Vísir - 17.12.1971, Blaðsíða 9

; V í S I R . Föstudagur 17. desember 1971.
þetta blað, og satt að segja hef
ég ekki getað fmyndað mér að
nokkur einasti maður lesi það.
Mér er sagt að það sé blaða
stærst í allri veröld, gefið út S
10—20 milljónum eintaka.
En til hvers er verið að gefa
út blað, sem er þannig úr
garði gert, að ótrúlegt er að
nokkur maður les; það. Á for-
stðunni standa oft yfir þvera
síðu opinberar tilkynningar
frá ráöuneytum. Þar byrja ræð-
ur stjómskörunganna, birtar
með öllum ávarpsorðum og
endalausum formlegheitum og
svo standa ræðurnar í 5 til 7
klst. og allt birtir Pravda orð-
rétt þó þeir töluðu í 36 klst.
Þegar útlendir gestir koma þá
eru birtar allar ræður meö
sama tilgangslausa og inni-
haldsiausa vælinu upp aftur og
aftur. Þetta á víst að heita
gullvægir molar, þetta er að
kunna að ,,rita tacksta“. Og
svo koma á aftari sTðunum
endalausar skýrslur frá gos-
plan og gosbull um áætlanir
og prósentur sem enginn
mannlegur máttur fær skilið.
Það var fögur fyrirmynd, sem
íslenzkri blaðamennsku var
gefin.
jgn hversvegna í ósköpunum
skýtur allt i einu upp
þessari dýrðlegu fyrirmynd
sósíalismans, blaöinu Prawda.
Er allt að hlaupa aftur T sama
farið eða eru einhverjir orðnir
kalkaðir. — Hefur skáldatími
aldrej verið til, eða öllu heldur
var ekkert meint með honum,
engin einlægn; sem fylgdi
hjartamáli. Fyrr mátti mann
rota en dauðrota en aö fara nú
á áttunda áratug tuttugustu
aldarinnar að hefja upp þriðja
áratugar dýrðarsöng um Prawda
á ný.
t’g vildi í þessu sambandi
minna á, það hefur víst
farið framhjá flestum að ég gaf
út í fyrra bók. sem kallaðist
„hrópandi rödd“
Það vilj svo til, að þar minnt-
ist ég eilítið á vandamái hinnar
Prawdversku blaðamennsku.
Það er í kaflanum af tékkneska
rithöfundinum og blaðamannin-
um Mnacko og sálarstríði hans,
þegar hann skrifaði hin frægu
„Fréttabréf eftirá“. Hann hafði
veriö látinn rita ,,tácksta“,
endalausar lofgerðir um dýrð
HUKO-stáliðjuverið. En allt í
einu var ákveðið að stöðva bygg-
ingu HUKO, þegar búið var að
eyða milljarðaupphæðum f
hana Þannig varö HUKO stór-
kostlegasta minnismerkið um
nisheppnaöa áætlunargerö i
rékkóslóvakíu. Og hún varð nú
sá eitraði eplisbiti, sem stóð i
háisinum á Mnacko menningar-
rithöfundi og hrökk hastarlega
ofan í hann.
„Hann leit nú á sig sem sek-
an mann. Hann haföi skrifaö ó-
endanlegar lofgeröarlanglokur
um HUKO Enn máttj lesa
hræðilegar oflofsgreinar hans,
þær voru hans stóra óafmáan-
lega lífsins smán. En fyrir utan
skömmina gerði rödd samvizk-
unnar einnig vart við sig 5
brjósti hans. Hvað hafði hann
gert? Hann hafði mánuðum sam
an ekkert gert annað en ljúga
og blekkja fólk. Hann hafði ekki
eijnu sinni verið í góðrj trú,
heldur logið vísvitandi að fólki
bæði með þögninni og berum
orurn."
En svo eru auðvitað ti] aðrir,
«sm ekki finna til neins sam-
vízkub''*-1; heldur slá þessu öllu
upo . g‘‘Tt. Og enn aðrir, sem
halda áfram að dýrka Prawd-
mennskuna f Iaumi. Af því að
þessir 2 þúsund eða 20 þúsund
blaðamenn á Pravda hafa svo
scríega góðan tíma tij að „rita
góðan .tácksta",
Þorsteinn Thorarensen.
r
Landss'imahúsið i Reykjavik er veikasti
hlekkurinn i fjarskiptakerfinu segir Will
H. Perry i skýrslu sinni um ástand
Almannavarna
„Nærri því allt síma- og fjarskiptasamband á ís-
landi liggur í gegnum eitt hús í miðborg Reykja-
víkur. Fari hið fullkomna rofa- og stillikerfi í þessu
húsi forgörðum, myndi það hafa í för með sér stór
fellt sambandsleysi allt að einu ári. Línum til hlið-
tengingar, varatengingum á köplum og vara-
skiptiútbúnaði ætti að koma upp einhversstaðar
til þess að geta haldið uppi að minnsta kosti lág-
marks fjarskiptum og símasambandi á neyðartím-
um.
