Vísir - 30.01.1969, Qupperneq 13

T3
Hvers vegna er ekki samið?
^jómannaverkfallið getur orö-
" H5 lengsta verkfall, sem háö
hefur verið á íslandi. Meira aö
segja er ekki útilokað aö því
veröi naumast lokiö, þegar
verkalýösfélögin veröa búin aö
boða til vinnustöövunar, eða
um það leyti, sem vísitöluupp-
bætur á kaupgjald falla niöur,
I. marz n.k. Svo hörmuleg þró-
un kaupgjaldsmálanna mundi
leiða til þess að bátar frá ver-
stöðvum utan Vestfjarða, fari
ekki á sjó i vor.
Þrennt stuðlar að langvar-
andi sjómannaverkfalli. í fyrsta
lagi eru sjómenn ekki í deilum
við útgerðarmenn nema að
nafninu -til. í öðru lag; hafa út-
gerðarmehn á svæðinu við
Faxaflóa og austur að Homa-
firði takmarkaðan áhuga á að
senda báta sína til veiöa fyrr
en seinni hluta febrúar eða í
marzbyrjun. Síldveiðar eru eng
ar, línuveiðar em tæpast taldar
borga sig á stóru bátunum, að
eins lítill hluti báta'flotans er
undir það búinn að fara á loönu
veiðar og netaveiði hefst ekki
fyrr en um mánaöamótin febr-
úar og marz. Loks er þess að
geta að ríkisstjómin hefur eng
an áhuga á aö stuðla að samning
um, sem leiða til þess, að rekstr
argrundvellinum verði kippt
undan sjávarútveginum enn
einu sinni.
Útgerðárstyrkir, greiddir af
almannafé, eða gengisfelling em
ráðstafanir sem koma ekkj til
greina svo að segja fáeinum
andartökum, eftir að sjávarút-
veginum hefur verið skapaður
nýr rekstrargrundvöllur. Það
er aö vísu orðið áugljóst, að
fram hjá auknum greiöslum
vegna sjómanna verður ekki
komizt, og að það yerður verk-
efni ríkisvaldsins að sjá um fjár.
mögnunina. Ríkisstjórnin hefur
hins vegar þverneitað að gefa
einhver fyrirheit um úrlausnir,
á þeirri forsendu að samning-
arnir snúist um hluti, sem séu
ekki á valdi deiluaöila auk þess
sem loforð af slíku tagi gætu
hæglega leitt til meiri aðgangs-
hörku sjómanna og undansláttar
útvegsmanna en ella. Hér et
um grundvallaratriði að tefla.
Líklegast er aö fjármagnið,
sem nauðsynlegt verður til að
standa straum af útgjöldunum
er af samningunum leiða verði
tekið úr einhverjum af sjóðum
sjávarútvegsins, sem hafa ann-
ars sérstökum hlutverkum að
gegna. Eins og fyrr segir kemur
ekki til mála að fara styrkja-
leiðina að þessu sinni. Sjómenn
hafa krafizt þess, að fiskveröið
verði ákveöið tafarlaust en lík-
legt er að það gerist samtímis,
að samningum ljúki og fisk-
veröið verði birt jafnframt því
sem greint verður frá þeim ráð-
stöfunum, sem gerðar veröa til
að mæta útgjaldaaukningu
vegna samninganna.
i\íarkmið sjómanna mun vera
kjarabætur, sem þeir meta
á eitt hundraö milljónir króna.
Þeir viðurkenna fúslega að út-
gerðin geti ekki staöið undir
þessum miklú útgjöldum.
Hundrað milljónirnir eru þriðj-
ungur þess, sem sjómenn telja
Alþingi hafa svipt þá með ráð-
stöfun gengishagnaðarins sl. ár.
Þessar ráðstafanir miðuðust
annars vegar við að skapa út-
gerðinni rekstrargrundvöll, eins
og áður segir og hins vegar var
haft í huga að skapa sjómönn-
um hliðstæðar lauhahækkanir
»• og verkamenn fá fram. til 1.
J f«arz n.k. Þá var einnig haft í
huga að gengisfellingin yrði tak-
mörkuö svo sem framast væri
unnt. Þessar ákvarðanir Alþingis
.íslendinga á nú að ógilda með
afli samtakanna.
Ókunnugir myndu ætla aö
verkfallsstjórn sjómanna hafi
fengið heimild sína til vinnu-
stöðvunar frá fjölmennum fund-
um sem rætt höfðu málin ítar-
lega. En það er öðru nær. Fund-
urinn, sem haldinn var í Reykja-
vík og samþykkti heimild til
vinnustöðvunar háseta á báta-
flotanum, togurunum og farm-
skipum var setinn ca. tuttugu
mönnum eða hópi, sem er um
það bil eitt prósent þess fjölda,
sem verkfallsheimildin nær til.
Vélstjórar, sem ruddu leiðina til
almennra verkfalla á bátaflot-
anum, eru aðeins lítill hluti
starfandi manna á flotanum.
