö.
Sýnir þetta ljóslega hve mikla
áherslu st&fnunin leggur á
alþjóölega vakningu til aukinn-
ar bsráttu gegn þvi mikla böM
sem hlýst af reykmgum.
Af tilefni alþjóölega heil-
brigöisdagsins sendi stofnunin
frá sér flokk greina, sem fjalla
allar um reykingavandamáliö.
Það sem fer hér á eftir er að
mestu unniö upp úr nokkrum
þeirra.
Drepsótt úr vestri
Aöur fyrr byrjuöu svartidauöi
og kólerufaraldrar i Austur-
löndum fjær og bárust smám
saman til hins vestræna heims.
Þessir faraldrar stráfelldu
miljónir manna á leið sinni. Fá-
fræði um orsök þeirra kom 1 veg
fyrir aö gripiö væri tii éhrifa-
rfkra aögeröa.
Nú ógnar nýf faratttor heim
inum. Hann á upptök sta hjá
vestrænum rfkjúm eg getur ver-
iö jafnskæöur og áöurnefndar
drepsóttir. Afleiöingar hans eru
ekki eins augljósar og hann
breiöist dult út. Samt er orsök
þessarar farsóttar þekkt oa út-
foreiösla hennar er dyggiiega
studd af þeim sem hafa f járfest
i sigarettuframleiösluimi.
Þaö hæfir vel aö áriö 1980
veröi timamótaár sem heimur-
inn helgar reykingavandamól-
inu. Þótt „smitunin” hafi
breiðst út og nái nú tíl allra
hluta heims er ennþá unnt aö
stööva hana og minnka fjölda
þeirra barna sem taka upp ósiö-
inn og eiga á hættu aö deyja eöa
veröa örkumla af hans völdum.
I Bretlandi er sigarettureykur
lang alvarlegasta umhverfis-
mengunin og reykingar ein
meginorsök hárrar dánartiöni
úr lungnakrabbameini,
kransæöasjúkdómum og lang-
vinnri berkjubólgu. Einn af
hverjum þremur sem taka upp
Aðalfundur Sögufélagsins verður haldinn
laugardaginn 19. april n.k. að Hótel Borg
(Gyllta Sal) og hefst kl. 14.00.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf
2. Helgi Skúli Kjartansson, sagnfræðing-
ur, flytur erindi Húsbændur og hjú i fólks-
fjöldasögu Islands.
Stjórnin.
Laus staða
Staöa styrkþega viö Stofnun Arna Magnússonar á Islandi
er laus til umsóknar.
Laun samkvæmt launakerfi starfsmanna ríkisins.
Umsækjendur skulu láta fylgja umsókn sinni rækilega
skýrslu um vfsindastörf þau er þeir hafa unniö, ritsmíöar
og rannsóknir svo og nómsferil sinn og störf.
Umsóknir skulu sendar menntamólaráöuneytinu, Hverf-
isgötu 6, 101 Reykjavlk, fyrir 1. maí n.k.
Menntamálaráöuneytiö, 28. mars 1980.
BLAÐBERAR!
óskast í eftirtalin hverfi:
Bankastræti - Laugaveg
Bókhlöðustíg - Laufásveg
Kaplaskjólsveg
Háteigsveg Reynimel
Upplýsingar í síma 81866
Alþýðublaðid -
Helgarpósturinn
á þessum ósiö deyr fyrir aldur
fram vegna reykinga.
Aukning slgarettureykinga i
hiouai vestræna heimi varð
þrjáthi árum áöur en menn
áttaöu sig á þvf aö þær eru skaö-
legar heilsunni. 1 þróunar-
rikjumim er aukningin rétt aö
hefjast. Ef stjórnum þessarra
rikja tekst ekki aö hafa hemil á
vágestinum, munu þær þurfa aö
gera áætlun um hvernig bregö-
ast skuli viö þeim faraldri
sjúkdóma sem örugglega koma
i kjöifariö.
Fáir bera skynbragö á tölur
um tiðni sjúkdóma af völdum
reykinga i ýmsum löndum eöa
heiminum öllum. Hins vegar
skiljum viö vel þegar talað er
um einstaklinga sem f hlut eiga.
Þau einstök dæmi, sem fara hér
á eftír, eru af sjúklingum á
sjúkrahúsi i London en þau gætu
hafa gerst hvar sem er.
1 Bretlandi veröur lungna-
krabbi 36.000 manns aö aldur-
tila árlega. Um helmingur
þessa fólks er á vinnualdri. 1
90% tilfella er orsökin sigarettu-
reykingar.
34 ára gamall vörubilstjóri
haföi reykt 40 sfgarettur á dag i
mörg ár. Þegar hann hóstaöi
upp blóöi kom i ljós aö hann
haföi óskurötækt lungnakrabba-
mein og dó hann þremur mán-
uöum seinna. Ekkja hans varö
þaö þunglynd aö hún varð aö
fara á geösjúkrahús. Börnin
fimm. sem voru á aldrinum frá
5 til 12 ára, varö aö skilja aö og
koma þeim fyrir hjá fóstur-
foreldrum.
Þýðir þá nokkuö aö hætta aö
reykja? Vissulega. Fyrrverandi
reykingamenn, sem hafa ekki
reykt 110 ár, hafa þá litlu meiri
likur á aö fá lungnakrabbamein
en þeir sem aldrei hafa reykt.
Um 150.000 manns deyja ár-
lega i Bretlandi vegna krans-
æðastiflu. Margt þessa fólks er
á starfsaldri og álitiö er aö i
fjóröungi tilfellanna megi rekja
orsökina til reykinga. Undir
fimmtugu hafa stórreykinga-
menn um 10 sinnum meiri likur
á aö deyja úr hjártadfalli en
þeir sem reykja ekki. Þeir sem
hætta aö reykja eftir hjártaáfall
minnka um helming likur sinar
á aö fá annaö kast.
47 ára gift kona, fékk sáran
brjóstverk er hún var á ferða-
lagi i mars 1978. Tveim mánuö-
um seinna, þegar hún var komin
heim aftur, fékk hún bráöa
kransEfeöastiflu en virtist ætla aö
ná sér vel aftur. Hún reykti 15
sigarettur á dag, var ráölagt aö
hætta en gerði þaö ekki. Fáein-
um vikum seinna dó hún skyndi-
lega á heimili sinu.
Langvinn berkjubólga og
lungnaþan eru næstum alltaf af
völdum sigarettureykinga en oft
hefur stórborgarmengun gert
illt verra. Eina lækningin er aö
hætta aö reykja meöan
sjúkdómurinn er á byrjunar-
stigi.
63 ára gamall efnafræöingur
var öryrki vegna langvinnrar
berkjubólgu á háu stigi. Smám
saman jókst hjá honum mæöi
viö minnstu áreynslu svo sem
aö boröa eöa ganga nokkur
skref. Lifi var haldiö i honum
meö aö gefa honum súrefni 18