Tíminn - 27.08.1966, Qupperneq 12

12
TÍIMINN
IfAUGARDAGUR 27. ágúst 1966
MiNNING
Halldór G.
Sigurjónsson
fyrrum bóndi, Hallbjarn-
arsföðum á Tjörnesi
F. 20. ágúst 1880. D. 8. júlí 1936.
Kveffja.
Nú er mildur blámi yfir minninga-
hæðum.-
í morgunsins björtu sól.
Hún ljómar og skín yfir litla
bænum,
Þar sem lífstrúin átti sitt skjól.
Þar vitnar hver blettur itm vinnu-
hendur,
sem vermdu hínn kalda svorð,
um hann, sem að erjaði í önnum
i dagsins
og elsikaði græna jörð.
Nú fækkar þeim óðum, sem
gróandinn gleður
og giefa jörðinni allt,
sem leggja sinn draum að landsins
hjarta
og lifa ‘ann þó stundum sé kalt,;
sem helga moldinni sína sógu
í sigrandi þakkargjörð,
og skrá hana glaðir með grænu
letri
á grundir, hóla og börð.
Þú varst vordagsins barn og
blómansvinur
af bemskunnar fyrstu þrá.
Þú eygðir þitt land í fjarlægri
fegurð
og fjöllin þín voru sivo blá.
En takmarOdð náðist, með traiístri
hendi
og trú, sem var heilög sýn.
Því eru svo full af gjöfulii gleðí
og gróanda, sporin þín.
Þú áttir svo mikið af mildi
hjartans,
sem mótaði líf þitt allt.
Þú miðlaðir öðrum af auðlegð
þinni
svp engum varð hjá þér kalt.
Þú hlúðir að öllu því viðkvsema og
1 veika
og veittir því lífsþrá á ný.
Þó höndin þín væri oft vinnulúin
þá var hún samt mjúk og hlý
Nú er dagurinn hniginn að djúpi
sínu
og döggvaðar hæðir og grund.
Og sólþeyrinn vermír af mýkt og
mildi
þína minninga og kveðju stund.
í heiðríkju kvöldsins er fagnandi
friður
yfir fegurð þíns sólarlags.
Og varpinn er grænn þar sem
vinimir bíða
í veröld hins nýja dags.
MJÓLK
Framhald af bls. 8
ofurlítið mismunandi, og fer
það eftir því, hvemig osturinn
er búinn til. Ostur er ávallt bú
inn til úr draflanum, sem myn
ast, þegar mjólkin er hleypt,
annað hvort með hleypi eða
sérstakri gerlategund, sem
myndar mjólkursýru eða hvort
tveggja. í draflanum er mestur
hluti eggjahvítu mjólkurinnar
kaseinið, ásamt fitunni, kalk-
inu og nokru af fjörefnunum.
Eftir verður í mysunni mjolkur
sykurinn (laktósan) dálítið af
eggjahvítuefni og nokkuð af
fjörefnum og málmsöltum
Því næst er draflinn press-
aður. aðeins lítið, eigi ostur-
inn að vera mjúkur (Curd
cheese), meira fyrir þéttari
osta (eins og Caerphilly) og
enn meira fyrir osta eirts og
Cheddar. Mismunandi geymsiu
aðferðir hafa svo sín áhrif á
ostinn eins og hann verður að
lokttm fullbúinn. Stundum er
hann t.d. geymdur á stað, þar
sem sveppir geta vaxið og er
jafnvel ýtt undir vöxt þeirra.
Aðalmismunurinn á næring-
argildi ostsins er í fyrsta lagi
fcomínn undir því, hve mi'»-
ill rjómi er í mjólkinni, se;l
hleypt er til ostagerðarinnar,
hvort það er nýmjólk, undan-
renna eða einhversstaðar þar
á milli. Undir því er komið, hve
mikil fita er í ostinum. Annar
hluti mismunurinn er á vatns
innihaldinu, eða réttara sagt.
mysunni, sem eftir verður í ost
inum. Þetta er í fyrsta lagi
komið undir því, hve mikið
osturinn hefur verið pressaður
upphaflega, og í öðru lagi hve
lengi hann hefur verið geymd
ur (á lager), því að við geymsl
una þomar hann ávallt nokkuð.
í Cheddarosti (Cheddar er
borg í Englandi), lætur nærri,
að þiðjungu hans sé eggjahvítu
efni, þriðjungur fita og þriðj-
ungur vatn. í honum eru einn
ig önnur næringarefni, svo sem
kalk og fjörefni. í einni únzu
(30 grm.) af Cheddarosti er um
það bil Vs af því kalki, sem
einn maður þarf á dag og 1/10
af fjörefni B2 eða ríboflavíni.
