Lesbók Morgunblaðsins - 17.04.1938, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
115
----- Smásaga ----
Stolna morðið.
Ritstjóri Novelistic Criminality
náði ekki upp í nefið á sjer
af reiði. Hann var álitum eins og
maður gæti ímyndað sjer höfuð-
paurinn í eifihverri glæpasögunni
í hans eigin glæpasögutímariti.
Það hafði verið framinn glæpur
í hans eigin glæpasögutímariti, sá
versti glæpur sem fyrir getur kom-
ið í nokkru glæpasögutímariti, því
hvað er morð, eiturmorð, fjölda-
morð eða sjálfsmorð á móti rit-
þjófnaði, og þar að auki óvenju
ósvífnum ritþjófnaði!
*
Aðalsagan í fyrri viku: „Morðið
í Czernuy-höllinni, sem hann hafði
greitt 1000 dollara fyrir, var föls-
un, stolin úr nýútkominni skáld-
sögu: „Hið leyndardómsfulla morð
á Keryhultenkastala“. Skáldsaga
þessi hafði selst í hundrað þús-
unda upplagi og flestir lesendur
tímaritsins Novelistic Criminality
höfðu eðlilega lesið bókina.
Sagan, sem birst hafði í tíma-
ritinu, var ágæt, um það var eng-
um blöðum að fletta, og í ýmsum
mikilsverðum atriðum var hún ná-
kvæmari en skáldsagan, og höf-
undurinn, Peter Stenky, hafði gert
ýmsar athugasemdir frá sjálfum
sjer, sem ekki voru í skáldsög-
unni og þar að auki sagt söguna
í tuttugu sinnum færri orðum en
gert var í skáldsögunni. En að
um ritþjófnað væri að ræða var
enginn minsti vafi. Efnisröðunin
og efnið var það sama og einstaka
setningar voru blátt áfram þær
sömu í smásögunni og skáldsög-
unni.
w
Irving ritstjóri kallaði á ritara
sinn og las fyrir honum brjef til
Peters Stenky. Brjefið var þrung-
ið af illyrðum og ærumeiðandi
skömmum. Það var brjef, sem gat
eyðilagt sjálfstraust ungs rithöf-
undar, þannig að hann næði sjer
ekki alt lífið:
Herra Peter Stenky!
Þjer eruð ósvífinn svikari, þrjót-
ur, svindlari og ritþjófur. Jeg skal
sjá til þess að þjer lendið í Sing-
Sing. Smásaga yðar „Morðið í
Czeanuy-höllinni" er ósvífnasti rit-
þjófnaður, sem jeg nokkru sinni
hefi heyrt getið um. Þjer hafið
svikið út 1000 dollara í ritlaun
og ef þjer verðið ekki búnir að
endurgreiða mjer þá upphæð fyr-
ir hádegi á morgun verður lög-
reglunni gert aðvart um glæp yð-
ar.
IJm 11 leytið næsta dag kom
Peter. Stenky á skrifstofuna til
Irvings ritstjóra.
— Jæja, æpti ritstjórinn —
hverskonar afsakanir hafið þjer
fram að færa? — Þjer eruð and-
stygilegur ritþjófur og hafið sett
blett á nafn tímaritsins, sem seint
verður afmáður — það er gefið
mál — en úr því þjer eruð svo
ósvífinn að konia hingað á einka-
skrifstofu mína í yðar andstyggi-
legu eigin persónu, í staðinn fyrir
að endurgreiða ritlaunin frammi
á afgreiðslunni, þá hljótið þjer
fjandakornið að hafa einhverja af-
sökun fram að bera!
*
— Þjer hafið á röngu að standa
ritstjóri, sagði Peter Stenky í
virðulegum tón, — jeg kem ekki
hingað til þess að gefa heldur til
þess að heimta skýringu — þjer
hafið leyft yður að fara um mig
ærumeiðandi meiðyrðum. Þjer haf-
ið kallað mig svikara, þrjót, svindl
ara, já, og jafnvel gengið svo
langt að saka mig um ritþjófnað.
Fyrst eftir að jeg fekk brjef yðar
varð mjer kunnugt að enskur
glæpasagnarithöfundur hefir ritað
skáldsögu eftir úrklippum úr
Búdapestdagblöðunum, sem birtu
greinar um morðið í Czernuv-höll-
inni _ en það er þessi rithöfundur,
sem er ritþjófur, en ekki jeg, því
þetta er mitt morð — það er jeg,
sem hefi hinn eina bókmentalega
rjett til þessa morðs — því í
fyrsta lagi framdi jeg sjálfur
morðið og í öðru lagi hefi jeg
setið í fangelsi fyrir morðið!
Hann kastaði nokkrum gömlum
blaðaúrklippum á borðið hjá rit-
stjóranum.
— Þetta er dómur blaðanna eft-
ir frumsýninguna.
Irving ritstjóri fletti úrklipp-
unum. Flestar voru þær á ung-
versku, sem hann skildi ekki, en
eina úrklippu fann hann á þýsku
og hann las hana gaumgæfilega.
Þegar hann hafði lokið lestrinum,
stóð hann upp og hneigði sig
kurteislega, tók í hönd Peter
Stenky’s og sagði:
— Getið þjer fyrirgefið mjer,
herra rithöfundur. Jeg hefi sakað
yður um ritþjófnað, en nú skil
jeg að þjer eruð sjálfur herra
morðinginn!
Þegar Lloyd George
varð orðlaus.
Það stendur altaf öðru hvoru
dálítill styr um gamla Lloyd
George og nýlega vakti hann at-
hygli á sjer með umræðum um
stjórnmálaástandið í Evrópu og
þá einkanlega Spánarmálin. Enskt
blað rifjar upp gamla sögu um
Lloyd George, sem átti sjer stað
á heimsstyrjaldarárunum er hann
var í heimsókn í Frakklandi.
Lloyd George var að ræða við
þá Briand og Foch hershöfðingja.
Lloyd George hældi mjög her-
mönnum frá Bretagne og taldi þá
bestu hermenn í heimi.
— Já, já, sagði Briand, það er
nokkuð til í þessu.
— Og þjer eruð sjálfur frá
Bretagne, sagði Lloyd George við
Briand og hann kvað svo vera.
— En hvað þetta er skemtilegt,
sagði Lloyd George, en hvernig
er hægt að fá menn til að berjast
af svona dæmafárri hreysti?
— Það er mjög auðvelt, svaraði
Briand. Þetta eru alt sveitamenn
.... Þjer vitið frekar einfaldar
sálir og auðtrúa. Við látum þá
halda að þeir eigi í stríði við
Englendinga!
Það fylgir sögunni að Lloyd
George aldrei þessu vant hafi orð-
ið orð laus.