Tíminn - 22.05.1966, Síða 5

SUNNUDAGUR 22. maí 1966
TÍMINN
ímwm
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastj.: Steingrimur Gislason Ritstj.skrifstofur i Eddu-
húsinu, slmar 18300—18305. Skrifstofur. Bankastræti 7. Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Askriftargjald kr. 95.00 á mán. lnnanlands — í
lausasölu kr. 5.00 eint — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Til Reykvíkinga
Öll viljum við, að Reykjavík verði betri borg
og íslenzka þjóðfélagið betra þjóðfélag.
Öllum þykir Reykvíkingum vænt um Reykja-
vík. Langflestir þeirra vildu hvergi búa annars
staðar en þar. Eigi að síður finna flestir, að þar
stendur margt til bóta. Borgararnir hafa verið
dugmiklir og framtakssamir og því hefur margt
verið vel gert. En Reykvíkingar hafa verið ó-
heppnir með borgarstjórn sína. Því er mörgu
ábótavant í Reykjavík.
Reykvíkingar hafa orðið fyrir því óhappi, að
sami flokkurinn hefur farið lengi með völd.
Honum hefur tekizt það með mikilli auglýsinga-
tækni, studdur öflugu fjármagni. Hvarvetna
annars staðar hefur það orðið reynslan, að lang
vinn stjórn sama flokks hefur leitt til kyrrstöðu
og spillingar. Reykjavík hefur ekki orðið nein
undantekning í þessum efnum.
Sterkasta áróðursvopn meirihlutans hefur
verið það, að allt myndi lenda í upplausn og
sundrungu, nema einn flokkur hefði meiri-
hluta í borgarstjórn. Reynsla nær allra ann-
arra íslenzkra bæjarfélaga sannar hið gagn-
stæða. Reynsla stærstu stórborga erlendis sann
ar það einnig.
Leiðin til þess í dag að gera Reykjavík að
betri borg er að hnekkja þeim meirihluta, sem
svo lengi hefur farið með völd í Reykjavík, eða
a.m.k. að veita honum aukið aðhald í borgar-
stjórn. Því takmarki verður bezt náð með því
að tryggja kosningu hinnar mætu og merku
konu, frú Sigríðar Thorlacius, sem skipar þriðja
sætið á lista Framsóknarflokksins.
En með atkvæði okkar í dag getum við ekki
aðeins tryggt betri borg.
Forsætisráðherra landsins hefur gert kröfu
til, að þessar borgarstjórnarkosningar snúist
engu síður um landsmál en borgarmál. Hann
vill eðlilega fá að vita um afstöðu kjósenda áð-
ur en'hann heldur lengra áfram á braut dýr-
tíðar og lánsfjárhafta. Kjósendum ber að verða
við þessum óskum hans. Þeir eiga að svara því
við kjörborðin í dag, hvort þeir vilja, að áfram
skuli fylgt stefnu dýrtíðar. óðaverðbólgu og
lánsfjárhafta. Með því að hafna þeirri stefnu
stíga kjósendur stórt spor í áttina til betri þjóð-
félagshátta. Þetta verður bezt gert með því að
kjósa Framsóknarflokkinn. því að aukinn við'
gangur hans er mest aðvörun fyrir ríkisstjórn-
ina.
Reykvíkingar! Hugsið vel ráð vkkar áður en
þið merkið við kjörseðilinn í dag. Öll vilium
við betri borg og betra þjóðfélag. Látum það
eitt ráða gerðum okkar við kjörborðin.
Walter Lippmann ritar um alþjóðamál:
Fjárhagsleg byrði vegna Viet-
nam stríðsins þyngist stöðugt
Hingað til hefur aðallega verið gengið á birgðir hersins
ENN einu sinni hefur út-
reikningurinn um gang styrj
aldarinnar í Vietnam reynzt
rangur og þess vegna er for-
setinn enn einu sinni í þeirri
aðstöðu, að verða óhjákvæmi-
lega að taka erfiðar og örlaga
ríkar ákvarðanir. Hve langt á
hann að fallast á að láta ganga
í aukningu styrjaldarinnar og
framlengingu?
