Vísir - 12.03.1975, Blaðsíða 6

6
Visir. Miðvikudagur 12. marz 1975.
VISIR
ÍJtgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri
Fréttastjóri
Ritstjórnarfulltrúi
Auglýsingastjóri
Auglýsingar
Afgreiösla
Ritstjórn
Askriftargjald 600
t lausasölu 35 kr.
: Reykjaprent hf.
: Sveinn R. Eyjólfsson
: Jónas Kristjánsson
: Jón Birgir Pétursson
: Haukur Helgason
: Skúli G. Jóhannesson
: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
: Hverfisgötu 44. Sími 86611
: ISiðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
kr. á mánuöi innanlands.
eintakið. Blaöaprent hf.
Afstæð lífskjör
1 nokkra áratugi hafa íslendingar lifað við
bærileg lifskjör. Sultur hefur verið óþekkt fyrir-
brigði á þessum tima og menn hafa ár eftir ár
getað veitt sér meira en á árinu á undan.
Ef tekið er ár af handahófi, til dæmis árið 1971,
er óhætt að fullyrða, að mönnum hefði þótt það
góður búhnykkur, ef þeir hefðu þá og skyndilega
fengið lifskjör ársins 1972.
Þegar svo nýja áfanganum i lifskjarasókninni
er náð, er hinn gamli gleymdur. Þegar íslending-
ar hafa notið hinna góðu lifskjara ársins 1974,
þykir þeim óbærilegt að þurfa á árinu 1975 að þola
lifskjör ársins 1972.
Og það er einmitt eitt höfuðatriða efnahags-
vanda liðandi stundar, að menn telja sig margir
hverjir ekki eiga fyrir brýnustu lifsnauðsynjum,
þótt þeir búi við lifskjör, sem hefðu á árinu 1971
þótt mjög góð.
Þessi dæmi sýna, hve afstæð eru hugtök á borð
við lifskjör og lifsnauðsynjar. Mat manna á stöðu
sinni gagnvart þessum hugtökum byggist á þeim
neyzluvenjum, sem þeir hafa tamið sér hverju
sinni.
Kjaraskerðing er jafnan sársaukafull. Menn
eiga ákaflega erfitt með að fórna neyzlustigi, sem
þeir hafa náð og sem er umsvifalaust komið i
vana. Þeir verða svo sáróánægðir, að þeir trúa
þvi sjálfir, þegar þeir segjast ekki lengur eiga
fyrir brýnustu lifsnauðsynjum.
Þessara afstæðu sjónarmiða gætir töluvert um
þessar mundir, er lifskjör allrar þjóðarinnar hafa
verið að skerðast i nokkra mánuði. Þetta eykur
hljómgrunn fyrir máli lýðskrumara, sem segja
þjóðina umsvifalaust eiga að fá þau lifskjör, sem
voru hér á landi i nokkrar vikur eftir kjarasamn-
ingana i fyrra.
Hinir lifsreyndari menn viðurkenna margir
hverjir, að þeir kjarasamningar voru marklaus
uppákoma, sem átti sér ekki heilbrigðan grund-
völl i efnahagslifinu. Þeir viðurkenna lika, að
versnandi viðskiptakjör okkar gagnvart útlönd-
um og vaxandi sölutregða á islenzkum afurðum
hafa gert illt ástand efnahagslifsins enn verra.
Þeir gera sér lika grein fyrir, að Islendingar
standa andspænis alvarlegri hættu en lifskjara-
skerðingunni. Sú hætta er atvinnuleysið, sem vof-
ir yfir, ef atvinnulifið kemst ekki aftur á réttan
kjöl. Sú lifskjaraskerðing, sem menn hafa sætt á
undanförnum mánuðum, er barnaleikur i saman-
burði við lifskjaraskerðingu þá, sem atvinnuleysi
mundi valda.
Vegna þessa gera flestir forustumenn samtaka
launþega sér ljóst, hvar i flokki sem þeir standa,
að atvinnulifið þarf fyrst að rétta við, svo að lifs-
kjörin geti i áföngum byrjað að batna á nýjan
leik. Þeir segja að visu, að lifskjörin geti nú þegar
byrjað að batna, en viðurkenna, að slikt hljóti að
gerast i áföngum.
