Alþýðublaðið - 25.02.1981, Síða 1

alþýðu
bladið
.VUl'' ^
€?ji
Viðtal við Kjartan Jóhannsson
vegna breytingatillagna Alþýðuflokksins við efnahags- frumvarp ríkisstjórnarinnar Gróðrarstían — sjá leiðara bls. 2
— sjá opnu
Miðvikudagur 25. febrúar 1981 — 30.'+bl. 62. árg.
Frumvarp til
laga um
framkvæmd
eignarnáms
endurflutt
Hvernig á að meta bætur þeg-
ar til eignarnáms kemur? Viö
hvaða grundvallarreglur eiga
dómkvaddir matsmenn að
styðjast er þeir meta eignir við
eignarnám? Samkvæmt 67.
grein stjórnarskrárinnar er tal-
að um að „fullt verð” skuli
koma fyrir eignina, en augljóst
er hve erfitt getur veriö að
henda reiður á þvi. í lögum frá
1917 um framkvæmd eign-
arnáms, var miðað viö gang-
verð, sem eignin hefði i kaupum
og sölum. 1 núgildandi lögum
frá 1973 er hins vegar enga slika
viðmiðun að finna. t skýrslu nú-
verandi stjórnarskrárnefndar
hafa veriö settar fram tillögur f
þessu efni og er þar talað um
„sanngjarnar bætur”. t frum-
varpi, sem þrir þingmenn
Alþýðuflokksins, Eiður Guðna-
son, Kjartan Jóhannsson og
Karl Steinar Guönason, hafa
tagt fram, er tekið á þessum
málum meðnýjum hætti. Þar er
lagt til, að þegar fasteign er tek-
in eignarnámi skuli miða fjár-
hæð eignarnámsbóta við þá
notkun, sem fasteign er i, þegar
beiðni um eignarnámsmat hef-
ur borist matsnefnd.
Frumvarp það sem nú hefur
verið lagt fram er samhljóða
frumvarpi, sem lagt var fram á
100. löggjafarþingi. t greinar-
gerð með þvi frumvarpi var
minnt á, að nefnd sú, sem undir-
bjói lögin frá 1973 hugðist semja
sérstakt frumvarp til laga um
fjárhæð bóta vegna eignarnáms
fasteigna, en úr þvi varð ekki.
Þvi virðist einhlitt, að lögfesta
þurfi vissar meginreglur um
fjárhæð eignarnámsbóta. Með
frumvarpinu er lagt til að svo
verði gert varðandi ákvörðun
eignarnámsbóta þegar fasteign
er tekin eignamámi.
Helstu viðmiðunarreglur
frumvarpsins við mat á bótum
vegna eignarnáms fasteigna
eru þær að við bótaákvörðun,
skuli taka tillit til breytinga á
notkun eignar eftir aðstæðum á
staðnum og með hliðsjón af
þeirri starfsemi eða þeim til-
gangi, sem notkun eignarinnar
hefur verið tengd. Ekki skal
taka tíllit til hugsanlegra verð-
hækkana á eigninni i framtið-
inni. Ekki skal heldur taka tillit
til þess verðs sem eignarnemi
hefði þurft að greiða, ef eignar-
námsheimild hefði ekki verið
fyrir hendi. Þá er mikilvægt
ákvæði, sem segir, að ekki skuli
meta verðbreytingar, sem leiða
kunni af tilgangi eða markmiði
eignarnámstökunnar, né heldur
af framkvæmdum eða starf-
semi, sem eru I tengslum við
eignarnámstökuna.
„Eitt umdeildasta atriði i
sambandi við eignarnámsbæt-
ur” segir i greinargerð með
frumvarpinu, „er hvort taka
skuli tillit til fyrirhugaðra nota
lands, eftir að eignarnám hefur
farið fram og eignarnemi hefur
með skipulagi og siðar fram-
kvæmdum breytt möguleikum
til nýtingar þess. Margir eru
þeirrar skoðunar, að eðlilegast
sé, að miða eignarnámsbætur
við þá raunverulegu eða eðli-
legu nýtingu, sem eigandi hefur
af landinu, þegar til eignarnáms
kemur”. Með þessu frumvarpi
er þessi vandi leystur, ef þaö
verður að lögum.