Þeir voru naumast búnir að
setjá fram kröfur sínar, þegar
þeir'-blösu tii verkfail's'. Se«ni-
leg't er aö þeir haffóttazt, áð á'
þá yrði ekki hlustað nema þeir
gengju fram fyrir skjöldu.
Almennt er lítil samúð með
kaupkröfum vélstjóra, en nokk-
ur tilhneiging til að bæta að-
Istöðu háseta, en þaö er örðug-
leikum bundið vegna kröfugerö-
ar vélstjóranna. Auk þess sem
illa er til verkfallsins stofnað
liggur þaö ljóst fyrir að forsend-
ur þær sem sjómenn gefa sér
fyrir réttmæti kröfugerðar sinn-
ar stangast algjörlega á við
þær venjur sem hingað til hefur
verið byggt á í samningum um
kjör á bátaflotanum. Tekju-
hækkun eða tekjulækkun á einni
tegund veiða hefur aldrei verið
höfð til viðmiðunar í samnings-
um um kjör á öðrum veiðum.
Þannig datt engum í hug að ljá
máls á því að hlutur sjómanna
yrði lækkaður á netaveiðum
meðan tekjur sjómanna af síld-
veiðum voru einna mestar. Kröf-
ur sjómanna eru í aðalatriðum
þær að þeir fái aðiid að lífeyris-
sjóði og að fæðiskostnaður
þeirra verði greiddur að ein-
hverju eða öllu leyti af út-
geröinni eða með öðrum ráðum
og að þessi kjarabót verði skatt-
frjáls. I umræðunum hafa sjó-
menn lýst sig fúsa til að leggja
niður hlutaskiptafyrirkomulagið
og taka fast kaup ásamt uppbót-
um, svipaö og tíðkast á togur-
um en það er mál sem naumast
verður afgreitt í þessari deilu
vegna þeSs að undirbúningur
undir svo stórfellda breytingu
á samningunum hefur enginn
verið.
Cú afstaða ríkisstjórnarinnar
að láta ekki undan þeim,
sem vilja eyðileggja rekstrar-
grundvöll sjávarútvegsins,
hleypa af stað kaupskriðu og
nýrri verðbólguöldu er út af
fyrir sig virðingarverð. En i
ljósi þeirra umræðna, sem
að undanförnu hafa farið fram
í blöðum um deiluefni og gang
verkfallsins, hefði ríkisstjórnin
átt að útskýra stefnu sína og
afstöðu betur en gert hefur
veriö. Tregða ríkisstjórnarinnar,
eða nokkurs hluta hennar, til að
útskýra fyrir þjóðinni hvað sé
f húfi, og þögn stjórnarinnar
andspænis fjölmörgum rang-
færslum f blaðaskrifum, hefur
gert það að verkum að ríkis-
valdið viröist á undanhaldi.
Ríkisstjórn og Alþingí verða að
sýna f verki að þeim sé full al-
vara að vernda hagsmuni heild-
arinnar í þessu máli sem og
öðrum kjaradeilum, sem frám-
undan eru og að láta ekki stjórn
landsins flytjast út í bæ á fá-
menna skyndifundi.
Þegar forystumenn launþega-
hreýfingarinnar voru spuröir sl.
ár hvar taka ætti fé til þeirra
launahækkana sem þá var fariö
fram á svöruðu þeir að bragöi:
af gróða nýliðinna ára. Hið
sama hefði verið hægt að segja
við sjómenn, eða eitthvað svip-
aö: Fleytið ykkur á hinum miklu
tekjum síldaráranna, þar til á-
standið batnar. En svo einfalt
er málið ekki. Tekjurnar eins og
fjármagn atvinnuveganna frá
góöærunum liggur bundið. Hvort
sem verkfallið verður stutt eða
langt úr þessu, verður ef til vill
einhverjum ljósara en áður, að
verðbólguþróun, sem hvetur til
eyðslu og fjárfestingar jafnskjótt
og peningar eru fyrir hendi, er
ekki hin æskilega þróun, þótt
hún hafi í för með sér mikii
umsvif í þjóðfélaginu.
">i»it»is»e»iM « •« ••• •• t.t
líhndnijGöíu
Vangaveltur um
sjónvarpið
Það leikur ekki nokkur vafi á
því, að sjónvarpiö er áhrlfa-
mesta fjölmiðlunartækið, enda
hefur það stöðugt aukið við á-
hrifasvæði sitt úti um landiö.
Yfirleitt er sjónvarpið vinsælt,
þó að um skelð hafi þótt dofna
nokkuð yfir þeim myndum, sem
það bauð upp á. Nú f vetur hef
ur aftur þótt batna í þeim efnum
og hafa margar kvikmyndir þótt
góðar, og sumar framhaldsmynd
irnar hafa orðið geipi-vinsælar,
eins og til dæmis Saga Forsyte-
ættarinnar og myndaflokkurinn
Engum að treysta.
