Tíminn - 16.11.1966, Qupperneq 9

MIÐVIKUDAGUR lfi. nóvember 19fi6
TIMINN
f

a
*

ÞAD Ht YJAST BETUR
EF HRÍFAN ER NOTUÐ
SEGJA V/S/NDIN OSS
IGÞ-Þorgarnesi, föstudag.
Á Hvanneyri hafa staðið yfir
gróðurrannsóknir síðastliðin
íllefu ár. Þessar gróðurrannsókn
ir hafa einkum beinzt að at-
hugunum á áburðarnotkun, inis
mundandi grasstofnum, græn
fóðri og útbeit á land, sem að-
eins hefur verið Borið á. Til-
raunastjóri er Magnús Óskars
son, sem jafnframt er kennari
við skólann. Við hittum hann
að máU og spurðumst fyrir um
rannsóknarstarfið, og hvað
helzt væri á döfinni í þeim efn
um á Hvanneyri um þessar
mundir.
\ Við snerurn okkur fyrst að
þvi að ræða við Magnús um
hið hagnýta gildi rannsókna
sem þessara, þ.e.a.s. hvaða hátt
menn hafa á því að koma niður
stöðum rannsóknanna á fram
færi, svo almenningur geti not
fært sér þær.
— Við gefum út bækling á
hverju ári um niðurstöður rann
i sóknanna hérna, sagði Magnús.
— Þessi bæklingur er aðeins
fyrir nemendur skólans, Til-
raunaráð landbúnaðarins og
<; ráðunauta Síðán skrifum við
gi-éin ú"ín hýerja tilráun fyrir
_sig, þegar_.henni er lokið, og
I skýrurn þar frá niðurstöðum.
! Þær greinar sem héðan hafa
! komið hafa birzt dáljtið í árs
| riti Ræktunarfélags Norður-
| Lands, og við eigum m.a. tvær
' greinar í næsta hefti.
— Eiga bændur beinan að-
gang að þessum upplýsingum?
— Það er tæplega að grein
amar henti þannig, vegna þess
að þær eru skrifaðar með vís-
índasjónarmið i huga en ekki
sem uppskrift til hagnýtra nota
upp á stundina. Hins vegar er
mjög auðvelt að vinna úr þess
um greinum fyrir bændabldð
og þá sem flytja fyrirlestra urn
landbúnað.
okkar koma hingað og tala við
okkur, og það má segja að
mest sé gagnið af þessu næst
staðnum, þar sem verið er að
gera tilraunirnar.
— Nú hlýtur það líka að
vera ykkur í hag, sem við þess
ar tilraunir fáist, að niðurstöð
urnar komist sem fyrst í hag
nýta notkun. Hafið þið nokkr
ar ákveðnar tillögur um það,
hvernig slikri upplýsingastarf-
semi verði bezt við komið, þann
ig að bóndinn geti haft not af
hinni nýju vitneskju eins fljótt
og almennt og auðið er?
— Eg held að einmitt þetta
atriði sé umræðuefni víða um
lönd, og menn velti því fyrir
sér hvernig eigi að haga þessu.
Og kannski er hin hagnýta upp
lýsingastarfsemi hvergi í full
komnu lagi. Eg held að tilrauna
, mennirnir verði alltaf að skrifa
nokkuð vísindalegar greinar um
rannsóknirnar og niðurstöðurn
ar, vægna þess að þeir vita
hreinlega ekki hvað þeir hafa
' fundið út ef þeir vinna ekki
almennilega úr efninu sem þeir
hafa. Og það gera þeir ekki
öðruvísi en vinna efnið allt
fræðilega.
— Og siðan þarf að brjóta
þetta niður í aðgengilegt form?
— Já. Og það geta þeir nátt
úrulega gert sjálfir, eða þá
blaðamenn frá bændablöðunum
eða ráðunautar.
— En svo við snúum ofckur
að rannsóknunum. Þú minntist
m-a. á athugun á beitarlandi
eða úthaga.
— Tilraunir þessar varða
beit á land, sem ekfci hefur
verið ræktað en aðeins borið
á. Með þessu er fengin fram
gróðurbreyting þannig, að hálf
grösin hverfa en heilgrös koma
í staðinn
Héma eru niðurstöðurnar af
aða blettinn, en ef það er á
óræktuðu?
— Einmitt. Og þrifosfatið
kostar aðeins um tvö hundruð
krónur á hektarann, ef notað
er sama magn og notað var
v-ið rannsóknina.
— Og skepnan fær þá meiri
næringu?
