Vísir - 23.02.1974, Page 2

2
Visir. Laugardagur 23. febrúar 1974.
lÍSBSm:
TeljiA þér að með þvi að gefa ekki
frest á allsherjarverkfalli á
þriðjudaginn, hefðu samningarn-
ir staðið öðruvisi nú?
Þórir Lárusson, rafvirkjameist-
ari: — Nei, ég hugsa ekki. Verk-
fall hefði hleypt meiri stifni i mál-
ið. Þegar þurfti að gefa frest á
verkfalli, gerðu menn sér ljóst
fyrir að nú var komið út i alvöru.
Laufey Sigurðardóttir
afgreiðslustúlka: — Ég held að
þótt frestur hefði ekki verið gef-
inn, þá hefði það ekki haft nein á-
hrif. Og ef verkfall hefði skollið
þá á, stæði það sjálfsagt enn. Og
nú á föstudegi er allt útlit fyrir
verkfall.
Lárus Róbertsson, bifreiðastjóri:
— Það væri tvimælalaust búið að
semja ef verkfallinu hefði verið
skellt á. En það verkfall sem nú
verður stendur varla lengur en 4
daga.
Kristjana Kristjánsdóttir, hús-
móðir: — Ég hald það hefði litil á-
hrif haft á samningaviðræðurnar,
þótt verkfall hefði skollið á. En ef
verkfall skellur á, vona ég bara
að það standi sem stytzt.
Halldór Hjartarson, útgeröar-
maöur: — Mér finnst hafa verið
hálfgerður þrái i mönnum og ef
vilji og skilningur væri fyrir hendi
hjá báðum aðilum, væri búið að
semja. En samningaviðræðurnar
hefa gengið full lengi, og kannski
hefðu þvi átt að boða verkfall
fyrr.
Sigurgeir Friðjónsson: — Ég held
ekki. En það væri samt sizt verra
þótt verkfall hefði byrjað fyrr. Ég
vona að það verði ekki verkfall
núna, en ef af þvi verður, þá
stendur það varla lengur en yfir
helgina.
„STÓRFELLD MISFERU
ÓHJÁKVÆMILEG"
við úthlutun listamannalauna, sagði
einn nefndarmanna — „erfitt
fyrir unga menn að fó listamannalaun"
,,Það virðist ákaf-
lega erfitt fyrir unga
rithöfunda og aðra
listamenn að fá lista-
mannalaun, sam-
kvæmt núverandi
fyrirkomulagi á úthlut-
un launanna”, sagði
Helgi Sæmundsson á
blaðamannafundi i
fyrradag, en þá var
skýrt frá niðurstöðum
úthlutunarnefndar.
Helgi, Sverrir Hólmarsson og
Andrés Kristjánsson lýstu ó-
ánægju sinni með starfsaðferðir
og útkomu nefndarstarfsins, og
sagði Sverrir m.a.: ,,Það er
augljóst, að i neðri flokkinn
vantar alltof marga áberandi
bókmenntamenn og myndlist-
armenn. Þetta er að miklu leyti
að kenna fyrirkomulagi nefnd-
arinnar og starfsháttum. Ég tel
reyndar óhugsandi, að þessi út-
hlutun geti farið fram án stór-
vægilegra misferla”.
Halldór Kristjánsson bóndi,
sem er formaður nefndarinnar,
taldi, hvað sem segja mætti um
niðurstöður, þá væri ljóst, að á
bæað hefðu komizt töluvert ólik-
taldi, að hvað sem segja mætti
um niðurstöður, þá væri ljóst,
að á blað hefðu komizt töluvert
ólikir lista menn, þannig væri
mikil breidd i úthlutuninni
núna.
Helgi Sæmundsson skýrði frá
þvi, að ýmsir listamenn, sem
hann hefði stungið upp á að færu
i efri flokkinn, hefðu ekki einu
sinni komizt á blað i neðri
flokknum.
Af yngri rithöfundum, sem
ekki fá listamannalaun að þessu
sinni, en margir hefðu reiknað
með að hlytu náð fyrir augum
nefndarinnar, má nefna Guð-
berg Bergsson, Þráin Bertels-
son, Véstein Lúðviksson, Ingi-
mar Erlend Sigurðsson, og
reyndar marga fleiri — að ekki
sé minnzt á myndlistarmenn.