Þó hinir ýmsu þættir nái mikl
um vinsældum, þá eru það vafa
laust fréttimar, sem fæstir vilja
missa af, enda verður fréttalest
ur ólíkt lífrænni og gefur betri
innsýn, þegar kvikmynd af at-
buröum eða sjónarsviði er sýnd
jafnframt lestrinum. Fréttaþjón
usta sjónvarpsins hefur einnig
reynzt vera upp á hiö bezta og í
sumum tilvikum hafa birzt fram
úrskarandi innlendar frétta-
myndir með tilheyrandi frásögn.
En nú i vetur hefur manni fund-
izt sem innlendum fréttamynd-
um hafi fækkað, og að ekki hafi
verið spannað eins vítt i fréttun
um og oft áður. Ekki hefur
manni þó þótt skorta á frétt-
næma viðburði af innlendum
vettvangi.
Ekki er gott að vita, hvort
hægt er að kenna fréttamönn-
um sjónvarpsins um þessa þró-
un eða hvort sparnaðurinn ræð
ur því. að minna virðist gert að
því að taka myndir út um hvipp
□ Atvinnuflugmenn hafa sent
flugyfirvöldunum ályktun
þess efnis aö bráðnauösyn sé á
að gerðar verði öryggisráöstaf-
anir þær, sem öryggismálanefnd
Félags ísl. atvinnuflugmanna
hefur fariö fram á, til aö
gefa flugbraut 21 í Keflavík
hæfa fyrir blindflugsaðflug, Þá
skoraði aðalfundur FÍA á flug-
málastjórnina í Reykjavík að
flýta sem mest uppsetningu á
ILS á flugbraut 20 í Reykjavík.
f stjórn FfA voru kjörnir Skúli
Br. Steinþórsson, formaður,
Ríkharður Jónatansson, Guðjón
Ólafsson, Rúnar Guðbjartsson
og Einar Sigurðsson.
□ Samband bindindisfélaga í
skólum hefur mótmælt því
harðlega að Æskulýðssamband-
ið gerj tillögur um lækkun ald-
urstakmarks til kaupa á áfeng-
inn og hvappinn af fréttnæmum
vettvangi Auðvitað ræður
skammdegisbirtan því, að erfið-
ara er um vik að taka góðar
myndir, en slíkt getur þó ekki
ráðið öllu, því sumar af eftir-
minnilegustu fréttamyndum
sjónvarpsins eru teknar við
slæm skilyrði. ,
Sem dæmi um litlar innlendar
fréttamyndir má nefna siðast-
liðið þriðjudagskvöld, en þá
voru einu innlendu fréttamynd
irnar tvö viðtöl. Að öðru leyti
fylgdu innlendum fréttum að-
eins fáar Ijósmyndir. Hins veg-
ar var brugðið upp nokkrum
kvikmyndaþáttum með erlend-
um fréttum.
Það væri vissulega eftirsjá I
því, ef fréttakvikmyndun af inn
lendum vettvangi fækkaði til
Iangframa, því sjón er sögu rík
ari. Að horfa á þulinn lesa frétt-
ir hefur ekkert fram yfir það að
lesa sömu frétt í blaði. Yfirburð
ir sjónvarpsins eru fyrst og
fremst í kvikmyndun viðburö-
anna og á hinum ýmsa mismun
andi vettvangi þeirra.
Vikulega er ágætur þáttur |
um erlend málefni, sem frétta- \
menn sjónvarpsins sjá um. Væri
til dæmis ekki hægt að gera
hliðstæöa þætti af innlendum
vettvangi, þó þeir væru ekki
vikulegir. 1 slíkum þáttum væri
hægt að kynna menn og málefni
og kryfja þá málin dýpra en gert
er í venjulegum fréttatímum.
Sjónvarpsunnendur hafa
kynnzt svo góðum hliðum á
starfi fréttamanna sjónvarpsins
að þeim mega vart hugsa til
þess að þar verði slakað á.
Þrándur í Götu
um drykkjum. Var 37. þing
SBS nýlega haldið og gerði það
nokkrar ályktanir um málefni
skólaæskunnar í sambandi við
vín og tóbak. Alls sátu 75 full-
trúar þingið, sem haldið var i
fundarsal Verzlunarskóla Is-
Iands. Formaður SBS er Hákon
Sigurjónsson, varaformaður
Höskuldur Frímannsson, Verzl-
unarskóla Islands, meðstjórn-
endur eru: Margrét S. Magnús-
dóttir, Kvennaskólanum i
Reykjavik, Auður Stefánsdóttir,
Kennaraskólanum og Guðjón
Sigurðsson, Vogaskóla.

1
Tiiður.
átíífta\>Uintt^
á sólarbnng ^ ^ a{henó'lTn 1'
afi bringja.
þuríis

■■FALORIi
car rental serv ice ©
Rauðarár'stíg 31 — Sími 22022