Lesbók Morgunblaðsins - 27.06.1926, Blaðsíða 6

6
LÉSBÓK MORÖUNBLABSrNS
því siá, að hann atSí að afla pen-
inga á einhvern óvenjulegan hátr.
En fyrst var að vekja áhuga al-
mennings. Ljet hann því það ber-
ast rjett um leið og hann var
að fara, að hann setlaði fvrst til
Suðr(rpólsins og síðan til Nor§-
urpólsins. Gerði hann þetta í sam-
ráði við Nansen, og var það nóg
til þess, uð nú fylgdu menn för
iians með áhuga, og auðsótt var
að fá fje lagt fram til fararínnar.
Amndsen náði takmarkinn —
þrrna <'ins og síðnr. 14. cles 1911
komst liann á suðurpólinn, og
gerði ýmsar mjög nákvæmar rann
sóknir og athnganir.
I’að var vitasiculd mikið þrek-
vvki að komast á pólinn. En þó
mundi hróður Amundsens ekki
liafa orðið eins mikill og raun
varð á, ef ekki liefði staðið svo
á, <ið annar maður, Seott, var á
Siiiiui tíma á leið 1 i 1 pólsius. Kn
hann kom Jiangað rúmi ári seiniut
og fann þá norska fánann. Ká
hiuin, að Amnndsen hafði cvðið
honttm snjnllari.
Fyrir afreksveiú þetta ákvað
Ktoi jiingið norslka, -að Amttndsen
skyldi fá árl. 6000 lv. af landsfje
svo sem í viðurkenningarskyni.
Nú fór Amundsen að búa sig
f. < r alvöru tindir ferð ]>á, sem
liarin hafði iipprmtnlega ætlað að
íittii — iið láta sig reka með ísn-
um yfir jtólltafið.
,,Fram“ hafði skemst allmikið
í síðustu -förinni, og varð hann því
að fá sjer nýtt skip. Ljet hann
þá striíða „Maud“, vjelskip úr
h"je, 7—800 tonna. Og á því
U'ipi lagði hann á stað frá Osló
25. júní 1918 \ ið sjöunda mann.
En nú hafði ltann breytt ferða-
áætlun sinni.í þess stað að hyggja
nú á leiðina gegmun Panama-
sknrðinn og norður í Berings-
sundið, ákvað haun að fara norð-
austur-leiðina, tneðfvam norður-
striindum Evrópu og Asíu. Ætl-
aði haun sjer að leggja inn í ís-
inn frá Síberíu-eyjunum, og láta
sig svo reka með honum yfir pól-
inn.
Fyrsta veturinn vairð hann að
halda kyrru fyrir með skip sitt
við Tsjeljuskin. En 27. júlí 1920
kotn hann með skip sitt til Nome
í Alaska. Og hafði hann þá kom-
ist hina fyrirhuguðu leið alla, 3á
i
27. júni ’26.
fyrsti, sem farið hafði Itaua k
eftkr Nordendkjold 1878.
En Amundsen var ekki orðinn
þreyttnr enn. Ilanu vildi halda
raunsóknúm og athugunum áfram
norður í pólhafinu. Fór hanii
strax að búa sig undúr nýjan leið-
angur. Var hanu búinn að lúka
öllum undirbúningi 1922. En þá
kom ltonum nýtt til hugar. Var
ekki flugvjelin tilvalið flutninga-
tæki í slíka leiðangra? Eftir því.
á stað, ymissa örðugleilka vegna,
sem of langt yrði uj>p að telja
lijcv. En ekki uppgafst, hann að
heldur. Bjó hann sig í sífellu og
á ýmsan hátt uudir flugið. En í
þessari bið, breyttist svo ferða-
áætlun hans, að liann ákvað þeg-
ar hann loks kæmist á stað, að
leggja nú upp frá Kvalharða í
staðinn fvrir Alaska. Og 1925
lagði liaun á stað í hma frægu
flugfcVr síny á pólinn, sem .enh er
Amundsen kemur heim úr norðurförinni 1925
sem Amundsen lmgsaði lengur um
]>etta, ]>ví saimfærðivi var haun
um, að í næstu ramisóknarför
sína aúti hann að nota flugvjel.
Upphaflega adlaðist hann til, að
„Maud“ færi . með leiðangurs-
mönnum til Point Barrow í Al-
aska. Þar átti flokkurinn að
skifta sjc.r, ætlaði Amundsen að
fljúga við l>riðja mann frá Point
Barrow yfir norðurpólinn til
Svalbarða, en síðan átti „Maud“,
undir stjórn Wistings skipstjóra,
að veka yfir pólhafið með ísnum.
28. júlí 1922 kvaddi Amuudsen
fjelaga síua í Point ILope, og
lagði nú „Maud“ í hina hættulegu
ferð sína. En af ýmsum ástæðum
gat Amundsen ekki byrjað flug
sitt þá strax. Ákvað hann því,
að fresta förinni um stundarsakir.
En svo fór, að hann komst aldrei
í s'vo fersku minni. að ó]>arfi er
að rifja luma upp hjer. Vijr sagt
frá heimi lijer í blaðinu í fyira,
svo lesendur miinu við luma kann-
ast.
En um ,Maud‘ er það að segja,
að fcv hennar varð dkki sem ár-
angursbest. Yar skipið 40 mánuði
samfle.ytt í ísnum, en komst ald-
rei á ]>á staði, er Amundsen æti-
aðist til.
Eftir flugför Amundsens til
pólsins í fyrra, álitu vcst flestir,
að hann mundi nú setjast í helgan
stein, og að liann væri orðinn
sadduv á þeim ínannraunum og
hættum, sem hann hefði lent í
bæði fyr og síðar, en þó einkum
í flugförinni til pólsins. En það
var síður en svo, að hann teldi
sig eiga að hætta. Hann stofnaði
til enn meiri og lengri farar —