Lesbók Morgunblaðsins - 31.12.1931, Qupperneq 4

404
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Líf5hcFttir öorilla.
Em rauðir öorilla-apar til?
Eftlr Altilio Gatti,
foringja 8. rannsóknarfarar ítala í Miðafríku.
/ htnum miklu frumskógum Mid-Afriku er sagt að heima
eigi sjerstök tegund Gorilla-apa, „hinn rauði Gorilla". —
Höf. þessarar greinar er nýlega lagður á stað l leiðangur
að leita þeirra.
Það er liljóð morgunstund, rjett
fyrir sólarupprás. Tröll nokkurt,
kafloðið, rýfur vafningsjurta for-
hengi skógarins, og teygir upp fer-
legan liausinn. Tvö glitrandi augu
horfa út í náttmyrkrið. — Svo
gengur tröllið liljóðlega út- úr
skóginum og fram á sljettuna og
horfir til lofts, þar sem aðeins
sjer votta fyrir fyrstu dagskímu.
Það bíður þarna þögult, en um
leið og sjest á fyrstu brún sólar
við sjónhring, rekur það upp óg-
urlegt nístandi öskur, líkast hræði-
legu nevðarópi.
Öskrið berst yfir sljettuna og
i hinum litlu og óþrifalegu kofum,
vakna hinir dvergvöxnu Svert-
ingjar (Pygmæamir), níía stírum-
ar úr augunum og hvísla hver að
öðmm: „N’agi! sá, sem lýkur nótt-
unni“. Górilla-apinn!
Mambuti-Pygmæarnir, sem búa
hjá jaðri Tschibinda-frumskógarins
trúa því að Górilla-apinn kalli á
sólina og þess vegna rísi hún. —
Dvergar þessir eru ákaflega hjá-
trúarfuliir og fáfróðir svo að flest-
um mundi furða þykja. En þeir
þekkja Górilla-apana ágæta vel,
og margar sögur þeirra, sem jeg
hjelt í fyrstu að væri hjegómi
einn, hefi jeg staðreynt að eiga
við rök að styðjast.
Á seinustu rannsóknarför minni
í Miðafríku, dvaldist jeg mánuðum
saman í Tschibinda-fmpiskóginum
til þess að kynnast lífsháttum
Górillanna. Þessi fjallaskógur er
suðvestur af Kivvu-vatni. hálfri
breiddargráðu sunnan við miðjarð-
arlínu. Hjer er svo að segja mið-
depill Afríku. Hjeðan er álíka
langt austur að Indlandshafi og
vestur að Atlantshafi, álíka langt
norður til Kairo og suður'til Höfða
kaupstaðar. Hingað höfðu engir
hvítir menn komið fyr en eftir
stríð og enn mega hjeruð þessi
kallast órannsökuð að mestu.
Dag eftir dag og mánuð eftir
mánuð braust jeg í gegnum frum-
skógana þarna, undir leiðsögu
Kaschula, höfðingja Mambuti-
Pygmæa, og flokks af æfðustú
veiðimönnum lians. ,Jeg treysti
fullkomlega á ratvísi og veiði-
hæfileilta Kaschula, enda brást
mjer það aldrei. Dögum saman
veittum við einni Gorillafjölskyldu
eftirför, en urðum að gæta þess
vandlega, að hún yrði ekki vör við
okkur. Við ætluðum að komast að
því hverjir væri lifnaðarhættir
þeirra þegar þeir hjeldu að enginn
sæi til sín.
Með ótrúiegri ratvísi fann Kas-
cliula altaf seinasta næturstað
þeirra. Náttbólið bv'r karldýrið
vanalega til undir hárri eik. Það
hreinsar fyrst burtu allan gróður
og kjarr, og ber síðan smágreinar,
lauf og mosa í rjóðrið og reiðir
þar sjer og sínum hæga hvílu. —
Síðan býr það til þak og hliðar-
tiöld úr fljettijurtum. Kaschuia
ljet mig stundum þreifa á því, að
bælin voru enn volg, þegar við
komum að þeim, og sagði mjer
hvar hver einn úr fjölskyldunni
hefði legið. En það var svo stæk
fýla í þessum bælum, áð jeg gat
ekki haldisf þar við.
Einhverju sinni gat jeg í næði
virt fyrir mier heimilislíf Górill-
anna. t rjóðrj hokkuru sat hús-
bóndinn undir trje, hallaðist upp
að því og háfði fengið sjer mið-
degisblund. Hann var ótrúlega lík-
ur bústnum og góðlátlegum fjöl-
skylduföður. Skamt frá honum var
Górilladrengur og rækti sínar dag-
Oegu líkamsæfingar, að því er virt-
ist. Hann kleif upp í trje nokk-
urt, náði í grein og fór þar mörg-
um sinnum í gegn um sjálfan sig.
Svo rendi hann sjer hægt til jarð-
ar aftur. Þessa æfingu endurtók
hann livað eftir annað, alvarlegur
a svip og vissi aúðsjáanlega hvað
hann var að fara. Tvær fullvaxnar
Górillaynjur sátu skamt frá og
spjölluðu saman í hálfum hljóðum.
Jeg var svo langt frá, að jeg
heyrði ekki til þeirra, en jeg sá
hvernig hinar stóru varir þeirra
bærðust, og að umræðuefnið væri
])eim áhugamáll, mátti sjá á því,
hvemig þær böðuðu út höndunum,
til þess að leggja herslu á orð
sín. Ein Górillaynja var nokkuð
fi á og safnaði af kappi ætijurtum
og át. Hjá henni var Górillakrakki,
b'klega ársgamall, að leika sjer
og Ijet öllum illum látum. Hann
síökk upp á bakið á móður sinni,
skreið undir kvið hennar og hrifs-
aði hvað eftir annað af lienni æti-
jurtirnar, sem hún var að safna
saman. Að lokum misti liún þolin-
mæðiha og fleygði stráknum svo
óþyrmilega frá s.jer, að hann fór
fjórar eða fimm veltur, og æpti
ámátlega.
Öðru sinni sáuiii við stóran Gór-
illa standa á hæð nokkurri. Hann
gólaði einkennilega, og uni leið
barði hann með hnefanum ótt og
títt á kinn sjer, svo að gólið sjitn-
aði sundur og varð eins og löng
,.tri'la“. Þetta hlýtur að hafa ver-
ið ákveðið merki, því að úr öll-
um áttuní streymdu þögulir Gór-
illaapar þar að, þangað til þeir
voru orðnir um tuttugu. Við
reyndum að komast nær þeim, og
fórum ákaflega varlega. En þá
urðu þeir okkar varir og þustu á
brott. Þeir vildu augsýnile!ra ekki
að nein vitni væri að þessarj ráð-
stefnu sinni!
f hvert skifti sem Górillaflokks-
foringiar höfðn orðið A-arir við
okkur, beittu þeir sömu aðferð. Þá
var því líkast, sem þeir urniðu,
a'taf í sama dfir. Undir eins og
konur og krakkar hevrðu það.
flýttu þau sjer burtu, en sá gamli
stóð nokkura stund og horfði á
okkur. Síðan sneri hann við og
hjelt í liumátt á eftir hyski sínu,
og leit oft um öxl.