Alþýðublaðið - 12.06.1980, Síða 3

Fimmtudagur 12. júní
9 ^Burt séö frá afstööu manna til byggðastefnu, og
þess, hvernig hún er framkvæmd í einstökum málum,
þá er það ófrávíkjanleg krafa, aö frumstæöustu
lýöræðisleg réttindi þegnanna séu söm og jöfn, án til-
lits til búsetu og án tillits til aðstöðumunar aö ööru
leyti. Annars vegar eru óafsakanleg réttindi. Hins
vegar eru pólitískar kröfur, sem meirihluti Alþingis,
sem á aö endurspegla raunverulegan þjóðarvilja,
tekur afstööu til hverju sinni.pp
Útgefandi: Alþýöuflokkur-
inn
Framkvœmdastjóri:
Jóhannes Guömundsson
Stjórnmálaritstjóri (ábm):
Jón Baldvin Hannibalsson.
Blaðamenn: Helgi Már
Arthursson, Ólafur Bjarni
GuBnason.
Auglýsinga- og sölustjóri:
Höskuldur Dungal
Auglýsingar: Elin Haröar-
dóttir
Gjaldkeri: Halldóra Jóns-
dóttir. i
Dreifingarstjóri: Siguröur
Steinarsson.
Ritstjórn og auglýsingar eru
aö SiöumUla 11, Reykjavlk,
simi 81866.
Telur þil þaö samrýmast
grundvallarreglum lýöræöis, aö
sumir kjósendur, þeir sem i
þéttbýli bUa, hafi aöeins fimmta
part Ur atkvæöi I samanburöi
viö aöra — og aö munurinn fari
eftir bUsetu?
Fer svariö eftir þvi, hvort þU
ert bUsettur i Breiöholtinu eöa
Keflavlk, eöa á Þingeyri, Þórs-
höfn eöa Höfn i Hornafiröi? Á
þaö aö vera á valdi þeirra þing-
manna sem eiga þingsæti sin
undir misvægi atkvæöa eftir bU-
setu, og eiga þar meö beinna
hagsmuna aö gæta, hvort meiri-
hluti þjóöarinnar er sviptur at-
kvæöisrétti eöa ekki?
Er þetta ekki svo mikilvægt
réttindamál, aö eölilegt sé aö
þjóöin fái sjálf aö skera Ur um
þaö, milliliöalaust, i þjóöarat-
kvæöagreiöslu? Hvaða rök eru
til fyrir þvi, aö gera frumstæö-
ustu lýöræöisleg réttindi ein-
staklinganna aö pólitískri versl-
unarvöru? A aö semja um það
milli þingflokka I AlþingishUs-
•inu hvort Suðurnesjamenn eigi
rétt á td. hálfu atkvæöi á móti
Vestfirðingi, gegn td. auknum
niöurgreiöslum á ollu til hUshit-
unar? Eru þetta sambærileg
mál?- Auövitaö ekki.
B urt séö frá afstööu manna til
byggöastefnu og þess, hvernig
hUn er framkvæmd I einstökum
málum, þá er þaö ófrávlkjanleg
krafa, aö frumstæöustu lýö-
rasöisleg réttindi þegnanna séu
söm og jöfn, án tillits til bUsetu
og án tillits til aöstööumunar aö
ööru leyti. Annars vegar eru
óafsalanleg réttindi. Hins vegar
eru pólitlskar kröfur, sem
meirihluti Alþingis, sem á aö
endurspegla raunverulegan
þjóöarvilja, tekur afstööu til
hverju sinni.
Ert þU sammála þeirn
grundvallarreglu lýöræöislegr-
ar stjórnskipunar og réttarrlkis
aö hinir þrír meginþættir rlkis-
valdsins, löggjafarvald, fram-
kvæmdavald og dómsvald, eigi
aö vera rækilega aögreindir?
Eöa telur þU eölilegt og sjálf-
sagt aö fulltrúar löggjafar-
valdsins, alþingismenn, leggi
þýöingarmestu embætti fram-
kvæmdavaldsins undir sig lika?