út af þessu hefur Þ jóðviljinn nú tryllzt og vegur
af fullkomnu ofstæki að verkalýðsleiðtogunum,
sem vilja vinna i samræmi við skilning sinn á
ástandinu i efnahagslifinu. Samkvæmt skrifum
blaðsins mætti ætla, að lifskjör ársins 1972, sem
við búum nú við, jafngildi þvi, að alþýða manna
eigi ekki fyrir brýnustu nauðsynjum og að sultar-
ólin herðist að. Þeir, sem gleymt hafa, hvernig
lifskjörin voru árið 1972, eiga auðvelt með að trúa
þessu.
—JK
IIIE9IIIIIII
m mm
UMSJÓN: G. P.
Sendiherra Indlands hjá Sam-
einuðu þjóðunum, T.N. Kaul,
sagði i ræðu, sem hann hélt ný-
lega, að „þriskiptareglan” og
björgunarbátsrökfærslan væri
„ófreskjuboðskapur, sem
minnti á lifsreglur frumskógar-
ins”.
Robert McNamara, fyrrum
varnarmálaráðherra Banda-
rikjanna og núverandi banka-
stjóri Alþjóðabankans, hefur
siðan hann tók við þvi starfi ver-
iö siminnandi allsnægarikin á
skyldur þeirra til þess að láta
eitthvað af höndum rakna við
bágstadda. — Hann réðst lika
nýlega á „þriskiptaregluna” i
viðtali, sem haft var við hann i
sjónvarpi.
Eftir að hafa rifjað upp,
hvemig „þriskiptareglan” kom
Örþrifaráð
Verða Bangladesh og Indland nokkurn tima fær
um að metta sveltandi ibúa sina, jafnvel þótt
þeim verði rétt hjálparhönd?
Eru Afrikuþjóðirnar norður undir Saharaeyði-
mörkinni dæmdar til eilifs hungurs, vegna þess
hvernig þær eru i sveit settar?
Þetta eru spurningar, sem
kallað hafa fram kaldranaleg-
ar hugmyndir hjá sumum sér-
fræðingum Sameinuðu þjóð-
anna. Nefnilega að hin auðugri
riki vesturheims ættu að gefa
upp á bátinn vonina um að
metta snauðustu þjóðirnar, en
snúa sér heldur að þvi að hjálpa
þeim þjóðum, sem enn er'hægt
að bjarga.
Umræður, sem orðið hafa af
þessum hugmyndum, hafa graf-
ið upp gamalt orð, sem notað
var i heimsstyrjöldinni fyrri i
alveg sérstöku sambandi. „Þri-
skiptareglan”.
Á vigstöðvaspitulunum þar
sem allt var yfirfullt, var hinum
særðu stundum skipt I þrjá
hópa: Þá, sem hlutu að deyja af
sárum sinum þrátt fyrir að allt
yrði fyrir þá gert, sem i mann-
legu valdi stæði. Þá, sem mundu
komast af án nokkurrar aðstoð-
ar. Og svo þá, sem mundu að-
einshalda lifi, ef þeim væri likn-
að. — Samkvæmt „þriskipta-
reglunni” fengu þeir einir með-
höndlun, sem- voru i þriðja
hópnum. Hinir, sem verst voru
særðir, voru látnir deyja drottni
sinum.
A svipaðan hátt hefur verið
stungið upp á þvi, að menn ein-
beittu sér að þvi að hjálpa þeim
þurfandi þjóðum, sem með
slikri aðstoð mundu komast af.
En neyð þeirra verst settu sé
svo mikil, að þar verði hvort eð
er engu bjargað og þvi sóun
að veita þeim hjálp.
„Það er eins og að fleygja
sandi i sjóinn,” fékk einn frétta-
manna Reuters að heyra hjá
sérfræðingi við hjálparstofnun
Sameinuðu þjóðanna á dögun-
um.
