Vísir - 13.09.1974, Blaðsíða 6

6
Vlsir. Föstudagur 13. september 1974.
VISIR
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Hitstjóri:
Fréttastjóri:
Hitstjórnarfulltrúi:
Fréttastj. erl. frétta:
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiðsla:
Ritstjorn:
Askriftargjald 600 kr.
Heykjaprent hf.
Sveinn H. Eyjólfsson
Jónas Kristjánsson
Jón Birgir Pétursson
Iiaukur Helgason
Björn Bjarnason
Skúli (í. Jóhannesson
liverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Hverfisgötu 44. Simi 86611
Síðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
á mánuði innanlands.
í leusasölu 35 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Lærum af Þjóðverjum
Jafnaðarflokksmaðurinn Helmut Schmidt,
kanzlari Vestur-Þýzkalands, gerði nýlega efna-
hagsstefnu stjórnar sinnar að umtalsefni i blaða-
viðtali. Hann sagði m.a.:
,,Þótt við forðumst verðlagseftirlit og
kaupgjaldseftirlit, er verðbólgan minnst hjá
okkur. Hagkerfi okkar á auðveldara með að sam-
ræmast markaðsöflunum en reglugerðum.....
Þetta segi ég sem jafnaðarflokksmaður.Þvi
meira sem reglugerðum er beitt, þeim mun meiri
verður skriffinnskan og hömlurnar á þróunar-
krafti hagkerfisins.”
Það er von, að Þjóðverjum gangi vel i efna-
hagslifinu, þegar sjálfur kanzlari vinstri
stjórnarinnar þar hefur þveröfugar skoðanir við
hinn gamla landasinn,Karl Marx. Það er von, að
þeim gangi vel i efnahagslifinu, þegar vinstri
stjórn rekur efnahagsstefnu, sem er álika langt
til hægri og stefna Sjálfstæðisflokksins hér á
landi.
Hagkerfi V-Þjóðverja hefur enn einu sinni
sannað gæði sin á þessum timum almenns efna-
hagsöngþveitis i Evrópu. Þótt þýzka markið hafi
stöðugt verið að hækka i verði á undanförnum ár-
um, er viðskiptajöfnuður landsins hagstæður um
hvorki meira né minna en sem svarar um 1800
billjónum islenzkra króna fyrstu sjö mánuði
þessa árs. Með sama áframhaldi verða Banda-
rikjamenn bráðum að fátæklingum i samanburði
við Þjóðverja.
Grundvöllurinn að þýzka efnahagsundrinu var
lagður fyrir um það bil aldarf jórðungi af Ludwig
Erhard, þáverandi efnahagsráðherra og siðar
kanzlara. Undirstöðuhugmynd hans var sú að
rækta hreina hægri efnahagsstefnu og láta
markaðsöflin ráða ferðinni en ekki reglugerðir
hins opinbera. Þetta er hinn frægi ,,félagslegi
markaðsbúskapur”, sem siðan hefur rikt þar i
landi.
Árangur þessarar stefnu varð svo undra-
verður, að vinstri menn þar i landi urðu smám
saman að viðurkenna yfirburði hennar.
Jafnaðarmannaflokkurinn losaði sig smám
saman undan kredduoki Karls Marx og tók upp
stefnu markaðsbúskapar. Árangurinn varð sá, að
efnahagsundrið hélt áfram af fullum krafti,
þegar jafnaðarmenn komust til valda, enda létu
þeir stefnu Erhards haldast.
Þýzkir jafnaðarmenn mundu reka upp stór
augu, ef þeir heyrðu efnahagskenningar þeirra
flokka, sem hér á landi kenna sig við jafnaðar-
mennsku. Þeir mundu hrista höfuðið af
meðaumkun, ef þeir heyrðu þvi haldið fram, að
islenzka verðlagseftirlitið væri neytendum i hag.
Þeir mundu telja islenzka flokksbræður sina ekki
vera með öllum mjalla, ef þeir heyrðu þá halda
þvi fram, að efnahagslifið sé bezt rekið með
Framkvæmdastofnunum og opinberri skipu-
lagningu. Þannig mætti lengi telja.
Mikið væri ánægjulegt, ef islenzkir stjórnmála-
menn, einkum þeir, sem eru á vinstri vængnum,
vildu nú leggja niður hina gömlu fordóma, sem
hafa þrifizt hér i einangruninni. Mikið væri gott,
ef rikið vildi kosta stjórnmálamennina á nám-
skeið i vestur-þýzka efnahagsráðuneytinu.