Bandarísku hersveitirnar í
Víetnam hafa að vísu unnið
sigra í allmörgum staðbundn-
um orrustum, en eigi að síður
treystist enginn nema þeir,
sem eru gersamlega á valdi
annarlegra áhrifa opinberra til
kynninga, að hliðra sér hjá að
viðurkenna, að sá fjórðungur
milljónar hermanna, sem nú
eru í Vietnam, geti aldrei með
neinu móti sigrað í stríðinu,
né knúið andstæðingana að
samningaborðinu. Eins og út-
reikningarnir standa nú á að
þurfa með nálega tvöföldunar
á heraflanum, sem þegar er á
staðnum, og auk þess stóraukn
ingar loftárásanna.
En engin trygging er fyrir,
að þetta" nægi til að ráða úr-
slitum, og jafnvel lítil von um, .
að svo reynist. Og fáir búast
við, að væntanleg aukin út-
færsla styrjaldarinnar færi okk
ur nokkru nær raunverulegri
lausn.
Engu að síður hljóta þau
þáttaskil, sem framundan eru,
að breyta eðli stríðsins. Lið-
inn er með öllu hjá draumur-
inn um það stríð, sem John-
son forseti hefur vonað, ,að
nægði til sigurs í Indókína, án
þess að fara þyrfti fram á óvin
sælar fórnir af hálfu banda-
rísku þjóðarinnar.
Allt fram í janúarmánuð i
vetur trúði Johnson forseti, að
hann gæti unnið sigur með því
að heyja mjög takmarkað stríð
eða stríð, sem hefði í för með
sér sáralítið mannfall, krefðist
alls ekki neinnar útköllunar
varaliðs, leiddi ekki til þess, að
draga þyrfti úr félagslegum
umbótum heima fyrir, hefði
ekki i för með sér neina hækk
un skatta og ylli engri hækk-
un á vöruverði eða verðbólgu-
hættu. Stríðið átti að vera far-
sællega sársaukalaust fyrir all-
an þorra þjóðarinnar, og við
skipti og skemmtanir óhindr-
að að geta gengið sinn gang
eins og venjulega.
NÚ er að koma í ljós, að
stríðið hefur verið látið sýn-
ast sársaukaiaust með því móti’
að leyna, hvað það hefur kost
að í raun og veru. Hernaðar-
rekstrinum hefur verið hagað
á þann hátt, að beita mest
megnis atvinnuhermönnum í
Vietnam og styrkja þann her
afla, með því að flytja þangað
þjálfaða hermenn frá öllum
herstöðvum, bæði i Evrópu og
annars staðar víðs vegar um
heim.
Ákvörðunin um þessa rán-
yrkju hersins sem stofnunar
hefur gert kleift að komast hjá
að bjóða út varaforða þjálf-
aðra hermanna. Þetta hefur
MC NAMARA
eðlilega einnig haft í för með
sér, að mannfall stríðsins og
aðrar hörmungar þess, hafa
einkum bitnáð á atvinnuher-
mönnum, sem bezt eru undir
þær búnir, auk ungra og
óreyndra manna, sem kvaddir
hafa verið til þjónustu.
Svipaðar ástæður hafa valdið
því, að efnahafslegar afleiðing
ar stríðsins hafa orðið minna
tilfinnanlegar en efni stóðu til.
Stjórninni hefur með þeim
hætti tekizt að auka stríðsat-
hafnirnar án þess að auka stór
lega fjárútlát til varnarmála,
að gengið hefur verið á safn-
aðar birgðir í mjög stórum
stíl. En nú, þegar óhjákvæmi-
legt verður að endurnýja eydd
ar birgðir, hlýtur uppsafnaður
kostnaðar að koma fram í sýni
legri eyðslu.
