Alþýðublaðið - 09.10.1980, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 9. október 1980
3
alþýöu
I n hT']['■
titgefandi: Alþýöuflokkurinn
Framkvæmdastjóri:
Jóhannes Guömundsson
Stjórnmálaritstjóri (ábm):
Jón Baldvin Hannibalsson.
Blaöamenn: Helgi Már
Arthursson, Ólafur Bjarni
Guönason.
Auglýsinga- og söiustjóri:
Höskuldur Dungal
Auglýsingar: Elln Haröar-
dóttir
Gjaldkeri: Halldóra Jóns-
dóttir.
Dreifingarstjóri: Siguröur
Steinarsson.
Ritstjórn og auglýsingar eru
aö Siöumúla 11, Reykjavik,
simi 81866.
Aöalritstjóri Þjóöviljans
hefur i blaöi sinu vandaö um viö
starfsbróöur sinn á Alþýöublaöi
fyrir slettirekuskap um málefni
Alþýöusambands Islands, og
væntanlegt forsetakjör i þeim
samtökum. Segist hann ekki
hafa reiknaö meö ritstjóra Al-
þýöublaösins á komandi Al-
þýöusambandsþingi.
Þetta er margfaldur mis-
skilningur hjá ritstjóra Þjóö-
viljans, sem sjálfsagt er aö leiö-
rétta.
F yrst er þess aö geta, aö rit-
stjóri Alþýöublaösins telst full-
gildur félagi I Sjómannafélagi
Reykjavikur, greiöir þar félags-
gjöld og i lifeyrissjóöi o.fl.. Er
aldrei að vita nema hann nýti
sér félagsréttindi sin og skjóti
óvænt upp kollinum á stéttar-
þingi i friðri fylkingu sjómanna.
Allavega þarf hann ekki aö læö-
ast bakdyramegin inn i Versl-
unarmannafélag Reykjavikur,
nokkrum vikum fyrir ASI-þing,
til aö tryggja sér kjörgengi.
Hitt er einnig misskilningur,
að ritstjóri Alþýöublaösins hafi
viljaö segja félögum sinum
innan ASI fyrir verkum um for-
mannskjör. Hinu er ekki aö
leyna aö innan Alþýöusam-
bandsins eru skiptar skoðanir i
þvi efni, eins og gengur. Þannig
hefur staögengill forseta ASt,
Alþýöubandalagsmaðurinn
Snorri Jónsson, tilnefnt hag-
fræöing ASt til forsetakjörs.
Hagfræöingurinn hefur hingaö
til veriö félagi i Bandalagi há-
skólamanna, enda til skamms
tima háskólakennari aö starfi.
Sem slikur nýtur hann væntan-
lega verötryggðra lifeyrisrétt-
inda, eins og aörir opinberir
starfsmenn. Um þau hefur
Pétur Blöndal, tryggingastærö-
fræöingur sagt, aö ekkert þjóö-
félag i viöri veröld hafi efni á aö
veita slik réttindi öllum þegnum
sinum. A þaö hefur reynt i yfir-
standandi samningaviöræðum,
aö ASI gengur ekki greiölega aö
sækja þann rétt i greipar fjár-
málaráöherra.
H agfræðingur ASl hefur að
sögn ekki átt félagsaöild aö
neinu verkalýösfélagi. Hins-
vegar er upplýst aö hann hafi
nýlega laumast bakdyramegin'
inn i Verslunarmannafélag
Reykjavikur, til þess aö tryggja
sér kjörgengi á ASt-þingi.
Þessar aðfarir þykja nokkuö
umdeilanlegar meöal óbreyttra
liösmanna i verkalýösfélögum.
Þó heföu þær vafalaust hvergi
komiötilumræðu, ef staögengill
forseta ASI heföi ekki tilnefnt
hagfræöinginn til forsetakjörs.
annig hefur stjórnarmaöur
i Landsambandi iönverkafólks,
Steingrimur Steingrimsson,
vakiö um þaö umræður i blöð-
um, hvort eðlilegt sé aö Banda-
lag háskólamanna taki viö
stéttarlegri forystu i samtökum
láglaunafólks. Þessi einfalda
spurning brennur nú á vörum
fólks á vinnustöðum vitt og
breitt um landið. Þjóöviljinn
virðist hinsvegar flokka slikar
umræður undir slettirekuskap
fólks, sem ekki eigi aö skipta sér
aö þvi, sem þvi kemur ekki viö.