6. Er súrmjólk (yoghourt)
holl?
Súrmjólk er sérstök tegund
af hleypimjólk. Hún er sérstæð
að því leyti, að til þess að
hleypa hana er höfð sérstök
tegund af mjólkurmynd
andi gerlum. Hún hefur að
heita má nákvæmlega sama
næringargildi og mjólk, aðeins
hefur gerillinn breytt mjólkur-
sykrinum í mjólkursýru. Eggja
hvítuefnin, fjörefnin og máíro
söltin eru raunvérulega hin
sömu og í nýmjólk.
Því hefur verið haldið fram,
að sjálfir gerlarnir væru „sér-
staklega heilsusamlegir" sem
var reist á þeirri kenningu,
að þeir settust að í meltingar
veginum og útrýmdu öðrum ó-
æskilegiri gerlum, sem þar
hefðu aðsetur. En þetta var
eklki rétt. Það er því ekki vert
að búast við því að verða 100
ára með því að éta súrmjólk.
Hvers vegna þá að vera að
borða hana?'Jú, af tveim ástæð
um. f fyrsta lagi vegna þess,
að hún hefur sama næringar-
gildi og nýmjólk, með öðrum
orðum, hún er ágætis fæða. f
öðru lagi sökum þess, að fjölda
fólks, að mér meðtöldum, lík
ar hún ákaflega vel.
7. Geta börn orðið hraust
og heilbrigð, án þess að
__ drekka mjólk?
Áhyggjufullar mæéur hafa I
oft spurt mig þessarar spum- j
ingar. Þær vita, að sjálfsögði’, j
að mjólk er sérlega góð fæða j
fyrir börn þeirra, en þeim er!
gjarnt að ganga lengra og telja'
hana alveg ómissandi En sann i
leikurínn er sá, að engin fæðu
tegund er alveg fullkomii) eða
ómissandi. Þegar ve» perurr.
oss ljóst.. að líkammn þarf að
fá ein 30 til 40 mismurandi
efni úr allri fæðunm má geta
nærri, að ólíklegt sp að rr'kk
ur ein fæðutegunri hafi að
geyma hvert einasts af þess-
um efnum og það nákvænilega
i þeim hlutföllum sem íkam i
inn þarfnast Flestai faéðuteg'
undir. að undanskitdum svku
uppfylla fleiri en eina it þörf
um líkamans Sumar tegundir
uppfylla aðeins fáar en aðrar
margar. Og satt er það að eng |
in einstök fæðutegund •ínpf' l’ !
ir eins margar eins os miólk-
in Þannig veitir hun talsverða
orku, eggjahvítuefni af nezta I
tegund, mjög mikið af fjörefn-
um og ýmsum málmsöltum.
Að sjálfsögðu má fá öll þessi
efni úr öðrúm fæðutegundum
en til þess þarf Sambland
margra mismunandi fæðuteg-
unda. Ef börnin borða ost verð
ur þetta auðvitað auðveldara.
Ostur inniheldur, eins og áður
er sagt, mjög mikið af næring
arefnum mjólkurinnar. En ef
bömin borða hvorki ost né
mjólk, mundi ég vilja láta þau
horða stærri skammt en venju
legt er af kjöti, fiski og eggj-
um, og auk þess margs konar
grænmeti og ávexti.
En sú staðreynd stendur ó-
högguð, að ef barniS drekkur
hæfilegt magn af mjólk, er ó-
þarfi að hafa áhyggjur af nær
ingu þess. Og með „hæfilegu
magni“ á ég við hálfan lítra á
dag fyrir börn og þrjá pela eða
meira fyrir unglinga. Mörgum
bömum, sem ekki vilja drekka
mjólk á venjulegan hátt eins
og hún kemur fyrir, má gefa
all drjúgan skammt á annan
hátt, svo sem með spónamat.
Og það er þess vert að gleyma
elkki þeirri aðferð.
KVIKMYNDUN
Framhald aí Dls 16.
ust fólkinu ekki mikið hagstæðari
en í gær, en þó tókst að kvikmynda
í eina klukkustund í dag.
Þorleifur Hauksson, sem er fram
kvæmdastjóri fyrir hópinn, sagði
1 dag, að á Þingvöllum hefði verið
kvikmyndaður kafli myndarinnar,
sem sýnir vopnaviðsikiptí Gunnars
og Sigurðar, þar sem Sigurður kem
ur óséður og kastar spjóti a'ð
Gunnari. Var og kvikmyndað við
Öxarárfoss samtal þeirra félaga
og Högna. Sagði Þorleifur að
dauft hljóð væri í Þjóðverjunum
vegna veðursins, en nú væri búizt
við betra veðri á morgun. Ætti
þá-að fara til Þingvalla aftur og
ljúka kvikmyndun þar, en fara
síðan til Skóga uni kvöldið.