Þaö eru nokkrir mikilvægir
liðir í orkuveitusvæöi Suövest-
urlands. Eyðilegging einhvers
þessara liöa gæti haft í för með
sér algjört rafmagnsleysi eða
minnsta kosti alvarlegt orkutap
í ófyrirsjáanlegan tíma. Einung
is tiltölulega lítiM hluti sjúkra-
húsa, dælustöðva og annarra
mikilvægra staða hafa vara.,
raforkugjafa.
Sérstklega tryggu orkukerfi
ætti að koma' upp -tilvað' þjóna-..
þessum stofnunum. Ráöstafan-
ir ættu að vera gerðar ti!l þess
aö geta tengt rafct-ðvar um
borö í skipum inn á orkuveit-
una, i þeitm tilfeKum aö venju-'
legir orkugjafar brygðust. Hita
veitur sem veröa að trevsta á
þrýstings- eða dreifingardælur
ættu að koma sér upp varaafl-
stöðvum til að knýja dælurnar.
Einnig ættu vatnsveitur, sem
verða að treysta á slíkar dælur
að koma sér upp varaafistöðv-
um. Til viöbótar ætti að koma
upp í hverju bæjarfélagi vara-
birgðum af drykkjarvatni og
gera ráöstafaniir til hreinsunar
á þeim.
Mörg bæjarfélög á Norðvest-
ur- Norður- og Norðausturkndi
verða að treysta á olíubirgðir til
hitunar og varaaflstöðva. —
Geymslurými olíu á þessum
stöðum er hins vegar yfirleitt
takmarkað.
Hafísbelti ásamt miklum
snjóalögum hindra einnig oft
eðlilega flutninga á olíu til
þeirra. Áætlun um aukningu
geymslurýmis oliu ætti að
gera, og einnig ætti aö gera sér
stakar áætlianir um olíuflutn-
inga á neyðartfmum, við hinar
margvíslegustu aðstæður"
Þetta er einn kafli úr skýrslu
Will H. Perry sérfræðings í
málefnum almannavarna, en
hann kom hingað til lands á
vegum tæknihjálpar Samein-
uðu þjóöanna fyrr á þessu ári,
og dvaldi hann hér í 5 mánuði
og kvnnti sér ástandið í mai-
efnum almannavama hér á
landi.
Wilil H. Perry er bandarísk-
ur, og er hann yfirmaður al-
mannavama Noröur-KaHforniu.
Við lok dvalarinnar hér skilaði
hann allýtarlegri skýrslu í 42
köflum um þær ráðstafanir sem
hann telur nauðsynlegar og
verði að gera, eigi aö koma
þessum málum í viðunandii horf.
Tekur hann það fram aö þær
ályktanir sem dregnar séu af
athugunum séu einungis hans
persónulega mat, og tæknistofn
un Sameinuðu þjóðanna muni
síðar meir senda ríkisstjórninni
sínar athugasemdir og ráðlegg-
ingar byggðar á þeim.
Vegna þess hve skýrslan er
viéamikil er einungís hægt aö
stikla á stóru og koma inn á
hluta þeirra ábendinga sem þar
koma fram.
Hann hvetur eindregið ti'l þess
áð mun nánari gætur séu hafð-
ar á byggingastöðlum vegna
jarðskjáliftahættu, einkum á
Stór-Reykjavíkursvæðinu og
einnig á Norðurlandi en þétt-
býlissvæöin þar og kringum
Reykjavík eru jafnframt þau
hættulegustu með tilliti til jarö
skjálftahættu. Önnur bæjarfé-
lög eru einnig í hættu vegna
snjóflóða, flóðbylgja eöa flóða.
Á þessum stööum má minnka
hættu með því að mdða bygg-
ingarstaðal við þau evöilegging
aröfl sem búast má við. Þetta
hafi víða verið gert, en með
betra skipulagi, einkum með
því að skipta landinu niður í
hættusvæði má koma á reglum
sem samrýmast hættunni á
hverjum stað. — Forgöngu um
þetta ætti Rannsóknarstofnun
Byggingariðnaðarins að hafa.