Athyglisvert er, aö Alþýðu-
bandalagsmenn i stjórn Iöju
komu i veg fyrir aö Steingrimur
Steingrimsson yrði fulltrúi
félagsins á ASI-þingi og gæti þar
gerst talsmaður þeirra sjónar-
miða, að réttast væri að lág-
launafólk leiddi sjálft sig i
kjarabaráttu sinni.
S teingrimur Steingrimsson
hefur vakiö athygli á þvi, aö hiö
rikisrekna Alþýöusamband i
Póllandi er undir öruggri stjórn
manna, sem hafa bæöi flokks-
skirteini og háskólabréf upp á
vasann. Hann minnti einnig á,
að þau frjálsu verkalýösfélög,
sem alþýöa manna i Póllandi er
aö reyna aö koma á fót, i upp-
reisn gegn flokksforræöinu, eru
undir forystu manns, „sem bara
er einn i hópnum”. Hann spyr,
hvort fordæmiö muni alþýöu
manna þóknanlegra á ASÍ-
Einum keimt - öðram bent
FORMANNSSTAÐA
laus til umsóknar
Fjölmenn launþegasamtök, sem m.a. hafa
innan sinna vébanda flestallt láglaunafólk
landsins. skortir nýjan formann. Umsækjandi
uppfylli eftirtalin skilyröi:
1. Hafi háskólamenntun Itelst f hagfroftl.
2. Búi ekki vift sömu skilyrði og féiagsmenn
launþegasamtakanna i lífeyrismálum,
heldur sé i verfttryggftum lifeyrissjóAi,
helst hjá rikinu.
3. Taki ekki laun samkvæmt neinum kjara-
samningum félagsmanna launþegasam-
takanna, heldur vinni á kjörum háskóla-
manna, fái fasta greiðslu fyrir ömælda
yfirvinnuog hafi helst ekki undir noo þús.
kr. á mán. efta ráðuneytísstjórakjör.
4. Hafialdrei verift félagi i neinu verkalýftsfé-
lagi i samtökunum fyrr en fyrir siðasakir á
allra slftustu vikum til þess aft öftlast kjör-
gengi.
5. Sé i gáfumannadeild Alþýðubandalagsins
og njóti þar trúnaðar, sem sé gagnkvæmur.
Þar sem framundan kunna aft vera miklir
erfiftleikatfmar fyrir samtökin og mikift kann
aft liggja vift aft þau hafi trausta og örugga
forystu er forystvmönnum i hreyfingunni og
öftru félagsbundnu fólki sem ekki hefur há
skóiamenntun, ekki aftild aft verfttryggftum
iifeyrissjófti, ekki hefur ráðufieytisstjóralaun,
ekki fær greitt fyrlr ómatda yfirvinnu Oftékki
feefur stáfttft utan verkaiýðsfélaga emdregift
ráftift frá þvi að sætga — jafnvei þóH þaftsé i
AlþýftobandaUgiflu,;
- ' . . flraAFMiAMW f . • -
þingi? Þjóöviljinn hefur svaraö
fyrir sitt leyti. Þaö svar kemur
ekki á óvart. Aöalritistjóri
Þjóðviljans, Kjartan Ólafsson,
kunni ekki betri ráö aö gefa Pól-
verjum en að þeir kynntu sér
betur Lenin, — hugmyndafræö-
ing flokksræöisins.
aö er þvi margfaldur mis-
skilningur aöalritstjóra Þjóö-
viljans, að kollegi hans á Al-
þýöublaöinu ætli sér aö segja
mönnum fyrir verkum á ASl—
þingi. Það er og verður sérgrein
Þjóöviljans og Alþýöubanda-
lagsins. Hitt er rétt, aö Alþýöu-
blaöiö hefur vakiö athygli á
sjónarmiðum óbreyttra liös-
manna i verkalýöshreyfingunni
i þessu máli. Þ.á.m. höfum viö
birt ályktun frá þingi Alþýöu-
sambands Vestfjaröa sem
varar eindregiö viö þvi, aö „hin
sérfræðilegu sjónarmiö ein-
staklinga, sem hvorki þekkja til
atvinnurekstrar né baráttu
verkalýöshreyfingarinnar af
eigin raun” veröi ráöandi i for-
ystu Alþýöusambandsins.