Sumir hafa likt þessu vanda-
máli við ofhlaðinn björgunarbát
eftir skipbrot. Eftirlifendur
standa frammi fyrir þeirri
hryllilegu staðreynd, að þeir
verða að velja úr, hverjum skuli
fleygt fyrir borð, svo að ein-
hverjir komist lifs af. Annars
tortimist allir i bátnum. Einn af
prófessorunum við Kaliforniu-
háskóla, dr. Garrett Hardin,
orðaði þetta svo i grein, sem
birtist nýlega eftir hann:
„I sjónum umhverfis hvern
björgunarbát svamla hinir
snauðu þessa heims og vilja
komast um borð, eða að
minnsta kosti njóta einhvers af
auðæfum hinna. Hvað eiga far-
þegarnir um borð að gera?”
Ef þeir, sem um borð eru,
taka fleiri uppi i bátinn, hlýtur
báturinn að sökkva og allir
innanborðs að drukkna.
Þannig leggja þessir menn
málið upp. Allsnægtarikin eru
sögð þurfa að horfast i augu við
það, hvernig þau geta látið af-
ganga sina koma að sem bezt-
um notum.
Dr. Hardin bætir siðan við:
„Um fyrirsjáanlega framtfð
hlýtur afkoma okkar að krefjast
þess, að við tökum upp lifsregl-
ur slikra björgunarbáta, hversu
harðneskjulegar sem okkur
þykja þær.”
Sameiginlegt i málflutningi
talsmanna „þriskiptareglunn-
ar” er, að það séu takmörk fyrir
þvi, sem til skiptanna sé fyrir
ibúa heims. Og að aðstoð við
„fjórða heiminn”, eins og hinir
sveltandi ibúar jarðar eru
stundum nefndir, sé til þess eins
fallin að ýta undir enn frekari
offjölgun mannkyns, sem kalla
mundi aftur á enn meiri fram-
færslu.
Að veita slikum þjóðum að-
stoð segja þeir að auki bara á
eymd þeirra og þjáningar.
Þessar hugmyndir hafa hlotið
þó töluverðan hljómgrunn og
það svo mikinn að á seinni mán-
uðum hafa ýmsir aðilar séð sig
tilneydda að ráðast gegn þeim
af hörku og einurð.
til á striðstimum, sagði Mc-
Namara: „Þannig geta menn
ekki meðhöndlað heilar þjóðir.
Þær deyja ekki. Það er ekki
hægt að jarða þær rétt si
svona.”
Hann visaði algerlega á bug
björgunarbátssamlikingunni og
kallaði hana „siðferðislega and-
styggð og tæknilega ranga”, þvi
að heimurinn væri alls ekki of-
hlaðinn, eins og þar væri látið i
veðri vaka.
„Björgunarbáturinn er ekki
fullur,” sagði hann. „Þvi fer
fjarri, að matvælaframleiðsla
heimsins hafi verið nýtt til hins
ýtrasta. Það eru enn möguleik-
ar til að auka framleiðsluna i
þeim löndum, þar sem þess er
þörf.”
í gagnrýninni á „þriskipta-
regluna” hefur dr. Geoffrey
Barraclough, prófessor i sögu
við Brandeisháskóla, gengið
einarðlegast fram i nýlegri bók-
menntayfirlitsgrein, sem birtist
eftir hann i timariti i New York.
Dr. Barraclough sagði, að
boðberar „þriskiptareglunnar”
væru fulltrúar þess
„grimmdarbrjálæðis”, sem örl-
aði orðið á i hinum svonefndu
siðmenntaðri rikjum, eins og
heimalandi hans, Bandarikjun-
um.
„Tvenns konar bábiljur hafa
flækt þetta mál einkanlega,”
skrifar dr. Barraclough. „Sú
fyrri er þessi lifseigi orðrómur
um, að matvælaskorturinn sé að
kenna óviðráðanlegri offjölgun
mannkyns. Sú sreari er, að mat-
væli skorti til að seðja alla ibúa
jarðar.”
Hann vill halda, að matvæla-
skorturinn sé fyrst og fremst áf
pólitiskum toga spunninn og
bætir þvi við, að með sinna-
skiptum mundi fást „nægilegt
landrými til þess að gefa af sér
yfrið nógan mat handa öllum
ibúum heims”.