Danski kvikmyndaflokkurinn
var við kvikmyndun í Grindavik
í allan dag, að því er Benedikt
Árnason sagði við blaðamann Tím
ans. Sagði Benedikt, að skip það,
sem níotað var við kvikmyndunina
væri nú algerlega horfið og hefðu
hlutar af því fundizt út um allt.
Kvifcmyndun verður haldið áfram
á morgun.
LEIT
Framhald aí bls 16
Leiðin sem þeir hefðu þurft
að fara er frá Sæbóli sunnantil
í Aðalvik yfir að Látrum í
sömu vík, þ^r sem er skipbrots
mannaskýli með talstöð, yfir í
Fljþtavík þar er einnig skip-
bsrotsmannaskýlí með talstöð
og í Höfn í Hornvík þar sem er
þriðja talstöðin. Fóru piltarnir
þannig framhjá tveim talstöðv
um ,og sofna hjá þeirri þriðju,
án þess að láta vita af sér, en
ekkert hafði fréttzt frá þeim
frá því á mánudagskvöld, er
bátur kom að sækja msnn í
Aðalvík- Var því að vonum
farið að óttazt um mennina á
þríðja degi, og líka vegna þess
að þeir komu ekki að bátnum
eins og þeim hafði verið send
skilaboð um í gegnum útvarþið.
Var því bátur mannaður fra
ísafirði í nótt til að leita piH
anna, og fór leiðangurínn fvrst
í skýlið að Látmm i Aðalvik.
og ekkert fannst þar, og engin
skilaboð i gestabókinni. 4fram
var haldið, norður i Fljótavík, i
skýlið þar. en allt á sömu !eið.
Þegar svo komið er Höfn i
Hornvík finna þeii piltana
steinsofandi við hliðina a tal
stöðinni svo til! — eða hriðiu
talstöðinni sem þeir höfðn get
að haft samband við ísafjörð. i.
ÍÞRÓTTIR
Framhald af bls. 13.
m og 1500 m hlaup, kúluvarp,
stangarstökk, og þrístökk.
Stúlkur:
200 m hlaup, kúluvarp, kringlu
kast og langstökk.
Á morgun kl. 2 verður keppt í
eftirtölduni greinum.
Sveinar:
80 m grindahlaup, 200 m, og 800
m hlaup, spjótkast, langstökk og
hástökk.
Drengir:
200 m hlaup, 800 m hlaup, spjót
kast, kringlukast, hástökk og lang
stökk.
Stúlkur:
80 m grindahlaup, 100 m hlaup,
spjótkast og hástökk.
Keppni þessi hefur staðið yfir
í allt sumar, en í dag og á morgun
mætast fjórir beztu í hverri grein
og keppa til úrslita. Meðal kepp-
enda eru nokkrir fslandsmeistarar
og efnilegasta frjálsíþróttafólk
landsins. Ekki er að efa, að keppni
þessi verður skemmtileg í flestum
greinum.
Aðgangur að mótinu er ókeypis.
ÍÞRÓTTIR
Framhald af bls. 13.
ekki mátt gefa knöttinn á Sig
urð fyrir innan teig, og vitnar
í 13. grein laga, sem kveður á
um það, að ef aukaspyrna sé
tekin fyrir innan teig, skuli
knettimun spyrnt rakleiðis í
leik út fyrir takmörk víta-
teigs. Sé þessu ákvæði ekki
fylgt, beri að endurtaka spym
una.
í greinagerð með kærunni
segir Þróttur, að Axel Axels-
son, Þrótti, hafi bent dómar-
anum á, að lögin hafi verið brot
in, en hann hafi svarað því til
að þetta ákvæði gilti einungis,
þegar um útspörk frá marki,
væri að ræða.
Kæruna sendi Þróttur til hér
aðsdómstóls ÍBK í Keflavík,
og gerir þá kröfu, að leikur
inn verði dæmdur ógildur og
leikinn upp að nýju.
SEXTUGUR
Framhald af bls. 8
það stærsta hótel, sem ég þekki til
hér á landi, sem rekið er ókeypis.
Kæri vinur, okkar hjónanna
og barnanna, innilegar hamingju
óskir með afmælið og langa og
bjarta framtíð.
Landakotsspítala 25. ágúst.
Margrét Hansen.
Öxnalæk-
GróSur og gorðar
Framhald af h!s 3
var í túnum á Austurlandi í
fyrra og talsvsrt xal líka s.l.
vor hér og hvar nyrðra. Mestar
verða skemm.lirnar iafian á
marflötu, illa framræstu lan.di.
