Lesbók Morgunblaðsins - 25.06.1933, Blaðsíða 2
186
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Frá viðskiftaráðstefnunni { London. Mac Donald forsætisráðherra Breta, flytur frumræðu sína.
stór augu, þegar frændþjóðin hin-
um mefjin Atlantsliafs hótar ?en<í-
islækkun.
Hvernifr eru horfurnar þeg-ar
viðskiftaráðstefnan byrjar? Lítum
fyrst á Þýskaland. Stjórnarbylting
þjóðsósíalista hefir komið í fram-
lcvæmd aldagömlum draumi þjóð-
arinnar um sameinað þýskt ríki.
Sennilega er ríkjaskifting Þýska-
lands úti fyrir fult og alt. Er hjer
um að ræða merkan atburð í s<»g-
unni.
Stefnuskrá Hitlers var óljós, er
bann greip stjórnartaumana. En
ef ákveðinni stefnu var til að
dreifa, þá var hún sú, að mynda
ríkisheild af smáborgurum og
bændum. Tilhneigingin til þess
að framleiða. alt til eigin þarfa
hefir áukist í landinu, og minna
skej'tt um útflutninginn. Tðnaður-
inn hrörnar. En með innflutnings-
hiimlum liefir landbúnaðarfram-
leiðslan verið aukin. Iðnvörufram-
lciðslan 1932, var 60,2% á móti
iðnframleiðslunni 1928. — En sje
framleiðsla landafurða 1924 sett
í 86, er hún árið 1928 102 og
1932, er hún 107. Tnnilokunar-
stefnan gerir þjóðina ófærari til
að greiða skuldir sínar til út-
landa. Af ásettu ráði, er gjald-
þrotið undirbúið.
En þegar hinum erlendu skuld-
um er afljett og innanlandsnotkun-
in vex við það, að verk eru unnin
fyrir fje, sem átti að fara upp
í skuldir, þá er opin leið fyrir
nýja fjármálastefnu.
Síefnuskrá Mussolini var ekki
fullgerð er hann tók við völdun-
um. Hann talaði sem innilokunar-
maður. En hann er nú framsýnn
stuðningsmaður aiþjóðasamstarfs,
og andvígur innilokunarstefnu
þjóðrembingsmanna.
Þjóðverjar hafa margþættara
atvinnulíf en Italir, og þurfa því
enn þá meira á utanríkisviðskift-
um að halda. Því er þess að
vænta, að þeir hverfi frá hafta-
stefnu sinni, þó tími sje ekki kom-
inn til þess fyrir þá enn.
Nú er keppikefli þeirra að losna
við skuldirnar. Dr. Schacht kemur
til London og gerir grein fyrir
skuldamálinu. Hann segir að Þjóð-
verjar geti ekki borgað, nema
í'ýmt verði til fyrir útflutningi
þeirra. En þareð fyrirsjáanlegt er,
að tollmúrarnir verða ekki rifnir
niður á nokkrum vikum, segir dr.
Schacht, þá er alveg ómögulegt
fvrir Þjóðverja að standa í skilum.
Afstaða Bandaríkjamanna er á
huldu. Roosevelt forseti hefir horf-
ið frá því að fá umboð frá þinginu
til þess að gera verslunarsamn-
inga, einnig ttm tollalækkanir. —
Hann óttaðist, að í umræðum
])ingsins myndi sú skoðun þing-
manna koma í ljós, að þeir vildu
hækka tollana. En ])á hefði af-
staða Bandaríkjanna á viðskifta-
ráðstefnunni orðið liálf kyndug.
Nokkur ljettir hefir gengislækk-
unarstefnan verið Bandaríkja-
mönnum. Þeir vilja dollarlækkun.
— Er ekki að efa, að dollarinn
verður verðfestur með lægra gengi
en gullgengi. Baráttan verður um
það, hvert hlutfall dollars og ster-
Imgspundsins á að vera.
Bandaríkjamenn heimta liælck-
un á heildsöluverði. Bretar einnig.
Hvorugir segja neitt ákveðið um
]>að, livernig sú hækkun á að fást.
Chamberlain fjármálaráðh. Breta,
hefir minst á, að ráðstafanir við-
víkjandi peningunum sjálfum
verði ófullnægjandi. Það sem dug-
ar sje, að framleiðendur komi sjer
raman um að minka framleiðsluna.
En Bandaríkjamenn virðast frek-
ar hallast að þeirri skoðun, að
auka kaupmátt fólks, með því að
hrinda af stað miklum opinberum
framkvæmdum. Þá eru Frakkar.
Þeir leggja aðaláhersluna á að
verðfesta gjaldeyririnn. Gengis-
lækkun vilja þeir ekki, en helst