— Hún fær að minnsta kosti
meiri fosfór, sem áreiðanlega
er til stórbóta. Hér er yfirleitt
fosfórskortur, og grös þrífast
verr þar sem um slikan skprt ir
að ræða.
— Mundi þetta þýða þyngri
diifcla?
— Um það þori ég efcki að
segja, en það þýðir þó alltaf
að skepnan fær meiri næringu
af hverri flatareiningu laods,
heldur en af flatareiningu, þar
sem Srífosfat er ekki borið á.
— Erum við þá ekki komnir
að þvi. að æskilegt sé að bera
á afréttarlöndin?
— Ee he!d að það sé, mjög
æskileg' og þá ekki sízt á beit
arlönd á láglendi, vegna þess
að slík heitarlönd ættu að gefa
meiri vippskeru heldur en beit
arlönd á hálendi, þar sem vaxt
artíminn er styttri.
— Er áburðardreifing á út
haga nokkurs staðar höfð um
hönd?
— Einstaka bændur hafa
reynt þetta. Gunnar á Hjarðar
felli gerði tilraun með þetta
fyrir nokkrum árum. En ég held
að sú tilraun hafi að einhverju
leyti mistekizt, vegna þess að
féð gekk of þétt á landinu og
ormar háðu fénu af þeim sök
um. Þetta er eitt af þeim vanda
málum, sem Bretar eiga við að
stríða. Þeir veo-ða að beita
á mjög takmarkað landsvæði
en við það eykst ormamagnið
í skepnunni vegm þess að
orrnar skríða úr því sem hún
Guðmundur Stefánsson (t. v.) gerlr tilraunlr með að f^amleiða súr.
efni á rannsóknarstofunni. Magnús Óskarsson kennari stendur hjá.
(Tímamynd Kári)
hestum í 54 hesta. Sé forfór
borinn á líka fást 57,7 hestar
og fóðrið verður steinefnaauð
ugra og betra. Eggjahvítumagn
í þessu heyi, sem fær kjama og
fosfóráburð. er. t. d. mjög svip
,aið og úföðu
— Mer voru sýndir graslaus
ir blettir á tilraunasvæðinu ykfc
ar. Hvers vegna spretta þeir
ekki?
— Eg hef ekki alveg á reiðum
höndum skýringu á því, hvers
vegna ekki vex þarna gras.
Eitthvað hlýtur að vera í jarð
veginum, sem bindur fosfor
inn. M. a. gerðum við einu sinni
tilraun með geislavirkan fosfór
og fundum þá að fosfórinn sem
við bárum á batzt allur í efsta
hálfa sendimetranum.
— Þýðir þetta ekki að jarð
á tún. Niðurstaða þessi er
nokkuð athyglisverð. Hún er
á þá lund, að sé heyi snúið
fjórum sinnum og„,rakað tvis
var ainnum með múgavél, þá
fást að meðaltali á tveimur ár
um 37,8 hestar af hektaran
um. Ef rakað var með hrífu
fást að meðaltali á sama tíma
43,9 hestar af hefctaranum.
Meðaltalið í ár sem er þriðja ár
rannsóknanna er þetta: Ef hey
ið er vélverkað fást 35,2 hestar
af hektaranum, en af hefctar
anum, sem rakaður er með
hrífu fást 43,1 hestar. Meðal
talið eftir tvö ár sýndi sex
hesta mun, og meðaltalið eftir
þrjú ár sýndi að munurinn var
rúmlega tólf hestar af heyi.
hrífunni og gamla laginu í vil.
— Hvað þýðir þetta?
TÍMINN HEIMSÆKIR HVANNEYRI. - 2. GREIN
— Hefur þá verið unnið nægi
lega úr upplýsingunum?
— Eg veit það nú ekki, ef
satt skal segja. Tilraunrinar
hér hafa aðeins staðið i ellefu
ár. Og þótt við séum með
býsna mikið af tilraunum, þá
erum við kannski ekki koinnir
með mjög mikið af niðurstöð
um að sama skapi. sem veru
legt hald er i. En í nokkrum
atriðum eru fengnar niðurstöð
ur, sem komnar eru í umferð.
Það er t.d. að þakka tilrauna
starfseminni í landinu í heild að
grasfræsblöndumar eru Öðru
vísi en þær voru fyrir þremur
eða fjórum árum. Engmo-vall
arfoxgras hefur verið látið 1
blöndumar í staðinn fyrír
danskt vallarfoxgras, sem notað
var áður og átti til að deyja út
ef gerði harðan vetur. Engmo-
vallarfoxgras er mikið þolnara
það sönnuðu tilraunirnar.
