Lesbók Morgunblaðsins - 24.11.1935, Page 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
fáir kæmu. En honum sárnaði að
sjá tóma bekki og aðeins sama
tnifasta hópinn, en unga fólkið í
útreiðartúrum og heldra fólkið
heima í iðjuleysi og kæruleysi
um kristindóm uin hámessutím-
ann.
Það var að eins á stórhátíðum,
sem vel var sótt kirkja; einkan-
lega jólum. Þá var hún troðfull.
En þá kom fólkið mest fyrir siða-
sakir, sumt að sýna sig og sjá
aðra og sumt til að fá betri lyst
á jólamatnum á eftir. Margt fólk
kom að eins þetta eina skifti árs-
ins til kirkju, líkt og áður tíðkað-
ist að margir lauguðu líkamann
einu sinni á ári — einmitt á jól-
unum, eða Þorláksmessu. — En
næst liinni ljelegu kirkjurækt
safnaðarins tók föður minn sárt
hve lítils hann var metinn, sem
skáld, hjer framan af. Og svo
bættist ofan á, ilt árferði og litl-
ar tekjur svo að þröngt varð í
búi og dimmar horfur framundan
með stóra fjölskyldu.
Það var hart fyrir hann meðal
annara hluta, að þurfa að neita
sjer um að kaupa nauðsynle'gar
fræðibækur hvað þá útlend skáld-
rit, og fyrir hann, sem var ann-
ar eins brjefritari, var t. d. öm-
urlegt, að þurfa að takmarka
brjefaskriftir til kunningja vegna
frímerkjaleysis — þó stundum
gæti hann svndgað upp á náðina
og fengið krít á pósthúsinu.
Út úr þessu greip hann oft van-
metatilfinning og honum leið illa
og hann talaði um sín vandræði
við drottinn, en það dróst — að
úr rættist.
Mikið hefði honum þótt gaman
þá, — þegar hann að venju einn
sunnudaginn stóð fyrir altarinu í
hálftómri Akureyrarkirkju, fyrir
ea. 40 árum, og sá unga fólkið
þeysa fram hjá glugganum og
hevrði skothvelli fram á Polli, þar
sem hinir og þessir panfílar voru
að skjóta dýr og fugla, í stað þess
að fara í kirkju — já. mikið hefði
það glatt hann þá, ef lítill erigill
hefði komið upp á altarið og hvísl
að því að honum, að von bráðar
skyldi alt lagast (og engillinn
meinti, að það yrði kringum 11.
nóv. 1935, en hjá englunum eru
40 ár örstutt stund og dauðinn
ekki til).
— Hugsum okkur svo að engill-
inn hefði sagt, að þá myndu kirkj-
ur landsins fyllast af fólki, sem
kæmi til að hlusta á sálma sungna,
— eingöngu hans sálma, og ræð-
ur fluttar af ölluin prestum lands
ins, allar í hans anda. Og sam-
komuhús landsins mundu einnig
verða fjölsótt, því þar yrðu einn-
ig ræður fluttar af listfróðum,
snjöllum leikmönnum til að róma
skáldskap hans. En þar á ofan
mundu menn víðsvegar um land,
úti um sveitir og uppi í afdölum,
sitjandi á rúmum sínum inni í
baðstofum, geta hlustað á sönginn
og ræðurnar frá kirkjunum og
samkomuhúsunum á Akureyri og
í Reykjavík, og heyrt alt eins
greinilega og ef allir sætu saman
í sömu kirkju eða samkomusal, og
þetta væri að þakka því furðu-
tæki, sem þá væri fundið og
radio nefnist eða útvarp.
Þetta hefði honum þótt álíka
skáldlega æfintýraralegt og
skemtilegt frásagnar eins og þeg-
ar hann fyrst las í Eddu um
Óðinn, sem sat í Hliðskjálf og sá
um heim allan og um Heimdall,
sem heyrði ull spretta á sauðum
og gras á jörðu. Því þetta svipaði
nokkuð til þess, sem hann sjálfur
hafði í spaugi skrifað vini sínum
E. O. Briem 1878. Hann var að
segja honum frá nýjustu stórtíð-
indum frá útlöndum um uppgötv-
un ritsímans og talsimans og
fónógrafsins. En til smekkbæt.is
bafði hann þá diktað upp úr þeirri
frjett, að enn væri fundið nýtt
furðutæki, er hann nefndi þana-
tófón eða á íslensku helgjöll og
mátti með því tæki vekja menn
upp frá dauðum.
TTm þetta getið þið lesið í Brjef-
um föður míns — og skulum við
um leið minnast þess, að skáldin
sjá í anda. það, sem þúsund árum
síðar uppgötvast af vísindamönn-
um, og stundum fyr.
Hugsum okkur loks, að engill-
inn hefði glatt hann á því, að
bráðum þyrfti hann ekki að kvíða
bókaleysi, því heilt bókasafn, fult
af allskonar góðum bókum yrði
beinlínis býgt handa honum.
371
Og — viti menn — frímerki
skyldi hann um sama leyti fá, —
eins mörg og hann einu sinni
vildi. —
Þetta datt mjer í hug þegar jeg
á dögunum fekk send, mjer til
mikillar ánægju, hin nýju frí-
merki. sem póststjórn Islands hef-
ir verið svo elskuleg og hugulsöm
að láta prenta með mynd af föður
mínum — eins og í afmælisgjöf —
honum til heiðurs.
„Guðirnir mala seint, en mala
vel“ var máltæki, sem faðir minn
oft vitnaði í.
Bænir hans hafa verið heyrðar.
Óskir hans hafa uppfylst.
Að fátæktin þvarr og gjörði
ekki föður mínum eða fjölskyldu
hans nein varanleg spjöll, — það
var að þakka því, að hann átti
góða og ráðdeildarsama konu og
ágæta móður barna þeirra. Bless
uð veri minning móður minnar.
Jeg minnist föður míns líkt og
Hallfre'ður skáld Ólafs konungs,
er hann sagði:
„hann var menskra manna
mest gott‘“,
en jeg elska minningu móður minn
ar engu síður, — og segi um
hana líkt og faðir minn sagði
um sína móður:
„því hvað er ástar og hróðrar dís,
og hvað er engill úr Paradís,
hjá góðri ög göfugri móður?“
Jeg hefi oft hugsað sem svo:
Je'g veit ekki hvað um föður minn
hefði orðið ef hann hefði ekki haft
móður mína til að stýra búi sínu,
bæði meðan það var stórt og rík-
mannlegt eins og í Odda, og þegar
það var minna og fátæklegt eins
og fyrst framan af hjer á Akur-
eyri.
Mjer finst beinlínis, að hann
ætti henni að þakka „hús og heim-
ili, fæði, klæði og skæði“, eins og
Lfiter orðar það. Herini var það
öllum öðrum fremur að þakka, að
hann gat notið sín sem prestur
og skáld.
„Skáldin eru skáld“, — þeirra
ríki er ekki nema að nokkru leyti
af þessum heimi. Þau eru annað
slagið uppi í himninum.
líkt og Schiller hefir sagt í einu
kvæði sínu — af því guð býður
þeim oft að koma og spjalla við
sig: