Vísir - 08.11.1971, Side 8

V1SIR. Mánudagur 8. nóvember 1971.
/ÍSIR
Utgefanai:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgi. - .la :
Ritstjórn :
Áskríftargjald kr.
i lausasölu kr. 12
Prentsmiðja Vísis
KeyKjaprem hf. (
Sveinn R. Eyjólfsson
Jónas Kristjánsson
: Jón Birgir Pétursson
Valdimar H. Jóhannesson
Skúli G. Jóhannesson
Bröttugötu 3b. Simar 15610, 11660
Bröttugötu 3b. Simi 11660
Laugavegi 178. Simi 11660 (5 línur)
195 ð mánuði innanlands
00 eintakið.
— Edda hf.
Hóf réð mati á tekjum
fslendingar byggja ekki skýjaborgir í launamálum
sínum- Sú var ein niðurstaða skoðanakönnunar, sem
birtist í Vísi fyrir réttri viku. Spurt var, hverjar menn
teldu vera hæfilegar mánaðartekjur meðalfjölskyldu
um þessar mundir. Og flestir nefndu töluna 30.000
krónur eða nálægt því.
Athyglisvert er, að skattskýrslur sýna einmitt, að
verulegur fjöldi íslenzkra fjölskyldna hefur þegar
þessar tekjur og að þær eru ekki langt undan hjá
öðrum stórum hópi fjölskyldna. 25.000—30.000 krón-
úr eru ákaflega algengar mánaðartekjur samkvæmt
síðustu skattskýrslum.
Meðaltekjur fjölskyldna eru vitanlega oftast hærri
en kauptaxtar. Stafar það ýmist af yfirvinnu eða
hliðamnnu heimilisföður eða af því, að konan eða
einhver þriðji aðili í fjölskyldunni vinnur úti að meira
eða minna leyti.
Dugnaðurinn áð baki þessara aukatekna er að öllum
líkindum mikilvægur þáttur í þeirri velmegun, sem
eflzt hefur með þjó'ðinni á undanförnum árum. Þessi
dugnaður bætir okkur upp harðbýlið frá náttúrunn-
ar hendi.
Hinar tiltölulega hófsamlegu hugmyndir, sem fólk
gerir sér um æskilegar tekjur, benda til þess, að sú
stefna, er flestir fylgja í launamálum um þesar mund-
ir, sé rétt- Hún er sú, að leggja beri mesta áherzlu á
að bæta kjör hinna lægst launuðu og brúa bilið, sem er
milli þeirra og þess fólks, sem er í meðallagi vel sett
í þessum efnum.
Það hefur lengi verið eitt aðalsmerkja íslands, að
hér hefur tekjujöfnuður verið miklu meiri en í nokkru
nálægu landi- Jöfnuðurinn hér er meira að segja langt-
um meiri en í þeim ríkjum, sem jafnaðarmannastjóm-
ir hafa ráðið áratugum saman.
Skoðanakönnunin sýndi líka, að tiltölulega lítið bil
var milli skoðana hinna stórtækustu og smátækustu.
Sá hógværasti nefndi 18—19.000 krónur og sá frek-
asti nefndi 50—60.000 krónur, eða þrisvar sinnum
hærra. Erlendis er munurinn á skoðunum manna í
þessum efnum margfalt meiri.
Flestir eru sammála um, að launamunur sé hvati í
efnahagslífinu. Hann flýti fyrir því, að mikilvægustu
störfin mannist og mannist vel og stuðli að þeim
dugnaði og því framtaki, sem vaxandi velmegun
byggist á. Aðrar þjóðir telja sig þurfa miklu meiri
launamun en við. Hins vegar verður ekki séð, að við
séum neitt verr settir með okkar tiltölulega hóflega
launamun.
