Vísir - 05.06.1973, Blaðsíða 6

6
Vísir. Þriöjudagur 5. júni 1973.
VÍSIR
Útgeíandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Jlitstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 32. Simi 86611
Ritstjórn: Sföumúla 14. Simi 86611 (7 Ifnur)
Askriftargjald kr 300 á mánuöi innanlands
i lausasölu kr. 18.00 einfakiö.
Blaöaprent hf.
Torfan skal standa
Torfusamtökin hafa með framtaki sinu unnið
Reykvikinga á sitt band. Margir þeir, sem áður
töldu húsin i brekkunni milli Bankastrætis og
Amtmannsstigs vera hina verstu kofa, finnst þeir
nú vera hin snotrustu hús. Það er málun og lag-
færing húsanna, sem veldur þessum skoðana-
skiptum.
Aðgerðir Torfusamtakanna komu eins og
þruma úr heiðskiru lofti. Ekki var hirt um að
biðja rikiskerfið um leyfi. Áhugafólkið i samtök-
unum kom bara saman einn fagran vormorgun
og gerði það, sem gera þurfti. Kostnaðinn bar það
sjálft og stuðningsmenn þeirra. Og hinn góði
árangur af bessaleyfinu er nú fyrir allra augum.
Engin eftirmál eru fyrirsjáanleg. Rikisvaldið
hefur ekki kært framtakið, enda væri slikt litt til
samúðar fallið. Hins vegar hefur rikið ekki látið
af þeirri stefnu sinni að rifa þessi gömlu hús og
reisa þar stjórnarráðsbyggingu i staðinn.
Borgarstjórn hefur sýnt málinu meiri stuðning.
Hún hefur lagzt á umsókn rikisins um leyfi til að
hefja byggingaframkvæmdir. Hún hefur ekki
heldur tekið boði rikisins um framsal húsanna og
flutning þeirra upp i Árbæjarsafn. Liklegt má
telja, að borgin haldi áfram að tef ja málið, unz
rikið gefst upp á þeirri hugmynd að reisa ál- og
glerkastala sina i þessari brekku.
Á vegum borgarinnar hefur verið unnið að
skráningu gamalla húsa i Reykjavik og skýrslu-
gerð um þau. Þetta starf leiddi i ljós, að mikil
þörf var á að varðveita vissar götur og götuhluta,
svo að þær héldu stil sinum og yfirbragði og
hindrað væri, að einstakar nýbyggingar ryfu
samræmi heildarinnar.
Borgarstjórn hefur tekið jákvæða afstöðu til
þessarar stefnu.Má þvi búast við, að framvegis
verði aðeins flutt upp i Árbæ þau gömlu hús, sem
glatað hafa upprunalegu umhverfi sinu, en hins
vegar verði varðveitt á sinum stað þau hús, sem
enn eru i sinu upprunalega umhverfi.
Húsaröðin við Lækjargötu frá Hverfisgötu til
Bókhlöðustigs er dæmi um heillega og stilhreina
húsaröð frá gömlum tima. Við viljum ekki glata
þessum rólyndislega bletti i hjarta borgarinnar.
Nógur er samt ysinn og þysinn og nógir eru
kastalar byggingalistar nútimans. Það er lika
nóg pláss fyrir kastalana annars staðar, þótt
forðazt sé að rifa upp gamlar rætur og eyða göml-
um minningum.
Samkeppnin um skipulag þessa svæðis leiddi i
ljós, að með ýmsum leiðum er unnt að gefa þess-
um gömlu húsum lif, til dæmis með þvi að reka
þar kaffihús. Arkitektafélagið og Torfusamtökin
hafa með vel heppnuðu framtaki sinu fært Reyk-
vikingum sanninn um, að þau eru réttu fram-
kvæmdaaðilarnir i málinu.
Rikinu væri sæmst að fara nú að hyggja að
öðrum lóðum fyrir skrifstofuhús sin og afhenda
hreinlega hinum framtakssömu aðilum Bern-
höftstorfuna til umráða. Þá mundu rikinu verða
fyrirgefnar fyrri ráðagerðir um gler- og álhöll i
brekkunni. Og þámundu hin gömlu hús aftur geta
tengzt lifi og starfi borgarbúa með eðlilegum
hætti.
Snyrting og málun þessara húsa er sérlega
lofsvert framtak, sem hefur opnað augu
reykviskra borgara.
Bílarmr drepa
fíeiri en
skœruliðarmr
„ísrael og ísland geta
bæði hrósað happi yfir
þvi, að ennþá er ekki
hægt að tala um glæpi i
stórum stil hjá þessum
tveim þjóðum. — En
bæði eiga svo hitt lika
sammerkt, að umferða-
óhöpp ætla þau alveg að
drepa,” sagði lögreglu-
stjórinn i Tel Avivii ísra-
el, þegar hann var hér
staddur fyrir fáum ár-
um á alþjóðaþingi lög-
reglumanna.
Siðan hefur ástandið ekkert
batnað hér i umferðinni á islandi,
eins og dæmin sanna daglega. Og
i tsrael er slæmt ökulag mann-
skæöara en hermdarverk Araba.
— t fyrra féllu fjörutiu og þrir
Israelsmenn fyrir byssukúlum og
sprengjum arabiskra skæruliða,
meöan sex hundruð fimmtiu og
þrir fórust af umferðarslysum.
t nýútkominni skýrslu á vegum
Umferðarráðs Israels, er gerður
samanburður á umferðaróhöpp-
um og slysum i tsrael og Vestur-
Evrópu og Bandarikjunum. Þar
er þvi haldið fram, að hvergi
nokkurs staðar sé að finna þar
hliðstæöa sorgarsögu.
t tsrael eru 330.000 ökutæki á
skrá, sem er svipaður fjöldi og
t.d. i Montana i Bandarikjunum.