Unnur Agústsdóttir, formaður Bandalags kvenna I Reykjavlk, heilsar Benedlkt Gröndal i anddyri
alþingishússins i gær, skömmu áður en hún flutti þingmönnum Reykjavlkur stutt ávarp.
Bandalag kvennaumáformada skrefatalningu á höfuðborgarsvæðinu
Skora á þingmenn að gæta hagsmuna borgarbúa
Konur i bandalagi kvenna í
Reykjavik gengu á fund þing-
manna Reykjavikur sfðdegis f
gær og afhentu þeim áskorun
þar sem skorað er á þá að gæta
hagsmuna Reykvikinga i svo-
nefndu „skrefateljaramáli”.
Unnur Agústsdóttir ávarpaði
þingmenn fyrir hönd banda-
lagsins og minnti á fyrri
ályktanir bandalagsins þess
efnis, aö ef skrefjateljari yrði
settur á innanbæjarsfmtöl,
verði veitt undanþága til örorku
og ellitifeyrisþega. Póst og
símamálastjóra var send
ályktun um þetta efni eftir ráð-
stefnu bandalagsins um málefni
aldraðra i mars 1980. Bréfinu
hefur ekki verið svarað. Unnur
sagði f ávarpi sinu, að þeir sem
stjórnuðu þessum málum, ættu
að hafa i huga, að siminn væri
oft eina leiðin fyrir aldraða og
þá sem ekki ættu heimangengt,
aðhafa samband við sina náustu
Sagði hún að gamalt fólk i bæn-
um óttaðist þessa breytingu,
sem mundi verða til að rjúfa
enn frekar þau tengsl.sem þetta
fólk hefur við fjölskyldur sinar.
Geir Hallgrimsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, svaraði
Unni i stuttuávarpi. Hann sagði
að þingmenn Reykjavikur
mundu hafa samráð sin á milli
um þetta mál. „Hér er um
stjórnvaldsákvörðun að ræða,
sem tekin hefur verið I samráöi
við Póst og síma. Við munum
ihuga þetta mál og sinna þvl eft-
.ir bestu getu,” sagði hann. Hann
þakkaði að lokum Bandalagi
kvenna i Reykjavik fyrir áhuga
þeirra á þessu máli og óskaði
félaginu allra heilla.
I bigerð munu ýmis mótmæli
gegn skrefatalningunni á höfuð-
borgarsvæðinu, sem áformað er
aðtakauppummittár. Hafin er
undirskriftasöfnun og til stend-
ur að halda borgarafund i byrj-
un marsmánaðar. Gisli
Jónsson, prófessor, sem manna
mest hefur beitt sér gegn skref-
atalningunni, sagði i viðtali við
Alþýðublaðið á dögunum, að
mörgu gömlu fólki hrysi hugur
við þessari breytingu og ráða-
menn hefðu ekki hugmynd um
hvaöa félagsleg áhrif hún hefði.
Þaö væri engin lausn, sagði
hann, að ekki ætti að beita taln-
ingu á kvöldin, þvi á þeim tima
væru margir aldraðir lagstir til
hvildar. „Erfiðasti timinn fyrir
flest gamalt fólk er miður
dagurinn”, sagði hann.
Tækjabtinaður sá, sem keypt-
ur var á sinum tima til að mæla
lengd simtala á höfuðborgar-
svæöinu var upphaflega
pantaöur árið 1979 og var það af
frumkvæði Pósts og sima án
heimildar eða fjárveitingar
Alþingis. Gisli Jónsson, prófess-
or, hefur deilt hart á yfirmenn
Pósts og sima fyrir að fara ekki
að vilja Alþingis i þessum efn-
um, en lög frá 1977 um stofnun-
ina gera ráö fyrir allt annarri
leið. 1 lögunum segir, að stefnt
skuli að sömu gjöldum innan
hvers númerasvæðis og
ráðherra var heimilað að krefj-
ast sama gjalds fyrir simtöl til
helstu stjórnsýslustofnana
rikisins, hvaðan sem hringt
væri af landinu. Setja átti reglu-
gerð á grundvelli laganna, en
hún hefur aldrei séð dagsins
ljós.