Telur þU áhættulaust aö leiöa
alþingismenn, sem hafa þaö aö
leiöarljósi I störfum sinum aö
tryggja endurkjör sitt, I þá
freistni, sem fylgir ráöstöfun
opinberra fjármuna til fyrir-
tækja, einstaklinga og hags-
munasamtaka? Hvaöa mæli-
kvaröar eiga aö ráöa lánveit-
ingum eöa óafturkræfum
framlögum? Eiga þar aö ráöa
venjuleg viöskipta- og arö-
semissjónarmiö, eöa kjör-
dæmishagsmunir einstakra
þingmanna? Er það eölilegt aö
tveir þingmenn Ur Austfjaröa-
kjördæmi skuli vera skömmt-
unarstjórar, sem sitja á stærsta
fjárfestingalánasjóöi lands-
manna? Eru þaö réttir menn á
réttum stööum, burt séö frá þvi,
hvort umræddir einstakiingar
eru aö upplagi vammi firrtir
heiöursmenn eöa ekki? Hvernig
getur sllkt pólitlskt samtrygg-
ingarkerfi samræmst þeim
grundvallarsjónarmiöum lýö-
ræöis, sem kveöa á um dreif-
ingu valds? Auövitaö geta þau
þaö ekki.
Er þaö eölilegt hlutverk
alþingismanna aö vera sendi-
tlkur og fjárhagslegir umboös-
menn kunningja, kjósenda,
fyrirtækja eöa einstakra þrýsti-
hópa I kjördæmum sinum? Eiga
þeir aö hafa aöstööu innan fjár-
veitinga og framkvæmdavalds-
ins, til þess aö mismuna at-
vinnuvegum, fyrirtækjum og
einstaklingum, sem þurfa á
opinberri fyrirgreiöslu aö
halda?
Auövitaö ekki. Þetta kerfi er
ekki bara spillt. Þaö er
heimskulegt. Þaö er þjóöhættu-
legt. Þetta er framsóknar-
kommdnisminn I allri sinni
dýrö. Þaö eina sem sameinar
nUverandi rlkisstjórn er aö viö-
halda þessu kerfi, sem er sjálft
völundarhUs óöaveröbólgunnar
á Islandi. Þaö eru þjóöarhags-
munir aö afnema þetta kerfi.
—JBH
FRAMSÓKNARKOMMÚNISMI
25 ára afmæli Almenna bókafélassins
Almenna bókafélagiö hefur um
þessar mundir starfaö I 25 ár.
Upphaf þess má rekja til 27.
janúar 1955, en þá komu saman 25
menn undir forystu dr. Bjarna
Benediktssonar, þáverandi
menntamálaráöherra, og ákváöu
aö beita sér fyrir stofnun félags-
ins. Hinn 4. febrúar voru siöan
samþykkt lög fyrir félagiö, þvl
gefiö nafn og kosin stjórn.
Fyrsta stjórn félagsins var
þannig skipuö:
Formaöur: Bjarni Benediktsson
Meöstjórnendur: Alexander Jó-
hannesson, Jóhann Hafstein, Karl
Kristjánsson, Þórarinn Björns-
son.
Varastjórn: Davlö Ölafsson, Geir
Hallgrimsson.
Bókmenntaráö var einnig
kjöriö á þessum fundi. Þaö skip-
uöu:
Gunnar Gunnarsson (formaöur),
Birgir Kjaran, Davlö Stefánsson,
Guömundur G. Hagalín, Jó-
hannes Nordal, Kristján Alberts-
son, Kristmann Guömundsson,
Tómas Guömundsson, Þorkell
Jóhannesson.
1 malmánuöi sama ár var sföan
stofnaö hlutafélagiö Stuölar til
þess aö tryggja fjárhagslegan
grundvöll bókafélagsins. For-
maöur Stuöla var kjörinn Geir
Hallgrimsson. Fyrsti fram-
kvæmdastjóri félaganna beggja
var Eyjólfur Konráö Jónsson.
