Lesbók Morgunblaðsins - 20.08.1933, Page 6

254
LESBÓK MORGUNBLABSTNS
verða að nota þessa aðferð, vegna
þess, að af mjög eðlilegnm ástæð-
nm eru 1000 ára gamlar vísur,
sem gengið hafa gegnum margar,
misjafnar liendur, flestar aflagað-
ar að einhverju leyti, Það verð-
ur að lækna þær, en það verður
að gera eftir föstum reglum, en
ekki af handa hófi, eða eins og
ruanni sjálfum er þægilegast. Það
verður að rannsaka sjúklinginn
og finna veiliirnar. Þetta verður
að gerast fjTst. Siðan má bæta
lir brestunum ef færi er.
En svo er önnur aðferð, sem
mjög hefir verið tíðkuð. Hún er
sii, að brevta orðum án þess sjeð
verði, að nokkuð sje athugavert
við ]>au. Ástæðan til þessa tiltæk-
is er vanalega sú, að skýrandinn
getur ekki felt orðið við efuið,
scm liann fjTÍr fram og að órann-
sökuðu máli, hefir ákveðið að
skvldi vera í vísunui.
Það var bent á þetta í því, sem
sagt er um 47. vísuna (bærit =
bæri ekki, í stað ,,bæri“). Hjer
endurtekur þetta sig. í stað ,trúir‘
ritar Möbius „trúit“ og dr. F. J.
tekur undir -þetta með honum og
sægir, að það sje gert: ,med rette‘.
Hvernig dr. F. J. ætlar að fóðra
jietta er hulin gát.a. Ekkert er fyr-
ir hendi, sem bendir í þá átt, að
Kormákur fari að bjóða mönnum
varnað á því, að trúa konum ann-
\ara manna. Orðin í 2. v.o. eru út
í hött töluð. Þau eru ekki í sam-
hengi við neitt í vísunni þannig
breytt. í N.isl. Skd. I. B les og
þýðir dr. F. J. vísuna ])annig:
Mjok hafa tröll of trylda þessa
Áta foldar eldreið; trúit mannr
ómissila konu annars; væftik hins,
at hás völva valdit bölvi, es giing-
um at því vangroði; hvat of kenn-
um ]>at henni?
Hjer verður ekki sjeð að neitt
samband sje á milli setninganna.
Það er engu líkara, en að albrjál-
aður maður, sem hefir mist alt
taumhald á samfeldri hugsun,
væri að blaðra við sjálfan sig og
ekki verður sjeð að þýðingin bæti
úv þessu. Hún er,,í höj grad har
troldene forhexet denne kvinde;
ingen skulde uforstyrret tro pá
en andens kone; jeg venter, at
den liæse völve ikke volder
lilykke. nár jeg gftr til kamp, hvor
for beskylde henne derfor“ ? Þýð-
ingin er dálítið ónákvæm; orðið
,,hins“ t.a.m. fellur úr, enda væri
ómögulegt að koma því fyrir þar
scm ekki er minst á neitt annað
„alternativ".
En þetta sýnir að þessi lausn
á vísunni er röng. Gangi maður
aftur á móti sleitulaust að því
að lagfæra það, sem er bersýnilega
rangt í handritinu, en láti alt
annað í friði, ])á verður visan
])annig:
Mjok háfa troll af trvlda
trúir mannr konu annars
eldreið Áta foldar
ómissila þvissak.
\ aldi at liins vættik
vangroði es at göngum
hvat af kunnum þat henni
hás völva því bölvi.
= Ómissila hafa tröll mjök of
trylda Áta foldar eldreið. Þvissak,
annars, trúir mannr konu ?
fhins;
vættik , ,
I }>vi bolvi valdi at has volva
es göngum at vangroði.
Hvat, Of ])at kunnum henni.
1. ómissila = maður missir ]>ess
ekki, bersýnilega. 2. at = ekki.
3. að kumva (með þáguf.) = að
skilja.
„Það fer ekki framhjá manni, að
tröllin hafa mjög trylta konu, á
valdi sínu. Bíðum annars við —
mun maður trúa konunni.
Jeg býst við hinu (að jeg trúi
henni ekki) ; því að hás'völva valdi
ekku óláni þegar jeg geng til
bardaga. (Þú spyrð) Hversvegna'?
(Af þvíj Jeg skil hana í þessu
máli“.
Menn kunna að fetta fingur út
i orðið „að ])vissa“; segja að það
sje ekki til í málinu. Satt, en það
útilokar ekki. að það hafi verið
til á dögum Kormáks. Vjer hofum
gleymt mörgum orðum, sem al-
geng voru þá hjer á landi og enn
eru notuð í, bæði, Noregi og Dan-
mörku. Norðmenn og Danir segja
enn í dag „tysse“, sem er sama
orðið.
Hinsvegar dettur mjer auðvit-
að ekki í hug að halda því fram,
að ekki kunni að finnast betri
lausn á vísunni. Ef til vill finnst
eitthvað, sem sýnir að ])að, er hjer
er bygt á, sem vissu, og sem brevt-
ingarnar eru sniðnar eftir, sje
langt, Þar með falla auðvitað
allar breytingar, sem á þessu
hyggjast, en þá aðferð, sem lýst
hefir verið verðnr samt að nota.
Sje það ekki gert, verður afleið-
ingin svi, að orð þau, sem menn
leggja skáldunum í munn, verða
engum samboðin öðrum en fábján-
um. Vísan, eins og hún hefir verið
skýrð hjer og með þessari aðferð,
er a. m. k. samboðin liverjum ó-
trjáluðum manni. Kormákur virð-
ist tala um konu í ,,trance“. Hann
efast um að læti hennar sje annað
en uppgerð. Hugsar sig um. Þyk-
ist fá vissu fyrir því, o. s. frv. og
oinmitt þessa var að vænta.
(Niðurlag).
Emma ekkjudrotning
i Hollandi, móðir Vilhelmínu drotn
ingar, varð nýlega 75 ára að aldri.
Á afmælisdag hennar var þessi
mynd tekin af henni og dóttur-
dóttur hennar, Juliönu prinsessu,
ríkiserfingja Hollendinga.
Hagsýn kona.
Mrs. Me. Tricor í íídinborg kom
inn í búð og keypti handtösku.
— Á jeg að pakka henni inn?
spurði afgreiðslustúlkan.
— Nei, nei, sagði frú Mc Tricor,
jeg ætla að halda á henni. En
gerið svo vel að stinga í hana
bæði umbúðapappírnum og band-
inu.