Lesbók Morgunblaðsins - 28.06.1931, Blaðsíða 5
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 197
40 ára minningar
um sjóferðir undir Eyjafjöllum
og Vestmannaeyjum.
Eftir Svein Jónsson.
(Framh.).
Fyrsta för xnín til sjóróðra í Vest-
mannaeyjum.
Jeg var þá 14 ára, og var hvergi
ráðinn, en átti að ganga með skip-
um eins og það var nefnt; n. f. 1.
fara á fætur þegar aðrir sjómenn
voru kallaðir, ganga svo fyrir
hvern formanninn á eftir öðrum
og biðja þá að lofa mjer að róa;
þetta gekk morgun eftir morgun,
þar til einhver sagði já, stundum
sögðu allir nei.
TJndirbúningurinn undir ferðina
var eins og vanalega. Fyrst á
haustin, skorin kind, bíiinn til iir
henni smálki og látinn í annan
endann á verskrínunni, í hinn end-
ann smjör, og svo brædd tólg yfir
alt saman, til þess að síður skemd-
ist. En það var oft að það dugði
ekki; annað livort var smálkinn
of saltur eða hálfmyglaður, en alt
var það nú samt borðað. Svo
þurfti að sauma skinnklæði, einnig
þurfti að prjóna sjóvetlinga. Skinn
klæðasaumur og sjóvetlingaprjón-
ið stóð yfir fram yfir jól; það
voru þá stuttir dagar, því Ijós-
meti var lítið.
Þegar þorri var kominn fór
beldur en ekki að vakna^ löngun
hjá þeim sem til Eyjanna áttu að
fara. Og ]>egar rofaði í vestrinu
og sjóinn lægði, komst alt í upp-
nám. Og þá var farið að hugsa um
að koma þeim skipum, sem til
Eyja áttu að fara, fram á fjöru,
þangað sem helst var hlið. Það tók
heilan dag og meira, því skipin
voru annað hvort heima á næstu
bæjum eða uppi á grösum; svo
þegar búið var að Roma skipunum
á staðinn þá var tækifærið stund-
um liðið hjá, en þá var líka alt
við hendina þegar næsta tækifæri
gafst.
— 1 þetta sinn voru skipin
kcmin á þann besta stað. Svo kom
norðanátt og sjór að deyja.
í sandinn var ekki farið fyr en
bjart var orðið, því sjórinn var
■ófær kvöldið áður. Jeg man ekki
vel eftir öllu þann dag ,en það
man jeg, að það var beðið lengi í
sandinum, því sjórinn var vondur,
töluvert brim en þó fanst þeim
hann vera lieldur að deyja. Það
átti því að reyna að komast á flot
meðan lagljóst var, og liafa skipið
alveg tómt. Annars mátti liver sá,
sem áttil að vera með á skipinu,
liafa með sjer skrínu og fatapoka
(rúmfatnað og klæðnaði). Nú voru
góð ráð dýr. Það var ekki tiltak
að komast á flot og hafa alla fata-
pokana í skipinu (en það var þó
vanalega), Það varð því annað
hvort, að setja alla poka og skrín-
urnar í vaðdrátt, eða reyna ekki
að komast á flot. Það varð ofan á
að reyna að komast á flot, og
setja alt í vaðdrátt. Þessum vað-
dráttum var þannig hagað, að ]>að
var hnýtt langt band (kaðall) aft
an í skipið og svo, þegar skipið
var komið á flot, (komið út á leg-
una) og búið var að innbyrða alla
mennina, þá fóru þeir sem í landi
voru, að binda pokana og skrín-
urnar í bandið, með um tveggja
metra millibili, svo var farið að
draga alt á flot og þeir á skipinu
drógu að sjer. Þeir sem voru við
þetta í landi urðu að vera al-skinn
klæddir eða að minsta kosti í
skinnbrók, því a-ð þeir urðu að
fylgja þessari lest alveg fram að
marbakka, sem kallað var.
Þegar alt var komið í lag, sagði
formaðurinn að setja nær (vera
svo nærri sjónum sem framast
mátti) og svo var ávalt gert ef
sjór var slæmur, að látinn var
blunnur undir frammendann á
lijölnum svo skipið rynni fljótar
þegar formaður kallaði.
Áður en formaðurinn kallar gæt
ir iiann að, að livert rúin sje skip-
að, einn maður við liverja ár, og
]>að menn, sem vissu vel livað þeir
áttu að gera n. f. 1. komast upp í
skipið án hjálpar, leggja út ár-
ina og róa út, ekkert liandtak
mátti mistakast.
Svo varð formaður að sjá um
að fjórir menn, tveir hvorum meg-
in, styddu fra-m í, sem kallað var.
Það varð að styðja skipin að
framan.
Ekki þurftú ]>essir síður en
ræðararnir, að vita hvað þeir áttu
að gera, annars gat orðið upp-
sláttur. Þeir fengu oft. að kenna
á því, livað það er, að stunda sjó
við sandinn undir Eyjafjöllum.
Þeir urðu ávalt að vera vel skinn-
klæddir; binda vel sjóhattinn, og
draga vel saman skinnstakkinn uin
hálsinn, svo sjór kæmist ekki nið-
ur með, sömuleiðis um mittið, þar
sem skinnbrók og skinnstakkur
koma saman. Það var kallað að
ldofbinda sig. Fyrst var reirt yfir
sig miðjan, og svo var farið með
endann gegnum lclofið og upp í
bandið hinum megin. Það var
hnýtt svona til ]iess að bandið
sem um mittið var, gæti ekki farið
upp eftir og yrði Jiannig bil á milli
brókarinnar og skinnstakksins.
Það fór vanalega svo fyrir þess-
um frammístyðjendum, að það
varð að innbyrða þá, því þeir urðu
að st.yðja skipið á meðan þeir
botnuðu. Annars hjeldu þeir ávalt
í band, vanalega seil, sem bundin
var um langbandið. Það, að styðja
fram í, var að jeg held versta
verkið; ]>eir máttu búast við, að
standa þarna máske svo kl.tímum
skifti, þegar vont var og oft gekk
sjórinn yfir ]>á.
Ýting á söndunum.