Manni sKÍlst, að fyrir kosningar
hafi aöalritstjóra Þjóöviljans
jafnvel þótt ómaksins vert, aö
hlusta eftir rödd alþýöu manna
á Vestfjöröum. Nú þýkir honum
sem búandkarlar geri sig helst
til digra, og ráöleggur þeim „að
þekkja sin eigin takmörk”. JBH
Samningamál 1
orlof, enda þaö nánast eini punkt-
urinn, sem eitthvaö hald er i á
þessu stigi málsins.
Tillögumar um tilhögun fæö-
ingarorlofs eru hins vegar ekki
byltingarkenndar. Gert er ráö
fyrir þvi, aö launþegar greiöi sitt
fæöingarorlof sjálfir meö því aö
ennþá er gert ráö fyrir aö þetta
fæöingarorlof veröi greitt úr at-
vinnuleysistryggingasjóöi. Lengi
hafa menn undrast þá tilhögun aö
láta greiöa fæöinarorlof af at
vinnuleysistryggingasjóði og var
þaö yfirlýstur vilji fyrrverandi
félagsmálaráöherra, Magnúsar
H. Magnussonar, aö gera þar
breytingar á. Það ætlar hins veg-
ar aö veröa hlutskipti Svavars
Gestssonar aö viöhalda þessu
fyrirkomulagi meö smávægi-
legum breytingum.
Eins og áöur er sagt gekk sam-
þykkt ellefu-menninganna innan
43-manna nefndarinnar útá þaö,
aö hefja viöræður viö rikisstjórn-
ina um skattalækkanir. Þess var
krafist, aö rikiö skilaöi aftur til
lægst launuöu hópanna þeirri
skattaukningu, sem greinilega
hefur átt sér staö.
Viðræöunefndin hefur átt
nokkra fundi meö fulltrúum rikis-
stjórnarinnar, en árangur hefur
ekki oröiö mikill.
Fyrir liggja tölulegir utreikn-
ingp.r varöandi skattamál, en
ASI -nefndin hefur rkki ennþá
gert úttekt á þeim reikningum.
Þaö liggur þó fyrir, aö hugmynd-
ir, sem menn geröu sér um mögu-
leikann á þvi, aö rikisvaldiö skil-
aöi aftur einhverjum hluta auk-
innar skattbyröi, eiga ekki uppá
pallboröiö hjá valdamönnum.
Liklegast þykir aö þetta mál
veröi látið dragast og þvi veröi
frestaö til næsta árs.
Þá hefur veriö rætt um aö rlkiö
greiöi fimm og hálfan til sex
milljarða i" lifeyrissjóö fyrir eftir-
launaþega, en ekkert hefur feng-
ist upp gefiö, hvernig þvi máli
reiöir af. Þegar forystumenn
Alþýöubandalagsins innan ASI
eru minntir á llfeyrismál veröur
þeim oröafátt og vilja helzt ekki
ræöa þau mál, sérstaklega ef
samanburöurinn viö BSRB er
geröur.
Þaö er þvi ekkert markvert aö
gerasti samningamálunum. Eina
hreyfingin, sem oröiö hefur er i
viöræöum viö rikisstjómina, en
árangurinn af þeim viöræöum er
magur eins og segir. Þaö má þvi
með sanni segja, aö eina frum-
kvæöiö sem leitt hefur til hreyf-
ings, sé komiö frá öðrum en
forystutoppunum i ASl.
Þaö er erfitt aö geta sér til um
þaö hvaö gerist næst. Verkalýðs-
hreyfingin hótar núaöbeita verk-
fallsvopninu veröi ekki breyting á
afstööu Vinnuveitendasambands-
ins. Þaö er hins vegar óh'klegt aö
fariö veröi út f allsherjarverkfall.
Komi til verkfalla er ljklegra aö
um staöbundin og timabundin
verkföll veröi aö ræöa.