Dr. Bjarni Benediktsson var
formaöur stjórnar Almenna
bókafélagsins til dauöadags 1970.
Þá tók viö formennskunni Karl
Kristjánsson alþingismaöur og
1978 tók viö formennskunni
Baldvin Tryggvason.
Gunnar Gunnarsson var for-
maöur bókmenntaráösins þar til i
maí 1960. Þá tók viö dr. Þorkell
Jóhannesson. Þegar hann lézt 31.
október 1960 varö Tómas Guö-
mundsson formaöur ráösins og er
þaö enn.
Fyrsti framkvæmdastjóri AB
var eins og áöur segir Eyjólfur
Konráö Jónsson. Hann lét af þvi
starfi á miöju ári 1960 og viö tók
Baldvin Tryggvason. Hann var
framkvæmdastjóri félagsins I 16
ár — til áramóta 1975—76. Þá
varö framkvæmdastjóri
Brynjólfur Bjarnason rekstrar-
hagfræöingur.
Hinn 17. júnl 1955 birti stjórn og
bókmenntaráö AB sameiginlega
ávarp til landsmanna, þar sem
gerö var grein fyrir hinu nýja
bókmenntafélagi. 1 þessu ávarpi
segir m.a.: „Almenna bóka-
félagiö er til þess stofnaö aö efla
menningu þjóðarinnar meö út-
gáfu úrvalsrita i fræöum og
skáldskap og veita mönnum kost
á aö eignast þau meö eins vægum
kjörum og unnt reynist...félag
vort mun I bókavali sinu hafa um-
fram allt þaö tvennt i huga aö
kynna Islendingum andlegt lif og
háttu samtiöarinnar og glæöa
áhuga þeirra og viröingu fyrir
menningarerföum sinum, sögu,
þjööerni og bókmenntum.
Vér, sem kjörnir höfum veriö
fyrstir stjórnendur og bók-
menntaráösmenn félagsins, höf-
um skiptar skoöanir á mörgum
hlutum, og er raunar þarflaust aö
láta sllks getiö um frjálsa menn.
En um þaö erum vér allir sam-
mála, aö hamingja þjóöarinnar
sé undir þvl komin, aö jafnan
Stóriðnaður á Reykjanesi?
t tuttugasta tölublaöi Suður-
nesjatiðinda birtist grein sem
fjaliar um möguleika á stór-
iðnaði á Reykjanesi. t greininni
kemur m.a. fram að fólksflótti
frá Suðurnesjum til útlanda er
hlutfailslcga hár, en fjölbreytt-
ari atvinnutækifæri mundu
væntanlega breyta einhverju
þar um. Greinin birtist hér f
heild.
A vegum Sambands sveitar-
félaga á Suöurnesjum hefur um
hrlö veriö starfandi nefnd,
skipuö einum fulltrúa frá hverju
byggöarlagi, er kannar mögu-
leika á magnesíumverksmiðju,
sem staösett yröi á Reykjanesi.
Lauslegaáætlaöur kostnaöur
vegna stofnunar sllkrar til-
raunaverksmiöju og starf-
rækslu hennar I 3 ár er 700—800
millj. kr. Fjárhagslegur grund-
völlur fyrir sllkri verksmiöju
viröist mjög góöur. Máliö mun
nú vera á boröi ráöherra til um-
fjöllunar.
Mikill fólksflótti
af Suðurnesjum
Nefndin mun hafa fengið á
sinn fund Björn ölafsson, full-
trúa Framkvæmdastofnunar
rlkisins. Björn upplýsti nefnd-
ina m.a. um þaö aö fólksflótti af
Suöurnesjum til útlanda væri
hlutfallslega hár miðaö viö aöra
landshluta. Taldi hann ástæö-
una einkum þá aö tækni-
menntað fólk heföi fá atvinnu-
tækifæri hér. Þá benti hann á að
atvinnutækifærum á Suöurnesj-
um heföi ekki fjölgaö undanfar-
in ár og mættu Suöurnesjamenn
sjálfum sér um kenna aö veru-
legu leyti, þar eö allt frumkvæöi
þeirra til iönaöaruppbyggingar
heföi skort.