Einnig þyrfti aö halda nám-
skeið fyrir starfandi arkitekta
og verkfræðinga þar sem kynnt
ar yrðu allar nýjungar í bygg-
ingatækni með vamir gegn
jarðskjálftum í huga.
Taka þarf tillit til jarðfræöi-
Iegra rannsókna á landsvæðum
sem tekin eru til skipulags
byggingasvæða með jarðskjálfta
hættu í huga.
Einnið þarf að kanna öll nú-
verandi hús og mannvirki og
meta þau með tilliti til vænt-
anlegs staðals.
I skýrslunnd kemur fram að
mikið skorti á að gerðar hafi
verið ráðstafanir til viðgerða og
endurreisnar ýmissa þeirra þjón
ustuliða sem nútímaþjóðfélag
getur iila eöa ekki án veriö,
svo sem rafmagns, vatns, skolp
leiðsla og þess háttar. Hægt sé
að vera án þeirra í stnttan
tíma en lengri tíma vöntun eöa
óstarfhæfni getur skapað neyð-
arástand, annað hvort frá fjár-
hagslegu eða þjóðfélagslegu sjó.n
armiöi.
Hafi komið fram í viðræðum
við verkfræðinga þessara þjón-
ustustofnana, einkum á Reykja
víkursvæðinu aö þetta hafi
valdið þeim áhyggjum og þeir
viöurkennt að sum þessara
kerfa hafi verið sett upp án bsss
að tillit hafii verið tekiö til þess
að gera þau fullnægjandi eöa
önnur sem upphaflega hafi ver
ið það séu það ekki iengur
vegna of mikite áilags. Þetta og
ýmisilegt fleira sé því valdandi
að ekki megi mifciö út af bera
svo erfitt sé að koma þeim í
rétt horf á ný. Koma þarf upp
samræmdum viðvörunarkerfum
um landiö en með þeim má
koma í veg fvrir eða að minnsta
kosti draga úr áhrifum náttúru-
hamfara. Óveður, snjóflóð, flóð
bylgjur og flóð má oftast sjá
fyrir og aðvara um f tíma. —
Hins vegar þær náttúruhamfar-
ir sem henda með litlum eða
affls engum fyrirvara, svo 'sem
eldgos eða jarðskjálftar geta
haft þannig áhrif aö unnt sé að
foröast þau með því að koma
leiðbeiningum til fólks í tíma
um viöeigandi ráðstafanir.
Þess vegna ætti að setja á
stofn viðvörunarmiðstöð fyrir
aillt landið en hún ætti að þjóna
sem kjarni í söfnum og dreif-
ingu upplýsinga. Þangað skal
senda upplýsingar frá þeim að-
iilurn sem mögulega gætu átt
hagsmuna að gæta, svo sem lög-
reglu, veðurstofu, flugstjómar-
miðstöð síma- og fjarskiptamáð
stöðvum.
Án mikils kostnaðar er unnt
að koma slíkri miðstöð á lagg-
irnax í kjallara nýju lögreglu-
stöðvarinnar og samræma má
vaktþjónustuna störfum loft-
skeytastöðvar Landhelgisgæzl-
unnar sem mun hvort eð er
halda uppi þjónustu allan sólair
hringinn í sama húsi.
Útvarp og sjónvarp þarf að
nýta til fulls, hvaö varöar send
ingu orðsendinga til almenn-
ings. Koma þarf á viðvörunar-
kerfi sem nær yfir allt landið
til þess að fá fólk til að hlusta
á útsendingarnar. Er einfaldast
að gera það með samræmdum
hringingum símakerfisins.
Skipuleggja þarf samræmingu
allra þeirra afla sem fyrir eru
i landinu, svo sem Rauða kross
ins, slysavamafélaga flugbjörg
unarsveita, hjálparsveita skáta
og annarra þeirra er til greina
kæmu Skipulag þetta þarf að
tiltáka í stórum dráttum hver
gerir hvað, hvenær hvar hvers
vegna og hvemig.
Neyðarvarnaskipulagi þarf að
koma á i hverju bæjarfélag! á
landinu, og einnig skipuleggja
hjálp á þann hátt aö það bæjar-
féiag sem næst er þvi sem á
við nevðarástand að striða komi
hinu til hjápar. —JR

)