1 kjölfar þess má búast viö aö
þrýstingur aukist á rikisvaldiö
um aö grlpa inn i og krafan
um lögbindingu samninga veröi
háværari. Þetta getur rfkisstjórn
meö aöild Alþýöubandalagsins
hins vegarekki gert. 1 fyrsta lagi
er Alþýöubandlaginu ekki stætt á
þvi pdlitiskt, að gripa inn í verk-
föll á þann hátt, sérstaklega
vegna þess aö rikisvaldiö getur
meö engu móti brúaö þaö regin-
djúp, sem er á milli kjara BSRB
félaga og ASI félaga. Lifeyris-
sjóösmálin ein getur rikiö ekki
einu sinni leyst. Gripi rlkisstjórn-
in inni og lögbindi samninga
verða þvi nauöungarsamningar
fyrir verkalýöshreyfinguna, og
þvi hefur Alþýöubandalagiö ekki
efni á, pólitiskt. Nóg er komiö
samt.
Aö sögn fulltrúa i 43-manna
nefndinni eru VSl menn mjög
haröir I afstööu sinni. Þaö sem
skilur á milli hjá Verkamanna-
sambandinu eru t.d. svo litilfjör-
leg mál, sem spurningar um
greiðslu vegna matar og kaffi-
tima, og kauptrygging i frysti-
húsum, Þá munu þaö og vera
smámál, sem skilja á milli varö-
andi byggingarmenn.
Eins og stendur standa samn-
ingarnir þannig, aö Verkamanna-
sambandiö færi illa út úr samn-
ingum. Launastigum hefur form-
lega fækkaö, en tilfærslur i stiga
vegna aldurshækkana heföu þaö i
för meö sér aö launastigarnir
yröu áfram frumskógur, á kostn-
aö þeirra lægst launuöu.
1 fréttatilkynningu frá VSl
vegnastööunnarsem nú er komin
upp segir m.a. þetta:
„I fyrstu einskoröuöust samn-
ingaviöræöurnar viö rööun starfa
i launaflokka. Fyrst eftir aö sam-
komulag haföi tekist þar um hóf-
ust viðræður um sérkröfur. Og
þegar hefur oröiö samkomulag
rneö VSI og fjórum sérsambönd-
um ASI þar aö lútandi. En VSl
telur rétt aö þeim hluta viöræön-
anna veröi aö fullu lokiö áöur en
umræöur hefjast um launastig-
ann. Til þess liggja eftirfarandi
ástæöur:
Eðlilegt er aö staöa einstakra
sérsambanda sé sú sama þegar
umræöur um launastigann hefj-
ast. Óeðlilegt væri aö sum sér-
sambönd ættu opna möguleika á
að halda sérkröfuviöræðum
áfram en önnur ekki.
Niöurstaöa i sérkröfuviöræöum
setur tillögum um laun ákveöin
mörk. útilokaö er þvl aö koma
fram meö nýjar launatillögur og
hefja viðræður um þær fyrr en
sérkröfur hafa veriö endanlega
afgreiddar.
Þessi afstaöa VSÍ hefur legiö
skýr fyrir um nokkum tíma. Meö
þvi aö stoppa viöræöur á núver-
andi stigi vegna sérkröfugerðar
er ASI einvöröungu aö tefja fyrir
þvi, aö launþegar a’ almennum
vinnumarkaöi fái sambærilegar
launahækkanir og opinberir
starfsmenn
VSIItrekar aö allar launahækk-
anir viö núverandi efnahagsaö-
stæöur leiöa einungis til aukinna
veröhækkana og hraöara gengis-
sigs, Kjarasamningar snúist þvi
ekki um kjarabætur heldur verö-
bólgu. Samningar fjármálaráö-
herra viö BSRB hafa á hinn bóg-
inn kallaö á samninga á almenn-
um vinnumarkaöi til þess aö
koma i veg fyrir aukinn launa-
mismun opinberra starfsmanna
og annarra. VSI hefur þegar sýnt
að þaö er reiöubúiö til viöræöna á
þeim grundvelli, enda eru þær
launahækkanir, sem þegar hefur
veriöfallist á i nýrriflokkaskipan
i kjarasamningi, svipaöar þeim
hækkunum er opinberir starfs-
menn hafa fengið.”
Minning
Þórður Kristjánsson
F. 23. júii 1891
D. 28. sept. 1980
Slðastliðinn laugardag var gerö
frá ólafsvikurkirkju útför Þóröar
Kristjánssonar fyrrum skipstjóra
l ólafsvik.
Hann var fæddur aö Rauökolls-
stööum i Eyjahreppi hinn 23. júll
1891 og ólst þar upp og siöar i Kol-
viöarnesi i stórum systkina hópi,
en alls voru systkinin 18. Þóröur
var af kunnum Snæfellskum
stofni, en foreldrar hans voru
Elín Jónsdóttir og Kristján
Þórðarson af hinni kunnu
Rauðkollsstaðaætt.