En dauðaslysin i Israel eru nær
þrefalt fleiri en i Montana, sem
missti um 200 borgara i um-
ferðarslysum i fyrra. — Og 3.790
manns slösuðust alvarlega i um-
feröinni.
Umferðarráðið varar við þvi,
að „verði ekki gripið til róttækra
ráöstafana til að tryggja öryggi á
vegunum, verði ástandið orðið
óþolandi 1985.”
„Akstur i þessu landi er meira
ævintýrið, og það þarf helzt ævin-
týramenn til,” sagði Joe Cridon,
sem annast fimm minútna um-
ferðarþátt i rikisútvarpi Israels,
sem fluttur er tvisvar i viku. Dag-
skrá þáttarins er unnin af sam-
tökum, sem stofnuð eru i sama
anda og „Varúð á vegum” hér
heima.
Cridon segist þakka það ein-
dæma heppni sinni, að hann skuli
heill á húfi eftir 30 ár i israelskri
umferð.
„tsraelsmönnum hættir til að
nota vegina til þess aö sanna
karlmennsku sina og hug-
dirfsku.” segir Philip Getz, sál-
fræðiprófessor við Bar Ilan-
háskólann.
Hvað veldur þá þessu öngþveiti
á vegum tsraels? 1971 voru 160
þúsund bilar á skrá i tsrael og
hefur sú tala tvöfaldazt siðan,
sem er geipilega ör fjölgun. —
Arieh Ivzan, lögreglustjóri i Tel
Aviv, stærstu borg Israels, taldi
sama meiniö vera að umferðinni
bæði i tsrael og Islandi, þegar
blm. Visis átti við hann viðtal fyr-
ir tveim árum. Lengi framan af
höföu fáir útvaldir efni á aö kaupa
bifreiöar i þessum löndum og þvi
þorrinn, sem lærði ekki að aka
fyrr en kominn á fullorðinsár.
Þeirra viðbrögð voru seinni og
hugur þeirra bundinn við aðra
hluti, eins og brauöstritið, stjórn-
mál og llfsbaráttuna. — Bifreiðar
voru nánast orðnar almennings-
eign i flestum öðrum rikjum, þeg-
ar fyrstu sýnishornin komu loks
til tsraels og Islands. Svo að um-
ferðin er ennþá m jög ungur og litt
þroskaður þáttur i fari borgara
þessara rikja.
Cridon útvarpsmaður segir, að
i Bandarikjunum og sumum um-
ferðarrikjum Evrópu læri ung-
menni mjög fljótt meðferð öku-
tækja, meðan ungmenni i tsrael
séu leiknari i meðferð vél-
byssunnar.
„Og eitt það, sem gerir tsraels-
manninn að góðum hermanni, er
um leið þess valdandi, að hann er
slæmur ökumaður,” eftir þvi sem
Cridon segir. — „Það er þetta
kæruleysislega hugarfar: Etum,
drekkum og verum glaðir, þvi að
á morgun deyjum við, og hvað
með það? — — Slikt er ágætt
kannski á vígvöllunum, en afleitt
á vegunum.” segir hann.
Margir ungra ökumanna i tsra-
el lærðu á bilana meðan þeir voru
i hernum, og þar var allt lagt upp
úr hraðanum og grimmdinni, sem
þykir ekki beinlinis mesta prýði
ökumanna i umferð á friðartim-
um. — Cridon segist heldur ekki
hafa sérstaka tiltrú á borgaraleg-
um ökukennurum, og segir að
þeir leggi of mikla áherzlu á bók-
legu fræðin en minni á verklega
þjálfun.
„Ef konan þin vill fá ökuskir-
teini, er hún kannski kölluð fyrir
„Veröum að leggja meira kapp á
umferðarfræðsluna, þar sem um-
ferðarþroskinn er enn svo
skammt á veg kominn I okkar
löndum,” segir iögreglustjóri Tel
Aviv, Ivzan, um ástandið i um-
ferðarmáium i tsraei og á tslandi.
og spurð rækilega um lögin, en
hún veit hins vegar kannski ekk-
ert um, hvernig hún á að aka á
hraðbraut,” segir Cridon.
Samgöngumálaráðherra Isra-
els, Gad Yaacobi, sagði nýlega á
fundi hjá Umferðarráði tsraels,
að kostnaður af völdum um-
ferðaróhappa mundi nema um
25.000 milljónum króna á árinu
1973. Þar með er talinn sjúkra-
húskostnaður, eignatjón og
vinnutap. Ráðherrann sagði enn-
fremur, að af 33.000 ökutækjum,
sem reynzt höfðu vera með
öryggisbelti, höfðu aðeins 7%
ökumanna þeirra notað þau.
I skýrslum hins opinbera kem-
ur fram að af þeim 61 ökumanni,
sem færðir voru til læknisrann-
sóknar eftir að eiga þátt i dauða-
slysi eða öðru alvarlegu um-
ferðarslysi, hefðu 29 reynzt alger-
lega óhæfir til að aka vélknúnu
ökutæki, og tólf þeirra voru þó at-
vinnubilstjórar.
t skýrslu umferðarráðsins
kemur fram, að helmingur
þeirra, sem farast árlega i
umferðarslysum i Israel, eru
gangandi vegfarendur (á móti
aðeins 17% I Bandarikjunum). —
En það er ekki öll sagan sögð með
meiðslum af umferðaróhöppum.
Umhverfisverndarráð tsraels
hefur nýlega varað við þvi, að is-
raelskir ökumenn skemmi fyrir
sér heyrnina með ofnotkun bil-
flautunnar.