Kal er engin ný bóla og
skemmdir á trjám ekki heldur.
Nóg er líka um kvilia . búfénu,
Engum heilvita manr i dettur
samt i hug að hætta kvikfjár-
rækt grasrækt né skógræk' á
íslandi af þesum 'jökum he)d
ur reyna menn að læra af á-
föllunum og hæta stofna og að
ferðii ýmsar Mik- börf er á
skjólbeltum og efiaus' hægt
að rækta þau úr birki víði o.
fl. tegundum viða um lanó. En
til ræktunar stórra skóga hæfa
aðeins veðursælustu héruð eins
og Fl.iótsdalshérað hlutar af
Suður-Þingevjarsýslu, innsveit
ir Eyjafjarðai ókorradalur
Haukadalur o.s.frv, Birkið get-
ur skýlt ungskógunum. Hafið
þið séð lerkilundinn mikla í
bjarkaskjólinu í Hallormstaða-
skógi? Birkið er ekki vandlátt
að jarðvegi og polir storma
allra trjáa bezt á fslandi. Er-
lendar rannsóknir hofa nýlega
sýnt, að rætur aspar einnar er
lendrar (pappel) þoldu mest á-
tak, en birkið gengur næst.
Björkin nýtur vaxandi virðing
ar hér á landi. Hún hefur frá
ómunatíð veitt skjól og bundið
jarðveginn, og verður það seint
fullþakkað.
Beitarþol lands er mjög mis-
munandi, hættast við uppblástri
er hinn eldfjallaöskuríki jarð
vegur t.d. í Rangárvallasýslu
og víðar. Hluti af kjairlendi
kvað nú vera í hættu vegna
vaxandi fjárfjölda.
Frjósöm, hæfilega rök skóg
lendi þola beitina miklu betur
eins og nefnt var á fundinum
um Yztafellsland.
Ari fróði segir land hafa verið
viði vaxið milli fjalls og fjöru
og nýlegar frjórannsóknir
benda til útbreidds skóglendis
um ása og neðanverðar hlíðar.
Sums staðar hefur þetta Vcríð
kjarr eitt, en á betri stöðum
a.m.k. eins og t.d. Hallorms-
staðaskógur og líklega þó betra
því að skjólið var orðið svo
mikið. Einhver taldi nýlega
við þýða kjarr og aðeins kjarr.
Þetta er hæpin fullyrðing og
varla munu málfræðingar sam
þykkja þá m:-rkingu orðsins.
Talað var fyrrum um dýr og
menn á viðum úti, þ.e. úti í
skógi. Enska orðið Wood: skóg
ur bendir til hins sama. Orðið
viður segir ekkert um stærð-
ina, það er skógur og fjall í
einu lagi. Auk þess er svo við-
ur felldra skóga: eidiviður,
húsaviður, rekaviður o.sirv.
En hvað um það. Nú er tak
markið að rækta nýja og af-
urðameiri skóga og stöðva upp
blásturinn, sem enn ,er viða
geigvæniegur. Það er nóg pláss
bæði fyrir sauðfjárbúskap og
skógrækt í landina og geta þar
hvorir stutt aðra, báðum í hag.
f Sléttuhlíðarþætti nýlega
var baga ein mjög úr lagi
' færð og birtist því hér að nýju
vonandi rétt með farin:
Hálfdan á Felli heldur enn
velli,
aldir þó líði og grasið gröf
prýði —
Galdrað vist gdi hann,
— glettist við satan —
Þrúðgur og slægur —
þ j óðsagnafrægur.
(Á bekk með Gvendi góða
í sal Sæmundar fróða).
Greiddi lýð götu, ,það
skriplaði á skötu”.
Að Odda og Felli skrattinn
hlaut skelli!
Kom í kraftbögu Kolbeinn við
sögu, —
Ingólfur Davíðsson.
ARMENSKA KIRKJAN
Framhald af bls. S
þessa ramma og áhrifa kirkj-
unnar er í rauninni ekkert til
sem þjóðinni tilheyrir. Þetta er
raunverulega alveg hliðstætt
Gyðingaþjóðinni að eðli og
framkvæmd, aðeins sá munur,
að hér er það kristin lífsskoð-
un, kristinn dómur, sem er
kjarninn, en ekki lögmálið og
spámennirnir.
Það mætti því segja, að Arm
enar og eftirdæmi þeirra
stæði að vissu leyti nær kris-
inni þjóð. Þar er lögmál íífs-
ins, blessun og siðfágun trúar
lífs ekki rituð á stein, neidur
rist og letruð með fórnarblóði
píslarvottanna inn í hjörtu heill
ar þjóðar.
Rvík 10 júní 1966.
Ávelíus Níelsson.