Ariö 1915 hverfur Þóröur úr
heimasveit og bregöur á þaö ráö
aö flytja til ólafsvikur og átti þar
heima meöan starfsævin entist.
Hann kvæntist áriö 1916 Svanfriöi
Þorsteinsdóttur frá Ólafsvik,
glæsilegri konu - skörungi til orös
og æöis. Þeim varö 13 barna
auðiö, en aöeins 8 þeirra náöu
fulloröinsaldri. Þau eru: Elin bú-
sett I Reykjavik, Ester búsett i
Reykjavlk, Sigrún gift Kristjáni
Alexanderssyni verslunarmanni,
Rakel, látin fyrir nokkrum árum,
Þóröurvélgæslumaðuri ólafsvik,
kvæntur Onnu Jónasdóttur, Lilja
gift Jóni Magnússyni bifreiöa-
stjóra i Keflavik, og Unnurhjúkr-
unarfræöingur gift Sverri Berg-
mann lækni, Garöabæ. Auk þess
dvaldi dóttursonur þeirra Höröur,
hjá þeim um árabil.
Þóröur lét sér ekki nægja aö
sitja i háseta rúmi lengi, heldur
fór i Stýrimannaskólann og fékk
réttindi til skipstjórnar. Hann var
um nokkurt skeiö I skiprúmi á
breskum togurum, en geröist
siöan um langt skeiö skipstjóri á
minni og stærri skipum. A þeim
árum stunduöu skip frá Ólafsvik
einkum veiöar frá Vestfjöröum
og stóö vertiöin frá þvi i aprll
mánuöi til loka ágústmánaöar.
Dvaldi þvi Þóröur langtimum
saman fjarri fjölskyldu sinni, svo
sem algengt var i lifi sjómanna
undir jökli á þeim árum, en Svan-
frlöur stjórnaöi heimili þeirra
meö skörungsskap i fjarveru
bónda sins.Þegar aldurinn
færöist yfir tók Þóröur pokann
sinn og fór I land, og starfaöi eftir
þaö lengst sem lifrarbræöslu-
maöur hjá Hraöfrystihúsi Ólafs-
vikur.
A manndómsárum Þóröar var
mikil fátækt undir Jökli og li'fs-
baráttanhörö, en hann var góöur
félagshyggjumaöur, og tók virk-
an þátt I baráttu verkalýös-
hreyfingarinnar og Alþýöuflokks-
ins fyrir bættum lifskjörum al-
þýöunnar. Hann var einnig sam-
vinnumaöur og og sat um skeiö I
stjóm Kaupfélagsins Dagsbrún i
Olafsvik. Hann tók þvi virkan
þátt i uppbyggingu hinnar glæsi-
legu byggöar sem nú er risin I
Ólafsvik, og var einn af þeim
mönnum, sem bar uppi byggöar-
lagiö þegar kjörin og afkoma
heimilanna var hvaö erfiöust.
Þaö var mikil ánægja vinum
þeirra Þóröar og Svanfriöar aö
koma á heimili þeirra. Húsbónd-
inn var greindur og skemmti-
legur heim aö sækja, fróöur og
hlýr i viðmóti, en húsfreyjan stóö
teinrétt og svipmikil og sagöi
sinar skoöanir umbúöalaust
hverjum sem hafa vildi. Þegar
hún féll frá missti Þóröur mikiö
og hann flutti eftir lát hennar úr
Ólafsvik og dvaldi aö Hrafnistu i
Reykjavik frá árinu 1962 til ævi-
loka.
Svo háttaöi til aö heimili for-
eldra minna var I næsta nágrenni
viö heimili Þóröar og Svanfriöar.
Bæöi heimilin voru barnmörg og
börnin á likum aldri. Samgangur
var afar mikill milli heimila
okkar — og fjölskyldurnar þvi
tengdar nánum vináttuböndum.
Æskuminningar frá þeim árum
efu þvi mér ofarlega i huga er ég
minnist Þóröar Kristjánssonar og
þakka honum samfylgdina og
samstarfiö á liðnum árum. Ég og
systkini min vottum börnum
Þóröar og öörum afkomendum
einlæga samúö.
Elinbergur Sveinsson.