Ríkisstjórnin hefur haldið
fram þeirri mjög svo villandi
fullyrðingu, að kostnaður við
varnarmálin sé ekki miklu
meiri en á sl. ári, og reyndar
lægri en allmörg undangengin
ár, eða 7,7% af þjóðarfram-
leiðslu þessa árs, samanborið
við 7,5% á fyrra helmingi árs-
ins 1965.
Walter Heller, fyrrverandi
formaður ráðgjafarnefndar í
efnahagsmálum, sagði í eftir-
tektarverðri ræðu 2. maí, að
þessar tölur drægju „hulu yfir
þá mikilvægu efnahagslegu
staðreynd, að áorðin aukning
greiðslna til varnamála svarar
til 5 þúsund milljóna dollara,
miðað við það, sem var fyrir
réttum tíu mánuðum. En þeg-
ar reiknað er með margvísleg
um áhleðslu- eða margföldun-
unar-áhrifum. ’ gefur þetta til
kynna, að aukinn þungi byrð
arinnar vegna Vietnam- stríðs-
ins á bandarísku efnahagslífi
yfirleitt nemi meira en 15 þús
und milljónum dollara frá því
sem var í sumar sem leið.
í APRÍLHEFTl tímaritsins
Fortune er fjallað um kostnað
inn við styrjöldina í Vietnam
og birt um hana greinargerð,
sem samið hafa ýmsir hagfræð
ingar, sem ekki eru í opinberri
þjónustu. Þar stendur m.a.:
„í hvaða stríði sem er getur
varnamálaráðherrann fyrst
framan af haldið kostnaðartöl-
um niðri með því að ganga á
birgðir bæði mannafla og fjár
muna, rétt eins og viðskiptafyr
irtæki getur dregið úr útgjöld
um um stundarsakir með því
að minnka birgðirnar ....
Birgðir nauðþurfta til vopna-
viðskipta á stríðstímum hafa
verið látnar dragast saman . . .
Stríðið hefur haft í för með sér
takmarkaða aukningu beinna
útgjalda . . . en þegar afhend-
ingar til hersins halda áfram
og styrjaldarreksturinn held-
ur áfram að aukast, hlýtur sýni
leg eyðsla fyrr eða síðar að
nálgast raunverulegan kostn-
að, sem er langt frá því að vera
hófsamlegur . . .
McNamara, varnarmálaráð
herra getur enn seilzt drjúg-
um meira en hann hefur þegar
gert til ýmissa áætlaðra fjár-
muna, sem ekki heyra styrj-
aldarrekstrinum beint til. En
ekki er unnt að halda áfram
til muna lengra á þessari
braut. Möguleikar ráðherrans
til að leyna kostnaðinum á fjár
hagsárinu 1967 eru fast að því
til þurrðar gengnir.“
Að því dregur óðum, að séð
verði fyrir endann á, hve langt
verður komizt með rányrkju
mannafla og verömæta til styrj
aldaraukningarinnar í Viet-
nam, eða hvaða árangri er
unnt að ná með því að ganga
á fyrirliggjandi birgðir hern-
aðarnauðsynja og mannafla.
Við erum því að nálgast þau
leiðarmerki, þar sem sársauka
lausu styrjöldinni lýkur. Von-#
in frá í janúar í vetur um að
auðnast mætti að vinna sigur.
í styrjöldinni án þess að auka
fírninrar, er í þann veginn að
rekast óþyrmilega á beinharð-
an hamravegg veruleikans.
Forsetinn hefur skuldbund-
ið okkur til að heyja í Asíu
styrjöld fyrir takmarki. sem
ekki er unnt að ná, eða mynd
un traustrar, frjálsrar stjóm-
ar, sem hlynnt er Bandaríkja-
mönnum og alþýða manna í
landinu viðurkennir og veitir
fullan stuðning. Og þetta á að
gerast í landi, sem byltingin
hefur troðið niður og tætt í
sundur og á meginlandi, þar
sem byltingin vellur og kraum
ar hvarvetna.