Vísir - 18.11.1969, Blaðsíða 5

. Þriöjudagur 18. nóvember liy69.
5
A^. 11. lenti á Hafi kyrrö-
armnar á tunglinu, eins og
ölkun er í fersku minni, Apollo
12. er hins vegar ætlað aö lenda
á Hafi stormanna, og er von-
andi að sú lending og brottför
takist með jafnmiklum ágætum
og sú fyreta, því aö þrátt fyrir
þessar öliku nafngiftir, eru
þessi „höf“, sem ekki eru nein
höf í jarðneskri merkingu, hvort
öðrn Mk og „vefiursældin“. söm
á þean báðum, ef út í það er
faaáS. En Bandaríkjamenn hyggj
ast eídd Játa þar við sitja í
tongíferðtim sínum, geimferða-
stofBHnin bandariska hefur þeg-
ar f undfrbúningi og skipulagn-
ingu átta leifiangra til tunglsins,
sá fyisti af þeim verður ef til
viH lagður af stað, þegar þetta
b&tist, Apoílo 12., sá siéasti,
sem þegar er ráðgerður, með
Apollo 20u er miöaður við síð-
ustu márwiði ársins 1972 eða
fyrstu márnkSi ársins 1973. Lend
ingarstaðirr hvers leiðangurs fyr
ir sig er þegar ákveðinn eins
og meðfylgjandi mynd sýnir.
Armars er það markverðast af
þesswn undirbúningi að segja,
Lendingarstaðir næstu 8 leiðangra Bandaríkjamanna á timglinu.
TUNGLIÐ JAFNALDRI
JARÐAR, EÐA ELDRA?
AkveÓn/r lendingarstaðir 8 leidangra Bandarikjamanna Jbangad
að gert er ráð fyrir aö ný tungl
ferja verði tekin i notkun í sam
bandi viö leiðangur Apoilos 16.
árið 1971, og er gerð henn-
ar við það miðuð, að
tveggja manna áhöfn hennar
geti dvalizt á tunglinu i allt
; i 70 klst. við alls konar rannsókn
arstörf.
Sýnishornum þeim af tungl-
grjóti, sem áhöfn Apollo 11.
hafð; með sér t3 jarðar, hefur
þegar veriö ráðstafað til vísinda
stofnana viðsvegar um heim til
ýtarlegrar rannsólcnar, en þegar
heftzr farið feam eins konar
frumrannsókn á því við banda-
rískar vísindastofnanir og
helztu niðurstöður hennar birt-
ar. Var þeirra beðjð með mikilli
óþreyju, eins og við má búast,
en þó einkum með tilliti til
þess hvort sýnishornin sönn-
uöu eða afsönmmu þá tilgátu
sumra geimvísindamanna, hð
tunghð hefði með einhverju
móti „brotnað“ frá jörðunni, og
þess jafrevel getiö til, að Kyrra
hafSð væri ems konar „brot-
far“ eftir þær hamfarir, sem aö
sjálfsögðu heföu þá átt sér stað
fyrir millj. ára í jarösögunni.
í fáum oröum sagt, þá af-
sanna niðursfööumar af þessari
frumrannsókn, sem gerð var viö
Columbia háskólann undir yfir-
umsjón dr. Paul Gast, algerlega
þá kenningu. Grjótsýnishornin
frá tunglinu hafa gerólíka efna
samsetningu öllum '"jarðneskum
bergtegundum, meðal annars
inniheldur tungl-grjótið mun
meira magn af tianíum, chromi-
um og yttrium, og telja þeir vís
indamenn, sem að rannsókninni
unnu, allt benda til að tungl-
grjótið sé að minnsta kosti jafn
aldra elztu bergtegundum á
jörðu niðri, ef ekki eldra.
Þeir telja því ekki ósennilegt
að tungliö hafi myndazt á^svip
aðan hátt og jörðin — úr efn-
um, sem sólin hafi varpað frá
sér fyrir um það bil 4.500 millj
ón árum, og óháð jörðunni. —
Þetta er að vísu kenning enn,
ekki staöreynd, vegna þess að
þarna er um að ræða slíkt reg-
VISINDI & TÆKNI
Áhöfn ApoJlo 12, — Alan Bean, Richard Gordon og Charles Conrad.
intímabil, að það verður ekki
spanngð meö tiltölulega
skammri frumrannsókn, en ef
til vill geta ýtarlegri rannsókn-
ir veitt nánari upplýsingar
hvað það snertir, og eflaust eiga
þær eftir að leiða ýmislegt i
Ijós, sem ekki kom fram í þetta
skiptið. Þar eiga færustu og sér
fröðustu visindamenn við fræg-
ustu visindastofnanir heims eft
ir að leggja sitt af mörkum áð-
ur en langt um iíður.