Þetta eru náttúrlega draumórar, sem hafa ekki
hagnýtt gildi. En einhvern tima hlýtur að koma
að þvi, að islenzkir stjórnmálamenn vaxa upp úr
þvi að vilja ekki læra af reynslu annarra.
-JK
HVAÐ ÆTLI
ÞAÐ BLESS-
IST EKKI
EINHVERN
VEGINN!
Dag einn fyrir nokkru fóru ljósin á hálfri ítaliu og ailt var I myrkri I
nokkrar klukkustundir.
En hvaö — þetta var bara rafmagnsbilun, og næsta dag var ailt
komiö i cölilegt borf.
Fyrir tveim mánuöum rambaði ítalia á barmi gjaldþrots En þá
renndi Heimut Schmidt kanslari Vestur-Þýzkalands, I hlaðiö og gauk-
aði að ítölum 235 milljarða króna láni, svo að þvi var bjargað I liorn.
Fyrir þrem inánuðum var þannig komið fyrir póstþjónustunni á
Itallu, að það hrönnuðust upp hjá hcnni bréfin og menn voru að láta sér
detta i hug að láta þetta allt lönd og leið. Brenna bara öllum haugnum,
cða gera eitthvað ámóta við hann. Byrja siðan alveg á nýjan leik frá
grunni
En svo var aflétt yfirvinnubanni póstsins, sem gilt hefur á annað ár
og var sett á, þegar rekstur póstþjónustunnar þótti keyra fram úr hófi.
Og nú er farið að liðkast um póstburðinn aftur.
Þetta virðist vera nær endalaus
listi, ef fariö er að tina til þessi
mistök Italanna. Það skal ekki
bregðast, að eftir nokkra daga,
vikur eða mánuði virðist allt
komið i einn óléysanlegan hnút.
En i hvert sinn dregur þjóðin
djúpt að sér andann og sækir i sig
veðrið til að rétta úr kútnum
aftur.
Það er með Italiu eins og kött-
inn. Hún hefur að minnsta kosti
niu lif.
Þegar menn ræða ástandið á
Italiu, er einkar freistandi að af-
greiða málið með þvi að segja, að
þar sé ,,þaö aldrei svo svart i
álinn sem sýnist”. Eða þá á hinn
veginn, að ástandið sé svo dökkt,
að þvi sé ekki við bjargandi.
Og það er nokkuð til i hvoru-
tveggja.
Það er til að mynda hárrétt, að
ttalia er i miklum efnahagsvanda
stödd. En enginn sveltur þar þó.
Það er lika rétt, að skrifstofu-
bákn þess opinbera er frægt að
endemum i stirðni og lélegum af-
köstum. — En öllu þvi, sem nauð-
syn krefur, að komið sé i kring —
þvi er komið i kring.
Það er rétt frá greint, að blöðin
eru full af myndum af tómum
hillum stórverzlananna þar sem
átti að vera ,,pasta” (makka-
rónur, spaghetti o.s.frv.). En
pasta fæst ennþá i búðarholunni
úti á horni.
Itölúnum er ekkert af þessu
nein ný tiðindi. Þeir trúa ekki þvi,
sem blöðin skrifa, né heldur þvi
sem stjórnmálamenn þeirra
segja. — „Ég veit bara það, að
það er allt orðið miklu dýrara,”
er það algengasta, sem venjuleg-
ur borgari hefur til þessara mála
að leggja i Róm.
Á þvi leikur heldur ekki minnsti
vafi, að allt er orðið dýrara.
Þarna i landi er 18% veröbólga á
ári, sem kemur þungt niður á
fjölskyldumanninum, er hefur
llllllllilll
Umsjón: G.P.
fjóra og fimm munna að metta,
auk sin, meðan atvinnurekandi
hans getur ekki hækkað við hann
kaupiö vegna lélegrar afkomu
fyrirtækisins.
Hallinn á viðskiptunum við út-
lönd er mældur i billjónum lira og
talnastærðin orðin slik, að það
væri pappirssóun að setja hana á
blað. Hver skynjar heldur slikar
tölur? Það er búizt við þvi, að
undir árslok verði Italia órðin
skuldug um 5500 milljarða króna.
Horfurnar núna með haustinu
eru frekar þungar. Tala atvinnu-
lausra er komin yfir milljón.
Minnstu fyrirtækin og þau meðal-
stóru eru á heljarþröminni.