1191istamenn hljóta laun i ár,
og i efsta flokknum eru 12 lista
menn, sem fá 250 þúsund krón-
ur, en laun þeirra og fjöldi er
ákveðinn af Alþingi. Nefndin út-
hlutaði siðan 60 manns 120 þús-
undum, og 47 manns fengu 60
þúsund krónur.
lOmilljónir voru til skiptanna,
en i fyrra var þessi upphæð 7,5
milljónir.
21 listamaður hafði ekki feng-
ið listamannalaun áður, og
fengu þeir 60 þúsund. Fimm
höfðu ekki fengið laun i efri
flokk áður, og má vænta þeir
haldi þá sinum launum eftirleið-
is, en nefndin sagði, að hefð væri
komin á, að fái maður eitt sinn
laun úr efri flokknum, þá sitji sá
hinn sami áfram i þeim flokki.
Þessir fimm menn, sem bættust
i efri flokk i ár, eru: Jakobina
Sigurðardóttir. Jón Óskar,
Hringur Jóhannesson, Pétur
Friðrik og Leifur Þórarinsson.
Aðeins myndlistarmenn, leik-
arar, tónlistarmenn og rithöf-
undar fengu listamannalaun nú,
enginn kvikmyndamaður, eng-
inn arkitekt og enginn listdans-
ari, svo einhverjar greinar séu
nefndar.
í úthlutunarnefnd sitja : Hall-
dór Kristjánsson, formaður,
Helgi Sæmundsson, Andrés
Kristjánsson, Sverrir Hólmars-
son, Hjörtur Kristmundsson og
Magnús Þórðarson.
Minnihluti kvartaði
Nefndarmenn sögðu, að þrátt
fyrir skiptar skoðanir á einstök-
um úthlutunum i ár, hefði sam-
komulag i nefndinni verið gott.
A blaðamannafundinum á
fimmtudaginn var kom hins
vegar greinilega fram óánægja
hluta nefndarmanna með
starfshætti nefndarinnar, svo og
vinnubrögð.
Helgi Sæmundsson sagði t.d.,
að sumir nefndarmanna hefðu
greinilega ekki staðið við áður
gert samkomulag og eigin yfir-
lýsingar um afstöðu til ein-
stakra listamanna, þegar at-
kvæði voru greidd.
Aðeins Helgi Sæmundsson og
Sverrir Hólmarsson, þ.e. full-
trúar Alþýðuflokksins og Al-
þýðubandalagsins, kvörtuðu
undan vinnubrögðum og reglum
úthlutunarnefndar og sögðust ó-
ánægðir með ýmsar niðurstöður
varðandi veitingu listamanna-
launa í ár. Andrés Kristjánsson
tók lfka undir margt af þvi, sem
Helgi og Sverrir sögðu, en engin
athugasemd fylgdi úthlutuninni
I ár af hálfu fulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins og Frjálslyndra og
vinstri manna, þeirra Magnús-
ar Þórðarsonar framkvæmda-
stjóra, Hjartar Kristmundsson-
ar fyrrv. skólastjóra, Jóhannes-
ar Pálmasonar prests og Hall-
dórs Kristjánssonar bónda, sem
er formaður nefndarinnar og
fulltrúi framsóknarmanna.
Helgi sagði að sér fyndist að
nefndin ætti að starfa fyrir opn-
um tjöldum, jafnvel ætti að
leyfa fólki að fylgjast með at-
kvæðagreiðslu hennar. Hann
kvaðst vilja gera opinberlega
grein fyrir ýmsu i starfi nefnd-
arinnar, og er þvi að vænta
greinar frá honum á næstunni.
—GG
LESENDUR HAFA ORÐIÐ &
Rifizt um hestaverzlun
Hinn 21. febr. sl. birti dagblaðið
Visir viðtal við Gunnar Bjarna-
son, ,,sem annast útflutningsmál
hesta” eins og segir i blaðinu.
Ekki verður séð, að Gunnari sé
annt um að varpa réttu ljósi á þau
mál, sem hann ræðir. Hitt er lik-
ara, að tilgangur orða hans sé að
vekja óánægju og ala á mis-
skilningi.
Meðal annars kemur fram i
viðtalinu óánægja með gjald af
útfluttum hrossum. Sagt er, að
það renni til Búnaðarfélags
tslands, en ekki nánar greint, til
hvers það skal notað. Tilgreindar
eru upphæðir, sem ákveðnir
bændur hafi greitt á siðastliðnu
ári til Búnaðarfélagsins, samtals
kr. 1.760 þúsund.