Með öðrum orðum má þvi
segja, að niðurstöður af þessari
frumrannsókn hafi að vísu með
öllu afsannað þá kenningu, að
tunglið hafi „brotnað frá“ jörð-
unni, en ekki sannað neitt um
þaö meö öruggri vissu hvernig
það hafi myndazt eða hvenær.
Að öðru ieyti leiddi rannsóknin
það í ljós, að ekki var að finna
neitt vatn í grjóti þessu og
engin merki þess að vatn hefði
nokkurn tíma nálægt því komið.
Þessi algeri vatnsskortur útilok
ar með öllu að nokkurt lif í
jarðneskum skilningi hafi nokk-
urn tima getað þróazt á tunglinu
í hinni löngu sögu þess.
Frum-aldursákvörðun tungl-
grjótsins, sem einnig var fram-
kvæmd við Columbía háskól-
ann, benti til þess að grjótsýn-
ishornin væru 2.500 til 3.000
milljón ára og hefðu legið 20 til
2000 miljón ár á þeim stað, sem
geimfararnir „hirtu þau upp af
götu sinni“. Þess skal að lokum
getið, að áætlað er að þrír síð-
ustu leiðangrarnir, sem ákveðn-
ir hafa verið til tunglsins, eða
sá 18., 19. og 20. leiti sýnishorna
af grjóti og jarðvegi í djúpum
gígum og gjám á tunglinu, í svo
nefndum Marius-fjöllum, Schro
eter-dal og Hyginus-sprungunni,
en þar er talið að ef til vill megi
finna bergefni úr „iðrum“
tunglsins, sem eldgos hafi boriö
upp á yfirborðið. í næsta
Apolloleiðangri, þeim 12. er svo
til ætlazt að tunglfararnir, Con-
rad og Bean, geti unniö tvöfalt
lengur við rannsóknir og sýnis-
hornasöfnun en þeir Armstrong
og Aldrin. En þrem næstu leiö-
öngrum vérður einkum ætlað að
rannsaka hvort framkvæman-
Iegt og æskilegt muni reynast
að koma upp föstum, mönnuö-
um rannsóknarstöövum á tungi-
inu í náinni framtíö og þó eink-
um að hvaða notum slíkar stöðv
ar megi verða fyrir jarðarbúa.
1
® Notaðir bílar til sölu <£3
Höfuni kaupendur að Volkswagen og
Land-Rover bifreiðum gegn staðgreiðslu.
Til sölu í dag:
Volkswagen 1200 ’56 ’59 ’65 ’68
Volkswagen 1300 ‘66 ‘67 ‘68 ’69
Volkswagen Fastback ’66 ’67
Volkswagen sendiferðabifr. ’66 ’67 ’68
Volkswagen station ’67
Land-Rover bensín ’62 ’64 ’65 ’66 ’67 ’68
Land-Rover dísil ’62 ’65 ’67
Willys ’66 ’67
Fíat 600 fólksbifr. ’66
Fíat 124 ’68.
Fíat 600 T sendiferðabifr. ’66 ’67
Toyota Crown De Luxe ’67
Toyota Corona ’67
Volvo station ’55
Chevy-van ’66
Chevy Corver ’64 sjáifsidptur m. blæju.
Taunus 17 M station ’66
Volga '65
Ford Bronco ’66
Singer Vogue ’63
Rússajeppi Gaz. ’66
Benz 220 ’59
Við bjóðum seljendum endurgjaldslaust afnot
af rúmgóðum og glæsilegum sýningarsal okkar.
Simi
21240
HEKLA hf
Laugavegi
170-172
AXMINSTER býður Iqör við cdlra ittaflc
GRENSASVEGI8
SIMt 30676.
LEIGAN s.f.
Vinnuvelar til leigu
Víbratorar
Stauraborar
Slipirokkar
Hitablásarar
Litlar Steypuhrœrivélar
Múrhamrar m. borum og fleygum
Rafknúnir Steinborar
Vatnsdœlur (rafmagn, benzín )
Jarövegsþjöppur Rafsuðutœki
HOFDATUWI * - SttVH 23480