Lesbók Morgunblaðsins - 02.10.1932, Blaðsíða 1

Fjallafururnar við Rauðavatn.
Eftir liákon Bjarnason.
A sunnudaginn var, fórum við
Kinar E. Sæmundsen skógarvörður
upj> að Bauðavatni til þess að líta á
vöxt þeirra trjáa, sem gróðursett hafa
verið í trjáræktarstöðinni þar.
Trjáræktin við Rauðavatn hófst
rjett eftir síðustu aldamót fyrir at-
heina nokkurra áhugasamra manna í
Reykjavík. Mynduðu þeir ineð sjer
ldutafjelag ,sem nefnt var Skógrækt-
arfjelag Reykjavíkur. En umsjón með
fyrstu framkva'mdunum lmfði C. E.
Elensborg skógfræðingur, sem mun
vera mörgum eldri mönnum að góðu
kunnur. Hefir hann skrifað ítarlegar
skýrslur um starfsemi sína hjer á
landi, og á þeim má sjá hvað gert
hefir verið Rauðavatnsstöðinni til
góða á fyrstu árum hennar. Eftir að
Flensborg hætti starfsemi sinni hjer
hefir og ýmislegt verið gróðursett þar,
er. samkvæmt upplýsingum Einars Sæ-
rnundsens, munu síðustu fjallafururn-
ar hafa verið gróðursettar í suðvest-
urhluta girðingarinnar árið 1910. Auk
furunnar var reynt að fá ýmsar aðrar
tegundir til að Jirífast þarna, en það
liefir algerlega mistekist. Aðal örsökin
mun vera sú, að flestallar plönturnar
voru af of suðrænum uppruna, til
þess að þær gætu náð nokkrum þroska.
En birki það og reyniviður, sem gróð-
ursett var þar, hafa einnig dáið út að
mestu, þótt frekar hefði niátt búast
við sæmilegum vexti á þeim en fjalla-
Turunni. Ohagstæð náttúruskilvrði
jjarna munu mestu hafa valdið um
það,-því að jarðvegurinn er mjög leir-
’ or!:.n rg þjettur í sjer, og skjól er
iremur litið í stöðinni.
Fyrstu 10—20 árin, sem fururnar
stóðu þarna, fór þeim einnig mjög
íítið fram, og flestir voru orðnir úr-
ula vonar um, að nokkurn tíma
myndi togna úr þeim. En svo hefir þó
rætst úr þeim, að síðustu 8—10 árin
’.afa þær vaxið vel, svo nú virðist,
em þær ætli áð ná Turðanlegfiirt
þroska.
Við Einar mældum ársvöxt síðustu
þriggja ára á nokkrum af furunum,
em við völdum af handahófi og er
hann þessi:
Ar Ársvöxtur í centimetrum.
1932 20 23 18 23 21 29 23 20
1931 13 13 9 11 10 6 15 13
1930 10 19 18 15 17 14 17 13
Samtals 43 55 45 49 48 49 55 40
Hæð trjánna frá
jörðu í cm. 122 90 90 95 90 75 105 100
Furur þær, sem voru ma'ldar á
þennan hátt, voru allar gróðursettar
1910 og eru því ekki nema 22 ára. En
ársvöxtur síðustu þriggja áranna er
alt að því helmingur af hæð þeirra,
svo ekki hefir vöxturinn verið hraður
fyrstu árin. Við þetta er þó það að
athuga, að lengd stofnanna er heldur
neiri en ha'ð þeirra frá jörðu, vegna
þess að fururnar eru margstofna og
neðsti hluti hvers stofns er jarðlægur.
Elstu fururnar þarna í stöðinni eru
Iieldur þroskameiri og sta'rri, og við
mælingu fundum við ]æs-ar hæðir:
Hæð frá jörðu í centimetrum 140
170 174 182.
Fiallafuran á heimkynni sín í Alpa-
Ijöllunum, og er því vön alt öðru lofts-
lagi og öðruvísi jarðveg, en hjer er.
Vaxtarlag hennar er þannig, að hún
verður aldrei annað en stór runni eða
lítið trje, sem venjulegast er marg-
stofna. Ress vegna er ]>að ekki neina
eðlilegt, að vöxtur hennar sje eins og
liann er í Raitðavatnsstöðinni og ann-
ars staðar þar sem hún hefir verið
gróðursett hjer á landi. Að plönturn-
ar hafi staðið í stað, um margra ára
skeið, er heldur ekki nema eðlilegt.
Slík fyrirbrigði eru algeng í öllum
löndum, þar sem fengist er við skóg-
rækt. I Danmörku hafa til skams tíma
verið grenitrje, sem voru 100 ára að
aldri, en aðeins urn 1 meter að hæð.
F.inn góðan veðurdag fóru trje þessi
þó að vaxa og urðu að sæmilegum skógi
á nokkrum árum. í Noregi er oftast
gert ráð fyrir því, að erlendar trjáteg-
undir, Sem reyndar eru, standi nokk-
urnveginn í’ stað fyrstu 5—10 árin
eftir að þær eru gróðursettar og líku
ináli er að gegna í Svíþjóð. Af hvaða
ástæðum trjen standa í stað, vita menn
ekki, en sennilegt er, að það sjeu nátt-
úruskilyrðin, sem henta þeim ekki.
Úr ]>ví að fururnar við Rauðavatn
eru farnar að vaxa allsæmilega á síð-
ustu árunum, er ástæða til að ætla, að
]>ær muni geta dafnað enn betur er
fram líða stundir. Og því er -jálf-
sagt. að furur þessar njóti fullrar frið-
unar áfram, svo af þeim megi ráða,
hvaða framtíð fjallafuran geti átt fvr-
ir sjer hjer á landi, þegar hún er
gróðursett við frekar ljeleg skilyrði.
I>ess vegna ættu bæjarbúar að sjá
sóma sinn í því, að ganga vel jim
stöðiná, og hætta að rífa |>aðan bestu
|- öAu’.nar : •; uíl 'iefir 'tt a!er