Lesbók Morgunblaðsins - 04.05.1941, Blaðsíða 4

156
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
Síðustu daqarnir í París
Eftir André Maurois.
André Maurois, höfundur þessarar greinar, er fræg-
ur franskur rithöfundur og blaðamaður. Þektastur er
hann fyrir æfisögur merkra manna, sem hann hefir ritað
af mikilli list. í júní ritaði Maurois bók, sem hann nefndi
„The battle of France“. Eftirfarandi grein er lausleg þýð-
ing á tveim köflum úr þeirri bók. "
að leið langur tími þar til
við gátum trúað því, það
var svo rólegt og fallegt í París.
Á hverjum morgni, er jeg opnaði
gluggann minn, sá jeg heiðbláan
himininn, trjen í Boulogne-skóg-
inum, Sigurbogann og Mount Ya-
lésien-vígið, sem minti á Floren-
tineklaustur. Húsvörðurinn vökv-
aði begoníurnar, sem henni þótti
svo vænt um, í garðinum fyrir
neðan mig. í íbúðinni á neðri
hæðinni flautaði verkamaður her-
göngulag við vinnu sína. Engin
breyting var sjáanleg á neinu. Það
gat ekki verið, að Þjóðverjar
væru komnir hættulega nálægt
París.
Svo var gerð á okkur loftárás í
fyrsta sinn. í fyrstu gat enginn
sjeð flugvjelarnar. Eitt barnið
mitt sagði; „Sjáðu býflugnahóp-
inn!“ Hann hafði sjeð 200 þýsk-
ar sprengjuflugvjelar í sólskin-
inu. Okkur var ekki ljóst, að
sprengjum hefði verið varpað á
borgina. Yið hjeldum, að aðeins
væri um rannsóknarflug að ræða.
En er þeir voru farnir, símaði
vinur minn til mín: „Það var mjög
alvarlegt. Meira en þúsund
sprengjur“. Við fórum að skoða
sprengjugýgina, húsin í rústum,
verksmiðjurnar, sem enn voru í
ljósum loga. Það hafði þá verið
alvarleg árás. Það var einkenni-
legt, hve lítil áhrif það hafði haft
á Parísarbúa.
★
Sunnudaginn 9. júní fóru að
birtast nöfn í blöðunum og út-
varpinu, sem við höfðum ekki
búist við að heyra. Nantes . . . .
Pontoise .... Gat það verið, að
Þjóðverjar væru ekki lengra frá
París en hálfrar klukkustundar
akstur í bíl, og lífið gengi sinn
vana gang hjá okkur?
Á Champs Elysées voru gang-
stjettarveitingahúsin full af fólki.
Við borðum hádegisverð í garði
eins stærsta gistihússins í Place
Vendome. Það var fjöldi fólks í
garðinum. Einustu merki um
flutninga frá borginni voru flutn-
ingabílarnir fyrir utan Ministére
de la Marine. Sjóliðar voru að
bera út kassa og skjöl. Við hittum
ritstjóra Parísarblaðs og spurðum
hann, hvort hann áliti að flutt
yrði úr borginni. Hann sagði, að
stjórnin væri ekki sammála um
það atriði. Við fórum í kvik-
mvndahús. Það var nærri fult.
Við sáum árásina á Narvik og
loftárásina á París. Harmleikur
vikunnar sem leið var orðinn að
skemtiatriði.
Mánudagur 10. júní var örlaga-
ríki dagurinn. Snemma um morg-
uninn var hringt þrisvar til okk-
ar frá vinum okkar, sem voru
stjórnmálamenn. Þeir sögðu allir,
að stjórnin væri að flytja frá
París og þeir rjeðu konu minni
til að yfirgefa borgina eins fljótt
og hún gæti.
Skömmu síðar fjekk jeg skip-
un um að fljúga til London í á-
kveðnum erindagerðum. Kona mín
sagði: „Áður en við ferðbúum
okkur skulum við skoða París í
síðasta sinn“.
★
Við fórum af stað kl. 8 um
morguninn. Við sáum Dome des
Invalides, gengum meðfram Signu,
kvöddum Louvre.-höllina og loks
Notre Dame dómkirkjuria. Við
tókum eftir því, að margir Par-
ísarbúar voru á samskonar píla-
grímsferð og við.
Flest kvenfólkið og fjölda marg-
ir karlmenn tárfeldu, en jeg
heyrði samt ekki eitt æðruorð.
Hver einstakur hugsaði um ynd-
isleik borgarinnar, sem hann elsk-
aði og sem hann var nú að kveðja.
Við þóttumst viss um, að sú
menning, sem skapað hafði alla
þessa fegurð, gæti ekki dáið.
Við fórum heim til okkar aftur
og eins og miljónir Parísarbúa
hljóta að hafa gert á sama tíma,
fórum við að reikna út, hver4 i
við gætum bjargað með okkur a’.
eignum okkar. Jeg get ekki hugs-
að mjer neitt erfiðara. #
Við völdum það, sem okkur
þótti alnauðsynlegast, eða það,
sem okkur þótti svo vænt um, að
við gátum ekki hugsað okkur a?
skilja það eftir; og er við höfðum
valið, var það tíu sinnum meira
en við gátum með nokkru móti
flutt með okkur.
★
Jeg á ekki orð til að lýsa hrifn-
ingu minni á Parísarbúum þenna
örlagaríka mánudagsmorgun. Þeir
vissu, að dómurinn hafði verið
kveðinn upp yfir þeim. Margir
þeirra gátu ekki farið frá borg-
inni, þeir hjeldu áfram venjuleg-
um daglegum störfum eins og
ekkert hefði ískorist. Búðarsfúlk-
urnar gerðu alt sem í þeirra valdi
stóð til að hjálpa viðskiftavinun-
um. Lögreglan stjórnaði örugg-
lega hinum stöðuga umferðar-
straumi. Nokkrir múrarar voru
að vinna við húsbyggingu. Það
var ekkert óðagot á neinum og
hin rólega framkoma borgarbúa
gerði mönnum erfiðara fyrir að
fara frá borginni.
Eftir hádegið ók jeg á flug-
völlinn. Borgin var nú mjög eyði-
leg, en vegirnir út úr borginni
yfirfullir. Veður var heitt og