Óeirðir eru tiðar á götunum.
Sprengjutilræði og hermdarverk
ekki óheyrð.
trnr vr
Oliukreppan hefur sctt sitt mark á efnahagslif ttala, sem annarra.
Þcssi mynd var tekin i milljónaborginni Róm, þegar banna varð helgi-
dagaakstur til að spara birgðir, sem áttu að vera af skornum skammti.
— Siðar kom svo i Ijós, að oliufélögin liöfðu gcfið stjórnvöldum ranga
mynd af þvi, hve litið magn af oliu væri til, svo að stjórnin yrði fúsari til
að hækka oliu og bensin.
En jafnvel þótt það sé hið
áreiðanlegasta blað á borð við
Corriere Della Sera I Milanó, sem
birtir hrakspárnar, þá ber að
taka þeim með varfærni. — ,,A
Italiu er alltaf eitthvað alveg I
þann veginn að gerast eða skella
á. En það bara kemur svo
aldrei,” sagði einn Itali við Robin
Lustig, fréttamann Reuters, á
dögunum.
Vestur-þýzka lánið á dögunum
þykir mörgum Itölum sanna
þetta siðastsagða um, að Italir
virðast aldrei þurfa að mæta ör-
lögum sinum.
Það er raunar annars næstum
trúaratriði hjá þeim, að hinn
vestræni heimur muni aldrei láta
allt fara til andskotans á ítaliu.
Vestur-Þýzkaland þarf á mark-
aðnum að halda fyrir útflutning
sinn. Bandarikin vantar birgða-
stöð fyrir Hugmóöurskip sin á
Miðjarðarhafinu, einhvers staðar
miðja vegu til Rússlands. Og svo
framvegis.
Þannig er rausað. En sá
óhugnanlegi grunur er þó samt
ttalinn heldur áfram slna llfs-
braut sannfærður um ,,að allt
blessist þetta nú einhvern
veginn”.
farinn að læðast að þvi, að ef til
vill sé ttalia ekki alveg ómiss-
andi. Ef til vill er ekki hægt að
reiða sig alltaf á önnur riki ver-
aldar. Ef til vill verður Italia,
þegar allt kemur svo til alls, að
leysa úr sinum vanda sjálf? —
Það er óskemmtilegt að hafa
svona spurningar leitandi á hug-
ann. En þeim verður ekki alltaf
bægt burt.
Stjórnin gerir hvað hún getur.
Það er bara þetta, hvað hún get-
ur. 1 hvert sinn, sem kreppir
verulega að, beinir hún umræð-
unum að stjórnmálalegri heim-
speki. — „Hvað ætli sé nákvæm-
lega hlutverk stórra stjórnarand-
stöðuflokka, eins og t.d.
kommúnista á ítaliu, i hinu nú-
tima vestræna lýðræði?” — Slik
spurning verður allt i einu brenn-
andi miðdepill, þegar á að fara að
reyna að beina talinu að gjald-
þrotatilkynningunum óhugnan-
legu.
Það þykir litlum vafa undir-
orpið, að núverandi samsteypu-
stjórn muni segja af sér einhvern
næstu mánuða. En stjórn mun
koma á eftir þessari stjórn, eins
og alltaf. Og flest bendir til þess
núna á þessari stundu séð, að i
þeirri stjórn munu sitja sömu
mennirnir og stjórnað hafa land-
inu siðustu 30 árin! Svona tima og
tima i senn.
Það hefur vaknað spurning um
það, hvort bjóða ætti komm-
únistum að sitja i stjórninni
að þessu sinni. En menn hafa það
einhvern veginn á tilfinningunni
um leið, að þeirri spurningu hafi
verið varpað fram fullt eins i
þeim tilgangi að beina tali manna
frá dapurlegum raunveruleikan-
um.
Svipað gildir um flennistórar
fyrirsagnir itölsku blaðanna um
„hneykslanlegar afhjúpanir” og
þar fram eftir götunum, i skrifum
þeirra um rannsóknir á sprengju-
tilræði og byltingaráform nýfas-
ista. Hver dagurinn liður svo, að
menn eru ekkert nær þvi að finna
sökudólgana og þessar fyrir
sagnir eru hættar að hrifa til að fá
menn til að gleyma kröppum
kjörum sinum.
En þeim finnst heldur alls ekki
ástandið svo dökkt, aö ekkert sé
framundan nema örbirgð. Það
þarf mikið til að Italanum finnist
dómsdagur vera framundan.