Frumvarp þingmanna
Alþýðuflokksins:
Greiðslutrygg-
ingasjóður
fiskafla
Þingmennirnir Kjartan
Jóhannsson, Eiður Guðnason og
Karl Steinar Guðnason hafa lagt
fram frumvarp til laga um
greiðslutryggingasjóð fiskafla.
Tilgangur sjóðs þessa er „að
tryggja staðgreiðslu afla, sem
landað er utan heimahafnar á
stöðum sem búa við hráefnis-
skortf fiskvinnstu, með veitingu
lána til fiskkaupenda”, segir I
frumvarpinu.
1 greinagerð meö frumvarp-
inu segir: „Margvisleg dæmi
eru um að svo mikill afli berist á
land á einu landshorni að hann
skemmist á sama tima og hrá-
efnisskortur rikir I fiskvinnslu i
öðrum landshlutum.
Ýmsir útgerðaraðilar hafa
látið þá skoöun i Ijós, að þeir
mundu reiðubúnir til að láta
skip si'n landa utan heimahafnar
ef staðgreiðsla aflans væri
tryggð. Þettafrumvarp er flutt i
þeim tilgangi að koma i kring
slikri staögreiðslu þegar það
mættiduga til að jafna hráefnis-
aðdrætti.
Samkvæmt frumvarpinu er
ætlast til að sjóðurinn verði i
vörslu Aflatryggingasjóðs, og
fjárreiður og bókhald sjóðsins
einnig. Þá er gert ráð fyrir að
stjórn Aflatryggingasjóðs kjósi
þriggja manna framkvæmda-
stjórn fyrir sjóðinn.
1 frumvarpinu er tiltekið, að
stofnfé sjóðsins skuli vera 5
milljónir króna, og að það fé
komi annarsvegar úr Byggða-
sjóði og hinsvegar úr Aflatrygg-
ingasjóði. Tilgangur sjóðsins er
m.a. að jafna afla milli byggða-
laga og draga þannig úr ásókn I
stækkun fiskiskipaflotans.
Þannig samræmist frumvarpið
grundvallartilgangi Aflatrygg-
ingasjóðs. Hinsvegar mun
sjóðurinn-tuöla að jafnari afla-
dreifningu um landið, og stuðlar
Frh. á bls. 2
Hvar verður næsta stórvirkjun?:
Eggert Haukdal heimtar Sultartangavirkjun
- getur ríkisstjórnin gengið framhjá óskum hans?
Nú fer senn að liða að þvi, að
iðnaðarráðherra verður að taka
endanlega ákvörðun um hvar
næsta stórvirkjun á að vera. Um
þrennt hefur verið rætt i þessu
sambandi, Blönduvirkjun,
Fljótsdalsvirkjun og Sultar-
tangavirkjun. Allar þessar
virkjanir eru að einhverju leyti
undirbúnar, en um Blöndu-
virkjun standa miklar deilur I
he'raðinu og enn ekki séð, að þar
náist sættir strax. Sultartanga-
virkjuná vatnasvæði Þjórsár, á
sér marga formælendur, sér-
lega vegna þess, að þegar eru
mörg mannvirki risin á svæðinu
þar um kring, sem hægt væri að
nýta við byggingu hennar, sem
og að bygging hennar myndi
draga úr sifeildum is vanda-
málum neðan við hana, við Búr-
fellsvirkjun.
Eggert Haukdal, þingmaður
sem styður stjórn Gunnars
Thoroddsen hefur nú lýst þvi
yfir, að hann styðji þá hugmynd
að næst yrði virkjað viö Sultar-
tanga. 1 viðtali sem birtist við
hann i Morgunblaðinu I gær
segir hann m.a.:
„Ég mun hugleiða það, hvort
ég tel mér fært að veita rlkis-
stjórn brautargengi, sem ætlar
að ganga framhjá Sultar-
tanga.”
