Lesbók Morgunblaðsins - 21.06.1931, Blaðsíða 6

190
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Einvera Mr. Courtaulds
á Grænlandsjökli.
Tíðrætt hefir mönmim orðið um
hinn unga Englending, Mr. Court-
auld, er aleinn í fimm mánuði var
uppi á Grænla-ndsjökli. Mun lengi
rómuð stiiling hans að geta staðisc
þá hugraun, að vera einn og yfir-
gefinn allan þenna tíma, og síð-
ustu vikurnar innilokaður í hyrgi
sínu, og Ijóslaus, svo hann gat
þar ekkert aðhafst sjer til af-
þreyingar.
Upphaflega var það tilætlunin
að þeir hefðu tveir vetursetu á
jöklinum. En úr því gat ekki orð-
ið, og liggja til þess þær ástæður
er nú skal greina.
í fyrra haust voru tveir Eng-
lendingar í jökulbyrginu um tíma.
Átti að sækja þá, er kom fram á
veturinn.
Þeir lögðu sex á jökulinn seint
í október, og bjuggust við að kom-
ast upp í byrgið til fjelaga sinna
eftir þriggja vikna ferð. — En
skömmu eftir að þeir lögðu af
stað, fengu þeir hríðar og versta
veður, er tafði för þeirra, svo
þeir náðu ekki upp í byrgið fyrri
en eftir 39 daga ferð.
Þrír þeirra sem lögðu I ferð
þessa, sneru við eftir fyrstu 70
kílómetrana, svo þeir voru aðeins
þrír sem fóru alla leið.
Er komið var upp í jökulbyrg-
ið, var það sýnilegt, að þar var
eigi vistaforði fyrir hendi handa
tveim mönnum, nema til febrúar-
loka. Óvíst var með öllu hvort
hægt væri að fara aðra ferð upp
á jökul fyrir þann tíma og því
ekki nema um tvent að gera fyrir
þá, að skilja við jökulbyrgið, og
hætta öllum veðurathugunum á
jöklinum, ellegar að skilja aðeins
emn mann eftir.
Þeir Watkins, foringi leiðang-
ursins og Courtauld, höfðu hug-
leitt það sín á milli áður, að vel
gæti farið svo, að eigi tækist að
koma nægilegum vistum upp í jök-
ulbyrgið handa tveim mönnum, og
þá yrði einhver einn þeirra að
vera þar yfir háveturinn.
Courtauld tók nú þetta að sjer.
Og þ. 5. desember lögðu þeir fje-
lagar hans af stað til bygða.
Byrgið á jöklinum var þannig:
Til íveru var topptjald úr tvö-
töldum dúk, með 10 feta gólfþver-
máli. Upp úr toppnum var málm-
pípa til loftrásar. Utan um tjald-
ið var snjóhús bygt.
Inngangurinn var þannig gerð-
ur að grafin voru göng niður úr
tjaldinu, er voru 4 metrar á lengd
og lágu út í garð, sem hlaðinn
var utan um byrgið. Ur aðalgöng-
unum voru hliðargöng inn í tvo
geymsluklefa, sem grafnir voru
niður í fönnina, sinn hvoru megin
við göngin. Inni í vamargarðin-
um er 'hlaðinn var utan um byrg-
ið, var ýms farangur geymdur,
en rjett utan við vegginn voru
veðurmælingaáhöldin, sem þurfti
að aðgæta á 3 klukkustunda fresti.
Uti fyrir byrginu var reist fána-
stöng. Þar blakti enski fáninn
við hún.
Framan af kunni Courtauld ein-
verunni vel. Hann hafði eitt og
annað aú lesa, nægar vistir, og
leið yfirleitt sæmilega. Hiti var
hæfilegur í byrginu. Veður var
gott fyrstu 10 dagana eftir að
þeir fjelagar skildu við hann.
En að þeim tíma liðnum skullu
á iðulausar stórhríðar með mikilli
snjókomu. Reyndi Courtauld fyrst
í stað að moka snjónum jafnóð-
um út úr garðinum, sem hlaðinn
var utan um byrgið. En hann varð
brátt að gefast upp við það, því
hann gat ekki þolað við fyrir
kulda, úti við, nema stutta stund
í einu.
Nú fór að verða erfitt fyrir
hann að klóra sig út um göngin
sem lágu inn í tjaldið. Og þann
4 janúar lokuðust þau svo, að
hann komst ekki um þau lengur.
Þá tókst honum að grafa sig upp úr
öðru snjóhúsinu, þar sem var
forðageymsla hans, og lokaði hann
litgönguauganu með hlera. Veðra-
hamurinn hjelst allan janúar og
langt fram í febrúar. f febrúar
voru mest frostin, oft 50° og alt
að 64°.
Þann 18. mars fyltist snjóhúsió
sem hann hafði farið út um, alveg
með snjó, og var enginn vegur
fyrir hann að komast þá leið. Þá
tók hann að grafa sig upp um
þakið á hinu snjóhúsinu. Þetta
tókst við illan leik. En þann 21.
mars var kominn svo mikill snjór
ofan á það, að hann komst ekki
heldur þá leið út, og var nú að
dúsa innibyrgður þar sem hann
var kominn.
Mest öllum vistaforða sínum
hafði hann bjargað úr fönninni
og komið inn í tjaldið.
En nú tók vistin að verða dap-
urleg í tjaldinu, því brátt varð
hann ljósmetislaus. — 01íudunkarr
sem fluttir höfðu verið þarna upp
eftir, höfðu eitthvað beyglast í
flutningunum og komið örlítið gat
á þá, svo þeir voru tómir er til
átti að taka. Varð Courtauld nú
að hýrast. þarna vikum saman í
mýrkrinu. Sá hann þó aðeins ljós-
glætu upp um loftrásina, sem var
upp úr tjaldtoppnum. —- Annaré
varð hann að þreifa sig áfram í
svarta myrkri við matargerð sína
og aðrar athafnir, og sá ekki hvað
það var sem hann lagði sjer til
munns. Altaf hafði hann þó svo
mikið eldsneyti, að hann gat brætt
snjó til drykkjarvatns, en mat
gat hann engan hitað.
Meðan hann lá þama innibyrgð-
ur þurfti hann tiltölulega litla
lífsnæringu. Og svefnsamt varð
honum ekki. Gat hann aldrei sofið
nema stutta stund í einu.
Aldrei greip hann nein örvænt-
ing eða hræðsla. Aldrei var hann
í vafa um, að hann myndi ekki
komast. lífs af. Matarbirgðimar
höfðu reynst. honum svo drjúgar
að hann þóttist hafa næg-
ar vistir fram í júlí mánuð. Ef
enginn hefði komið honum til
hjálpar, ætlaði hann að leggja
af stað til bygða um sólstöðumar.
Daglega vann hann eitthvað að
því, að grafa sjer göng út úr
öðru snjóhúsinu, bæði til þess að
fá dálitla hreyfingu, og eins til
þess að flýta fyrir sjer, er hann
fyrir alvöru færi að vinna að því
að brjótast út.
En til þess kom ekki, eins og