— Hvaða leið hafa upplýsing
arnar farið. þegar þeim hefur
verið veitt til hagnýtra nota’
— Dálítið kemur í bænda
blöðunum. Einnig höfum við
flutt fyrirlestra hineað og þana
að á bændafundum, og hér
i sveitinnj höldum við alltaf
rinn fund á ári. Nágrannar
rannsóknunum í fyrra. Þá
voru 67 kíló af þrífosfati, 210
kíló af kjarm og 80 kg af kalí
áburði borið á tiiraunabletti
auk þess höfðu áður verið bor
in á þrjú þúsund kíló af kalfci
árið 1963. Þar sem enginn áburð
ur var notaður nam sprettan
tíu hestburðum, af henni fóru
7.4 hestburðir í beit, en beitt
var fé og síðan kvígum á til-
raunasvæðið í þrjá daga, hvor
um hópnum fyrir sig. Þar sem
þrífosfatið var borið á, spruttu
15.4 hestburðir. en í beit fóru
12.5 hestburði- Þrífosfatið gtf
ur hagstæðasta niðurstöðu sam
kvæmt töflunni. Á þeim lið
munar nærri helming hvað bit
ið hefur verið meira Þá var
auðséð á reitunum i vor,
hvar áburður hafði verið not
aður beir reitir sem höfðu
fengið áburð grænkuðu mkíu
fyrr. og voru þvi tilbúnir til
beitar á undan öðrum úthaga
— Þessi rannsókn sýnir þá,
að beitarféð notar meira rækt
lætur frá séý og skepnan neytir
þeirra með grasinu.
— En þetta vandamál er
ekki fyrir hendi hér?
— Nei, ekki ennþá, en það
getur vel veríð að nú fari að
koma að því á túnum, þar sem
menn hafa féð á vorin. Það
er náttúrulega mjög þétt á
því þar.
— Hafið þið gert athyganir
varðandi notkun áburðar á
engi?
Já. Og gróðurfarið br.vt
ir gjörsamlega um svip við
áburðinn. Þar sem borið er á
töluvert mikið af áburð’ á engja
land eins og hér er, þá verður
að bera á steinefni, þ.e.a.s. fos
fór og kall. Hér er um að ræða
gulstararengi. Við áburðinn
hverfur gulstörin og sveifgrös
-og hálmtgresi verða ráðandi
Hér er dæmi um áburðamotk
unina o? afraksturinn. Með því
að bera 300 kíló af kjama á
ei«n hektara verður aukningin
á tíu árum að meðaltali tæp
lega helmingur. eða úr 28,4
vegurinn er ákaflega fosffor-
snauður?
— Hann er ekki beint fos-
forsnauðuæ-Við höfum einu sinni
rannsakað, og það hafa fleiri
gert ,hvað mikið er að heild
arfosfor i jarðveginum, og það
var að mig minnir eitthvað um
sjö hundruð kíló af hreinum
fosfor á hektara. Ef það nýtt
ist værí náttúrulega nóg af
fosfór fyrir grösin. En hann
virðist bundinr, á einhvern hátt
svo hann nýtist ekki.
— Og það þarf að bera fos
forinn á til að spretti?
— Já. það er nauðsynlegt.
Og ég held að bændur beri
yfirieitt nægan fosfor á núorð
ið. Eins og sést á þessurn blett
um. kemui' ekkert gras nema
fosforinn sé notaður, og breyt
í engu bótt annar áburður hafi
verið borinn á.
— Hvað um fleiri tilraun-
ir-
— Við höfum héma niður
stöður af tilraunum. sem gerð
ar voru með áhríf vélavinnu
— Þetta þýðir annað hvort
það að dráttarvélin, sem dreg
ur rakstrarvélina þjappar land
ið of mikið. eða þá að véfarn
ar rífa upp svörðinn, svo upp
skeran fer minnfcandi.
— Þetta er þá ekki fyrir það
að hey verði eftir á vellinum'
— Nei. Þetta er vegna þess
að sprettan minnkar. Hér er
aðeins um fyrstu tilraun ið
ræða, og ekki hægt að tala um
endanlegar niðurstöður. Samt
má ætla að þungar dráttarvél
ar skemmi jarðveginn, pakki
hann, og ráðið væri að hafa
hjólin sem breiðust og nógu
lítið loft i beim, svo snerti-
flöturínr við jörðina verði sem
stærstur og þjöppunin verði
bar af leiðandi minni, en á
meira svæði.
Magnús sýndi okkur rannsókn
arstofuna. sem hann hefúr á
Hvanneyri Þótt hún sé fyrst og
fremst ætluð fólki sem vinnur
að rannsóknarstörfum á Hvann
eyri, fá nemendur i framhalds
Pramhald a bls 12