Vafalaust má um það deila,
hvort útflutningsgjald af hrossum
sé réttmætt yfirleitt, eða hvort
það eigi að vera svo hátt sem
raun ber vitni.
Akvæðin um þetta gjald er að
finna i 37. grein búfjárræktarlaga
frá 1973. Þar segir svo:
„Mynda skal hjá Búnaðarfélagi
Islands sérstakan sjóð, „Stofn-
verndarsjóð”, i þeim tilgangi að
styrkja og lána hrossaræktar-
samböndum fé til kaupa á kyn-
bótahrossum, sem annars kynnu
að verða seld úr landi.
Til sjóðsins skulu útflytjendur
hrossa greiða gjald, er nemi 20%
af útflutningsverði ógeltra hesta
og 10% af útflutningsverði
hryssna.
Búnaðarfélag lsland setur reglur
um starfsemi sjóðsins og fer með
stjórn hans”.
Ekki þarf að fjölyrða um til-
gang þessara lagaákvæða. Hann
er augljóslega sá, að vernda
islenzka hrossastofninn og inn-
lenda kynbótastarfsemi fyrir
ótimabærum útflutningi kynbóta-
gripa og styðja bæði beint og
óbeint við bakið á innlendri kyn-
bótastarfsemi i hrossarækt og
viðhalda þannig útflutnings-
möguleikum i framtiðinni.
Nokkurt umhugsunarefni er,
hvers vegna Gunnar lætur ógetið
tilgangs með gjaldheimtunni.
Samband islenzkra samvinnu-
félaga annast sölu flestra þeirra
hrossa, sem flutt eru úr landi.
Samkvæmt upplýsingum Agnars
Tryggvasonar framkvæmda-
stjóra hefur Sambandið ekki enn
innheimt útflutningsgjald af
hrossum.
Samkvæmt upplýsingum
Búnaðarfélags islands inn-
heimtist i Stofnverndarsjóð kr.
4,700 — á s.l. ári.
Einkennilegt er, að Gunnar
leggur mikla áherzlu á, að tekjur
þær, sem bændur hafa af hrossa-
sölu til útlanda, séu skattskyldar
til rikis og sveitarfélaga en
hrossaverzlun manna á milli sé
skattfrjáls. Er ekki Gunnar með
orðum sinum i Visi að saka
flesta eða alla hestamenn lands-
ins um skattsvik? Hvaðan kemur
Gunnari þekking til að tala svona,
og hver er tilgangurinn með
svona áburði?
Orðrétt segir i viðtalinu:
„Hestaverzlunin innanlands fer
fram hjá skattayfirvöldum, en
háir skattar koma til, ef selt er úr
landi”. Annars staðar er orðrétt
eftir Gunnari haft, að viðskipti
með hesta séu ekki gefin upp til
skatts.
Ósamræmis gætir þó I dæmi
þvi, sem Gunnar tekur af manni
nokkrum, sem gat selt hest dýru
verði til útlanda, en neitaði að
selja hestinn sama verði, er
Búnaðarfélag islands, hugðist
neyta forkaupsréttar. Samkvæmt
fyrrgreinum orðum Gunnars
hefði þó innanlandsverzlunin
orðið mun arðvænlegri.
Ingi Tryggvason blaðafulltrúi
— Svar Gunnars Bjarna-
sonar —
Gunnar Bjarnason hefur
nokkuð við þetta bréf að athuga
og segir um útflutningsgjaíd
Búnaöarfélagsins: „Um tilgang
hrossaræktar hefur aldrei verið
deilt, en kynbætur eru allt annað
en skattlagning. Hér er bara um
að ræða skatt Búnaðarfélagsins,
en ekki kynbætur. Allar kynbætur
á búfé á islandi eru kostaðar af
rikinu”.
Um hestaverzlun innanland,
sem fer framhjá skattyfir-
völdum, segir Gunnar Bjarna-
son: „Ingi Tryggvason getur
sjálfur farið út i sveit og kynnt
sér, hve margir bændur tiunda
hcstasölu á skattskýrslum.
Hann getur lika farið i hest-
húsin hjá Fák og kynnt sér, hve
margir Reykvíkingar telja fram
hestaeign sina á skattskýrslum.
Þegar Ingi er búinn að kynna
sér staðreyndir þá getum við
talazt við um þessi mál”.
Og um siðustu málsgrein Inga
segir Gunnar: „Verzlunarsaga
Héðins frá Vatnagörðum er eins
Ijót og hesturinn sjálfur er
fallegur”.