Þjóð, sem sparar sér skýjaborgir, þótt ekki sé nema
á þessu sviði, getur hrósað happi. Hún verður síður
fyrir vonbrigðum, þegar hún stendur andspænis á-
þreifanlegum raunveruleikanum. Hún veit, að vel-
inegunin kemur ekki í stórum stökkum, heldur hægt
og síðandi. Hún kann að fagna hverjum áfanga og
njóta hans að marki.
/
Ungir sjálfboðaliðar reyna að hreinsa olíu úr San Francisco-flóa eftir strand olíuskips.
Dauð vötn? dauð fljót
og loks dautt haf
Frægustu hafrannsóknarmenn heims boba
endalok sjávarlifs á næsfu áratugum
(l
Margir af frægustu haf-
rannsóknarmönnum
heims hafa gengið fram
fyrir skjöldu að undan-
förnu og spáð því að
endalok lífs í hafinu séu
á næsta leyti. Frægastur
kafara, Frakkinn Jacqu-
es Cousteau segir að líf-
verum í hafi hafi fækkað
um 30—50% séinu8tú*!2tf
árin.
Svipaða sögu segir
svissneski hafranusókna
maðurinn Jacques Picc-
ard, sem fyrir skömmu
tjáði ráðstefnu á vegum
Sameinuðu þjóðanna, að
allt líf yrði dautt í sjó
fyrir aldamót ef
ekki yrði að gert. Fyrir
helgi voru hrollvekjandi
fréttir um mengun í Rín.
Visir skýrði fyrir tæpum
tveimur árum frá kenningum
bandarfsks vísindamanns, sem
hafði komizt aö svipaðri niður-
stöðu.
Engir stórir fiskar sjást
við köfun í Mið-
jarðarhafi
Mengun hafsins er gífurlegt
vandamál vorra tíma'. Þótt sitt-
hvað sé í ráði f þeim efnum,
hefur enn lítið verið gert. Sam-
þykkt tólf rfkja, þar á meðal
íslands, um bann við að fleygia
eiturefnum 1 sjó markaði þátta-
skil en því fer fjarri að vænta
megi, að vöm hafi veriö snúið
í sókn.
Saga Cousteaus er uggvekj-
andi. Hann hefur nefnt sem
dæmi, að hann kafaöi í Sara-
gossahaf fyrir 29 árum og gat
þá séð um 100 metra frá sér.
Nú sér hann ekki nema 30 metra
á þessum slóðum. Þegar hann
byrjaði að kafa í Miðjarðarhafi,
var það fullt af lífi. Nú segist
hann naumast sjá þar fiska
nema nokkra sentimetra á
lengd.
Cousteau hefur kafað i öil
heimsins höf. Hann segir, að
innan fárra ára muni ekkert
kvikt finnast í Svartahafi eða
Rauðahafi. Við Madagaskar
austan Afríku sé .sjávarlíf nær
aldautt.
Hreinsun í Rín um
helgina
Vita menn, áð áin Rin er
varla annað orðin en skoipræsi?
isíASt Zíirichvatn er nær líflaust?
í Frakklandi fara á ári hverju
í ámar sex þúsund milljónír
...túmmetfh ‘af menguðu vatni,
sem mundi samsvara tíu þús.
jámbrautarlestum sem hver
bæri 600 tonn af þurri drullu.
Ýmislegt er gert þessa daga
til að stöðva mengun í Rín og
vötnum Evrópu og Amerfku,
en aðgerðir eru sjaldnast annað
en högg á vatni.
Vatnsborð RYnar var á föstu-
daginn lægra en nokkm sinni
fyrr. Yfirvöldin í ýmsuin hér-
uðum beittu sér fyrir stóm á-
taki til hreinsunar. Vömbílar
höfðu ekið burt 900 kúbikmetr-
um af drullu. 500 manns unnu
við þetta. Þeir söfnuðu á
skömmum tfma' 1500 olíu- og
bensíntunnum, þúsund flöskum
og hvers konar msli. 70 vöm-
bi'lar óku sífellt fram og aftur
og reyndu að koma óþverranum
burt.