Framleiðir hráefni
fyrir stórverksmiðjur
Magnesiumklórlö er unniö úr
salti og kalki og notaö I
magnesiummálmframleiöslu.
Slöartalda framleiöslan er ekki
til hérlendis og ósennilegt aö af
henni veröi, þar sem þær verk-
smiöjur, sem til eru I heiminum
i dag, einoka markaöinn og
tæknikunnáttu. Magneslum-
klóriö yröi þá væntanlega flutt
héöanút sem hráefni fyrir hinar
verksmiöjurnar, en möguleik-
arnir eru sagöir töluverðir.
Magneslumklóriö er unniö úr
salti. A þaö hefur veriö bent aö
salt til sllkrar framleiöslu er af
mun lakari gæöaflokki en salt til
matvælaiönaöar. Þetta þýöir
m.a. aö Saltverksmiöjan á
Reykjanesi, sem greint var frá
hér I blaöinu nýlega, kæmi lík-
lega ekki til meö aö framleiöa
salt fyrir magneslum-
klóriö—verksmiöjuna. Bent
hefur veriö á þann möguleika aö
flytja inn iönaöarsalt frá
Evrópu ellegar þá aö framleiöa
grófara salt á Reykjanesi,
þ.e.a.s. hugsanlega gætu salt-
verksmiðjur á Reykjanesi þvi
oröiö tvær. önnur framleiddi
um 60.000 tonn af salti til mat-
vælaiðnaöar, en sú sem væri I
tengslum viö magneslum-
klóriö—verksmiöjuna gæti
framleitt um 120.000 tonn af
grófu iðnaðarsalti.
Ris kaupstaður
i Höfnum?
Akvöröunar um stofnun verk-
smiöjunnar er aö vænta mjög
fljótlega. Ekki viröist enn hafa
veriö tekin ákvöröun um hverjir
skulu hafa eignaraöild aö henni,
hvort þaö veröa sveitarfélögin,
einstaklingar eöa erlendir
aöilar. Veröi af þessum verk-
smiöjurekstri má ætla aö 150
manns starfi viö magnesíum-
klórlö—verksmiöjuna og 50—60
manns viö saltverksmiöjuna
sem tengist henni. Þessi fjöldi
til viöbótar þeim sem kunna aö
starfa viö núverandi saltverk-
smiöju, myndar stóran hóp meö
fjölskyldum sfnum. Til viöbótar
má alltaf reikna meö einhverri
þjónustu umhverfis verksmiöj-
una, þannigaö framundan gætu
oröiö miklir breytingartlmar
hjá Hafnabúum.
megi takast aö efla menningar-
þroska hennar og sjálfsviröingu,
og væntir Almenna bókafélagiö
þess aö geta átt þar hlut aö
máli...”
Fyrstu bækur félagsins komu út
haustið 1955. Varö útgáfan fljót-
lega umfangsmikil og má raunar
segja aö starfsemi AB hafi eflzt
jafnt og þétt á þessum 25 ára ferli.
Um áramótin 1959—60 keypti
félagiö elztu bókaverzlun lands-
ins. Bókaverzlun Sigfúsar Ey-
mundssonar og hófst þegar handa
um byggingu nýs verzlunarhúss.
Bókaverzlunin opnaöi I hinu nýja
húsi I nóvember 1960.
Fjárhagslega hefur AB vegnaö
vel. Fél* hefur á þessum 25 ára
ferli staöiö aö útgáfu tæplega 600
titla eftir 436 höfunda—296 Is-
lenzka og 140 erlenda. Eftir is-
lenzka höfunda hefur þaö gefiö út
115 bindi meö skáldsögum og 65
ljóöabækur. 70 erlend skáldrit
hafa komiö útá vegum þess, 30 is-
lenzkar ævisögur og 29 bindi um
islenzk'. fræöi, þ.e. Islenzkar bók-
menntir, sagnfræði og málfræöi.
