Lesbók Morgunblaðsins - 27.06.1926, Blaðsíða 5

Lesbók Morgunblaðsins - 27.06.1926, Blaðsíða 5
27. júní ' ’26. LESBÓK M0R0UNBLAÐSIN8 s Þegar Nansen fór í norðurpóls- förina á ,,Fram“ 1893, vildi Am- undsen fa«-a með. En sterkur vilji móðnrinnar rjeði þar, og varð hann að setjast aftur. Ilún vildi, að liann hjeldi áfram að lesa latknisfræði sína,*því læknir átti hann að ve>rða. En skömmu seinna ljest hún, 0{? þá var ekkert afl til framar, sem hjeldi aftur af hou- um að búa si{? undir æfistarf sirt — pólrannsóknirnar. 0<r hóf hann nú það starf af kappi. Árið 1894 fór hann í fyrsta sinn til sjós, rjeði Sig sem háseta á hvalveiðaskip. Sá hann, að það var þó spor í áttina að kynnast ísnum og lífinu þar norður í ís- hafinu. Árið eftir tók hann svo stýrimannspróf. Árið 1898—99 var hann stýrimaður á „Belgica“ í suðurpólsferð þeirri, er farin var undár stjórn Gerlaaehe. Fjekk hann í þeirri ferð mi)kla reynslu og æfingu. Eftir að hann kom heim hóf hann hinar ítarlegu rannsóknir á jarðsegulmagninu, fyrst og f.remst við háskólann í Osló, svo við þýska mentastofnun í Ilamborg, og víðar, og alstaðar undir stjórn og í samvinnu vjð ágætustu sjerfræðinga í þessari grein. En honum nægði ekki þetta kyrsetulíf og þessar inni-rann- sóknir, 1901 keypti hann lítið norskí skip, bygt úr trje, og hef- ir það síöan orðið frægt, það hjet „Gjöa.“ Það vr.r aðeins 47 tonn að stærð, og því ekkert bákn. 22 metrar vaj- hún á lengd. Þegar hann hafði farið á þessu litla slkipi nokkrar rannsóknarfepðir svo sem til rej’nslu á því og sjáli- um sjer, lagði hann á stað 17. júní 1903 frá Noregi í hina frægu norð-vestur-fcr, sjóleiðina vestur, norðan við Ameríku. Alt gekk hið besta, og 12. sept. um haustið lagðist ‘,,Gjöa“ að sunnanverðu við Villijálms konungs land, þar sem James Ross hafði 1831 fullyrt JIBBMIWIWIBWBBBBHBBIiiliiBBBBflBIM SUkolin. Munið eftir að biðja kaupmann yðar um hina alþektu „Silkolin“ ofn- svertu. Engin ofnsverta jafnast á við hana að gæð- uml • * - Anör. J. Bertelsen. Sími 834, Austurstræti 17 tiRfiifiifiBBBfiaíifiifiifiiíiíifiifiifiSfiiSaí-í^lfiKlS að segulpóllinn væri. Þar var „Gjöa“ alt iið því t-vö ár, og varði Amundsen þeim tima eink- um til nýrra athugana og rann- sókna á jarðsegulmagnijiu. En þ i hatt hann sig ekki við það eitt, lieldur fór sleðaferðir, og faim óþektar eyjar og landflæini. ! ágúsf 1905 hjelt hann liinu litla skipi slnu til vesturs. Og með f.-á bærum dugnaði tólkst btmnin u) korna því eftir afar litln íslaús i belti yfir Deas-sundið, sem líl.i liefir verið nefnt Dalphin-sundi , og út í opið haf. Og var þá lokið örðugasta kafla ])e<s;.-ar vand- förnu og örðugu leiðar. Þó v; r ÍMr.ngnið svo niikið, að það þiý-' i Amundsen til að liafa vetursc i við King Point, og var }fnð fyr-t 31. ágúst 1906, að „Gji»a“ kouu l I liöfn í Nome í Alaska. Tveim árum seinna, eða 190-!, lagði Amundsen frain í landfræri- fjelaginu norska áfo-m sitt u:n nýja för. Hann hafði ekki mist sjónar á takmarkinu. Var nú áform lians það, að láta sig relca vfir pólar-hafið í skijii Nnnsens, „Fram.“ En aðstaðan var ])á hin örð- ngasta. Því 1909 varð Jiað hljóð- bært, að Peary hefði komist ,i pólinn, og varð þá minni áhugi almennings f^-rir ferð Amundsons, og því örðugra að útvega nægi- legt fjármagn. En samt sem áðmr lagði hann á stað 7. júní 1910, og var áforni- ið að fara gegnum Panamaókurð- inn, þaðan norður í Beringssund- ið og inn í ísinn og með honuia yfir pólarhafið. En mjög var út- búnaður af skcrnum skamti og fjármagn lítið til þess að standnst allan kostnað. Þóttist Amundseu

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.