Rfn hefur orðið slíkur blettur
á samvizku ráðamanna, að þeir
hafa látið til skarar skríða. Vís-
indamenn hafa lengi varað við
hættunni á sjúkdómafaraldri
meðal fólksins, sem býr við Rin.
Kattegat illa spillt
Um helgina var einnig skýrt
frá þvi, áð Kattegat værj spillt
af skólpi bæði frá dönsku og
sænsku hliðinni. Náttúmvernd-
armenn krefjast skjótra aðgeröa
þar.
Hafið er ekki botnlaust skólp-
ræsi þótt 70 prósent af yfirborði
jarðar sé sjór, þá er hann ekki
ýkja djúpur. ef miðað er við allt
efnismagn hnattarins. Súrefnis-
magn í sýnishomum af sjó hefur
víða minnkað gífurlepa á síðustii
áratugum þar sem fvlgzt hefu’-
verið með því.
19 milljón tonn af olíu
efnum í hafið
Piccard teiur, að frá ..t.ekni-
væðingu" mannsins komi árlega
milli fimm milljón og tiu milljón
tonn af mengandi olíuefnum, er
fljóta á viðkvæmuyfirborðihafs.
Upp að 1.8 millj. tonnum koma
frá útblæstrj bifreiða, rfsa upp
í himin og leka að lokum niður
á yfirborð sjávar og jarðar. Við
þetta magn bætist síðan ein
milljón tonna frá olfuskipum.
sem hreinsa sig á hafj eða far-
ast. Loks bera mengunT-flióf
jarðar fram margar milljónir
tonna af þessu. Piccard telur, að
80 prósent af ábyrgðinni á
mengun sjávar liggi hjá fjórtán
helztu iðnaðarrYkjunum. Piccard
leggur til að rannsóknlr í sjð
verði stórauknar og helztu ríki
heims bindist samtökum um að-
gerðir.
„Lengi tekur sjór-
inn við“
Mengunin er enn frekar
vandamál í ám og vötnum en
f hafi. Lengi tekur sjórinn við,
og uggur þeirra, sem hann
þekkja bezt gefur til kynna,
hversu illa hljóti að vera kom-
ið f ám og vötnum. Vatns-
mengun er ekki nýtt vandamál.
Fyrir 500 árum voru i enskum
lögum lagðar þungar sektir fyrir
að menga Thamesfljót. Árið
1850 vaktj náttúruunnandinn
Milne Edwards athygli manna
á hættum, sem væru búnar
sjávariffi vegna úrgangs úr
pappírsmýllum. Áður fyrr megn
aði vatnið að hreinsa sig sjálft
af mengun, en þetta hefur gjör-
breytzt meö mannfjölgun og
iðnvæðingu.
Stöðuvötn Mið-Evrópu
nóVast endalokin
í sumum vötnum Mið-Evrópu
hefur átt sér stað gifurieg um-
breyting lífefna og afleiðing-
amar hafa orðið hörmulegar,
ekki aðeins vegna útrýmingar
fisks heldur einnig vegna þess,
að vatn er víða ónýtt orðið til
neyzlu. Það er sagt að sumir
íslendingar drekki ekki vatn úr
krönum, þegar út fyrir land-
steinana kemur, Þetta verða
miiliónirnar. sem i þessum lönd
um búa að láta sig ha'fa þang-
að til vatnið verður beinlínis
úrskurðað eitrað. Hið fagra
Ziirichvatn í Sviss er sagt vera
á lokastio keð-'ubrevtingarinnar.
minnkandi lif. sem er tab'ð um
það bil að leiöa til aldauða
Genfarva'n sem vegna stærðar
sinnar (581 ferkílómetri) og
vatnsmaans (90 þúsur kúbik-
metrar) hefur slonDÍð betur en
ZUrichvatn, er nú engu siður
talið í yfirvofand; hættu.
"17' 1 )’8U.T>N W rWT*
Umsjón: Haukur Helgason
|CH?