„Eftir það ástand, sem við
höfum búið við i vetur, ligg-
ur það fyrir, að okkur vantar
stóraukna orku, bæði til al-
mennra þarfa og til stóraukinna
atvinnuframkvæmda,” sagði
Eggert Haukdal einnig, 1 Morg-
unblaðinu.
Eggert Haukdal er ekki einn
um þá skoðun að Sultartanga-
virkjun eigi að verða næst á
dagskrá. Orkunefnd Samtaka
sunnlenskra sveitarfélaga fund-
aði um orkumál fyrir nokkru og
voru menn þar á einu máli um
að virkja ætti við Sultartanga.
Þar var gerð svohljóðandi sam-
þykkt:
„Stjórn SASS skorar á við-
komandi stjórnvöld að hefja
virkjunarframkvæmdir við
Sultartanga i beinu framhaldi af
Hrauneyjarfossvirkjun og vísar
i þvi sambandi i meðfylgjandi
greinargerð.”
Greinargeröin með sam-
þykktinni er svohljóðandi:
Sá vetur sem nú er senn liöinn
hefur kennt þjóðinni þá lexiu að
fyrirhyggja og forsjálni i raf-
orkuöflun er einn mikilvægasti
þáttur I lifsafkomu hennar.
Um nokkuð langan tima hefur
verið um 140 MW skömmtun á
raforku bæði til stóriðjufyrir-
tækja og almenningsveitna hjá
þjóð sem aðeins hefur nýtt
7—8% af nýtanlegri raforku
landsins. Slik skömmtun mun
væntanlega ekki endurtaka sig
á næstu 3—4 árum eftir að
Hrauneyjarfossvirkjun hefur
verið tekini notkun. Hins vegar
er ljóst að miðað við núverandi
vatnsbúskap og aukningu á raf-
orkunotkun á næstu árum,
verður þörf nýrrar virkjunar
eigi siðar en árið 1986, ef ekki á
þá að koma til skömmtunar að
nýju. Er þá ekki miðað við að ný
stóriðjufyrirtæki veröi reist á
þessum tfma.
Stjórn SASS bendir á að lang-
eðlilegasti virkjanavalkostur
við þessar aöstæöur sé virkjun
við Sultartanga á ármótum
Þjórsár og Tungnár. Fyrsti
hluti þeirrar virkjunar verður
að sjálfsögöu bygging stiflu og
annarra mannvirkja sem
tryggja aukna raforkufram-
leiðslu og rekstraröryggi Búr-
fellsvirkjunar. Hluti þess lóns er
þar myndaðist yrði á mörkum
hins svokallaða „eldvirka
svæðis”, sem svo mjög er vitnað
i nú á dögum, en virkjunin er að
öðru leyti alfarið utan þessa
svæðis.
Stjórnin lýsir undrun sinni á
þvi að á siðustu timum skuli
hafa komið fram hugmyndir um
að kljufa byggingu þessarar
virkjunar i tvennt með þvi að
ljúka fyrst þeim hluta virkj-
unarinnar sem er i jaðri
Tungnaárhrauna þ.e. stifli-
mannvirkjum, en fresta siðan
þeim hluta sem stendur á jafn-
aldra jarölögum og Reykjavik á
þeim forsendum að þar sé um
eldvirkt svæði að ræða.
Stjórn SASS bendir einnig á
hagkvæmni þess að við Sultar-
tanga er fyrir hendi öll hin
ák jósanlegasta aðstaða til
mannvirkjagerðar sem þess-
arar og unnt er að hefjast handa
i beinu framhaldi af byggingu
Hrauneyjarfossvirkjunar.
St jórn SASS bendir á að orku-
notkun er aðalforsenda nútima
iðnvæðingar og iðnaðurinn verði
að skapa aukningu atvinnutæki-
færa framtiöarinnar að stærst-
um hluta. A þetta ekki sist við
um Suðurland þar sem fyrir-
sjáanleg er fækkun starfa i frum
atvinnugreinum, landbúnaði og
sjávarútvegi. Stóraukin
iðnaðaruppbygging með
hugsanlegri stóriöju sem einum
þætti er þvi fyrirsjáanleg á
Suðurlandi á næstu árum.”

HMMMI
■nMMBNMMMN
'I