Lesbók Morgunblaðsins - 23.05.1937, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
159
ur, er komnar voru um ferm-
ingu, þegar vegir okkar hjón-
anna skildu fyrir fult og alt. Nú
eru þær báðar giftar og margra
barna mæður í Schlesvig.
egar jeg kvaddi Þjóðverja,
eftir átján ára volk á þýsk-
um skipum, heilsaði jeg aftur
upp á vini mína Dani og komst
þá á Islandsfarið ,Kong Tryggve',
sem brotnaði í hafís 21. mars
1907, sextíu sjómílur norðaustur
af Langanesi. Um það æfintýri
mitt og þeirra, sem með mjer
voru, skrifaði Árni Óla einu sinni
langa og skemtilega grein í Les-
bók, og þá tók hann af mjer
þessa mynd, þar sem jeg er með
gömlu, hvítu kisu mína. (Og um
leið bendir Hannes gamli upp á
þilið yfir rúminu sínu og lítur
drýgindalega á myndina.)
Eftir „Kong Tryggve“-strandið
var jeg um tíma á „Láru“ gömlu
— eða þangað til tvær síldar-
tunnur lentu í stroffu á Eskifirði
niður á hausnum á mjer. Þá var
mjer nóg boðið í bráðina og varð
að liggja á spítala í fleiri vikur.
Þegar jeg komst aftur á ról fór
jeg á „Sterling“ og var með hon-
um þangað til jeg ljet af far-
mensku 1910. Nielsen skipstjóri
er besti húsbóndi sem jeg hefi
haft á lífsleiðinni.
Þá hafði jeg verið 27 ár að
heiman — og þessa tuttugu og
sjö ára útlegð orsakaði brenni-
vínsflöskuhvarfið á Mosfellsheiði.
Brennivínsflaskan. — — —
Loðnuveiðar(frh.)
aðeins 200 faðma svæði meðfram
sandinum.
Þarna er nótinni kastað í dýp-
ið eftir að búið er að gefa út á
enda tvö 100 faðma löng reipi,
og er haldið í annan enda þeirra
á landi, en hinn er fastur sinn í
hvorum enda nótarinnar. Að því
búnu er nótin dregin að landi,
stundum tóm, eða nærri því,
stundum hálffull; einstöku sinn-
um er í henni upp í 30 tunnur,
þegar best lætur, og komið hefir
það fyrir, að í eina nót kæmu ca.
50 tunnur, en þá er strax miklu
slept úr henni.
Á þessu litla veiðisvæði (200—
500 faðma) hafa menn oft á síð-
ari árum verið að verki með um
20 nætur í senn, og segir sig
sjálft, að þá er kapphlaup um
besta blettinn og besta tímann,
sem er undir háflóðið. Verða þá
oft ýmsir árekstrar og alt getur
lent í einni bendu, einkum ef
straumur og ís komast með í leik-
inn. 1 björtu getur þó alt bjarg-
ast, en í náttmyrkri er það oft
hending ein, að ekki hlýst tjón
af, bæði á mönnum og veiðarfær-
um. Þó hefir það lán verið með,
að manntjón hefir aldrei orðið
við þetta, en nætur liafa tapast;
eins dæmi mun það samt vera.
Næturnar kosta nýjar 4—500 kr.,
og er því nokkuð í húfi að tapa
þeim.
Seint á vorin, þegar sílið er
farið, fæst stundum á þessu sama
svæði smásíld, en hún kemur ekki
árlega. 1930 veiddist síld hjer
inni í firði í loðnunætur, um há-
sumarið, seint í júní og byrjun
júlí, og var flutt á markað til
Austfjarða. Stöku sinnum kemur
stórsíld hjer inn, en aðeins lítill
vottur.
Eins og áður er getið geymist
loðna mjög illa, með þeim ráð-
um, sem enn þekkjast. Það verð-
ur því altaf að hafa frysta síld
til vara til beitu.
Ef aðferð fyndist til þess að .
geyma loðnu, yrði það vafalaust
til mjög mikilla hagsbóta fyrir
útveginn, því að þá mætti afla
birgða af síli, þegar göngurnar
koma, og geyma þær til þeirra
tímabila, sem göngulaus eru.
Ef ‘eitthvað gæti áunnist í
þessa átt, mundi það hafa svo
mikla fjárhagslega þýðingu fyrir
bátaútveginn hjer, sem ekki er að
eins lífæð Hafnarbúa, heldur líka
öflug lyftistöng fyrir Austfjarða-
flotann, að fórnandi væri tals-
verðu fje til rannsókna á því
máli.
Jeg sting upp á því, að Fiski-
fjelagið láti málið til sín taka og
láti gera athuganir og tilraunir
með geymslu á loðnu. Veit jeg, áð
undir það yrði tekið af öllum sjó-
mönnum, sem hjeðan stunda
veiðar.
Einhver liefir látið sjer detta í
hug, að gera mætti í firðinum
kví, sem loðnan gæti hlaupið inn
í, og mætti svo ausa úr henni eft-
ir þörfum. Varla verður þetta auð
velt í framkvæmdinni. Betur litist
mjer á að gera tilraunir með
herpinót. Það mundi spara mik-
inn tíma, erfiði og peninga, að
þurfa ekki að standa með fjölda
manns alt að því hálfan sólar-
hringinn á fjörunum, yfir drátt-
arnótunum. Herpinót hefir ekki
verið reynd hjer, en einu sinni
mun hún hafa verið reynd á
Djiipavogi fyrir síli, og með ein-
hverjum árangri.
Árin 1927—30 voru nærri allir,
sem við útgerð fengust hjer, bún-
ir að fá sjer loðnunætur sjálfir,
bæði Múlasýslumenn og Skaftfell-
ingar, og drógu sjálfir á eftir
þörfum sínum. Bættu þeir mönn-
um á bátana í þessu augnamiði,
til þess að geta gripið silið þegar
það gafst. Þetta aukna manna-
hald hafði auðvitað aukinn til-
kostnað í för með sjer.
Þegar þannig var komið, sá jeg,
að ekki var til neins fyrir mig að
halda veiðiskap þessum áfram og
hvarf því alveg frá honum. En
þó að svo færi, er mjer hugleik-
ið að hann gangi altaf sem best,
og það er ósk mín og von, að
loðnuveiðarnar verði útveginum
happadrjúg stoð, ekki síður hjer
eftir en hingað til.
Það er mjer ánægjuefni að hafa
átt þátt í því, að atvinnuvegur
þessi var hjer upptekinn og að
með honum var að jög verulegu
leyti bætt úr hinum tilfinnanlega
beituskorti.
Eins og nú standa sakir, bygg-
ist framtíð vetrarvertíðarinnar
hjer að mjög miklu leyti á því,
að loðnan hætti ekki að koma.
„Ef jeg geri út á næstu vertíð, þá
er það gert í því trausti, að loðn-
an bregðist ekki“, segir útgerðar-
maðurinn hjer.
Jeg vil að endingu óska öllum
sjómönnum og útgerðaðrmönnum
hjer á Hornafirði alls hins besta í
framtíðinni, Austfirðingum jafnt
og heimamönnum.
Gott og gagnlegt árið 1937, öll-
um sem útveg stunda.