Félagiö hefur gefiö út 38 bækur
um landafræöi og náttúrfræöileg
efni, 66 bækur og önnur fræöi er-
lend og innlend og hafa sumar
þessara fræöilegu bóka náö mik-
illi útbreiöslu.
Viö lauslega athugun kemur I
ljós aö á liönum 25 árum hefur
félagiö selt um 2 milljónir eintaka
af bókum. Mesta meöalsala var I
Alfræöasafni AB, sem kom út I 21
bindi og seldist I yfir 220 þúsund
eintökum. Sum ritsafuanna hafa
selzt mjög vel, svo sem ritsafn
Gunnars Gunnarssonar, en af þvl
hafa selzt 120 þúsund eintök I
tveimur mismunandi útgáfum.
Ariö 1974 var stofnaöur Bóka-
klúbbur AB og starfar meö
blóma. Félagsmenn hans eru um
10 þúsund talsins. Hann haföi i
árslok 1979 gefiö út 40 bækur.
Nýlega hefur AB ákveöiö aö
hefja útgáfu nýs timarits.
Stjórn Almenna bókafélagsins
siðastliöið ár skipuöu þessir
menn:
Formaöur: Baldvin Tryggvason
Meöstjórnendur: Davlö Oddsson,
Erlendur Einarsson, Gylfi Þ.
Glslason, Halldór Halldórsson,
Jóhann Hafstein, Jón Skaftason.
Varastjórn: Daviö Ólafsson,
Erna Ragnarsdóttir, Eyjólfur
Konráö Jónsson.
Útgáfuráöiö skipuöu:
Tómas Guömundsson, formaöur,
Björn Bjarnason, Guömundur G.
Hagalln, Haraldur Ólafsson,
Hjörtur Pálsson, Höskuldur
Ólafsson, Indriöi G. Þorsteinsson,
Jóhannes Nordal, Kristján Al-
bertsson, Matthias Johannessen,
Sturla Friöriksson.
I tilefni af afmæli AB og Stuöla
hf. hefur stjórn félagsins ákveöiö
aö félagiö kaupi afsteypu af
brjóstmynd sem Sigurjón Ólafs-
son myndhöggvari hefur gert af
dr. Bjarna Benediktssyni, fyrsta
formanni félagsins. Veröur
myndinni valinn staöur I húsa-
kynnum félagsins.
Einnig hefur félagiö ákveöiö aö
verja 10 milljónum króna til bók-
menntaviöurkenningar, eins og
fram kemur i sérstakri tilkynn-
ingu frá félaginu.
Lausar stöður
Við Flensborgarskólann i Hafnarfiröi, fjölbrautaskóla,
eru lausar til umsóknar þjár kennarastööur, kennslu-
greinar enska, danska og efnafræöi.
Laun samkvæmt launakerfi starfsmanna rikisins.
Umsóknir, ásamt ýtarlegum upplýsingum um námsíeril
og störf skulu hafa borist menntamálaráöuneytinu,
Hverfisgötu 6, 101 Reykjavlk, fyrir 2. júll nk. Jafnframt
framlengist til sama tlma umsóknarfrestur um 1/2 stööu
skólasafnvaröar og kennarastööur I eölisfræöi og stærö-
fræöi, sem auglýstar voru I Lögbirtingablaöi nr. 42/1980.
— Sérstök umsóknareyöublöö fást i ráöuneytinu.
Menntamálaráöuneytiö
5. júni 1980.
.....
HÁRGREIÐSLUSTOFAN
h ^jKlippingar, permanent, lagn- 'Á ^ ringar, litanir og lokkaiitanir. MIKLUBRAUT 1
Gefum skólafólki 10% afslútt
gegn framvfsun skirteinis.
i',SSMÍ 24596
\M; . FJAK;..
V- - * .'M *