Lesbók Morgunblaðsins - 17.10.1943, Blaðsíða 2

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
314
þýdd af Jóni ritstjóra Ólafs-
syni. Svo þurfti -að fá einkenni
og kenna mönnum starfið. En
þótt svo væri var ekki legið á
liði sínu.
Eftir stutta stund voru stúk.
urnar þrjár hér í bænum. Og
Indriði Einarsson.
margir kunnir borgarar gengu
í stúkuna, t. _d. Björn Jónsson,
síðar ráðherra, Indriði Einars-
son, Björn Jensson skólakenn-
ari, Jónas Helgason organisti,
Hjálmar Sigurðsson ritstjóri,
Árni Gíslason póstur, er gekk
í Regluna 1884 á ísafirði og
voru þeir allir félaglar stúkunn-
ar til dauðadags, auk fjölda
annarra er síðar fóru úr stúk-
unni |af ýmsum mismunandi
ástæðum.
Fyrstu árin og bærinn.
En þótt stúkan dafnaði vel,
og stæði traustum fótum, þá
var það síður en svo að hún
væri eiginlega vel séð í bænum.
Þetta var fyrsta Reglan, sem
hélt fundi hér, fyrsta sinn sem
fullri leynd var haldið um fund-
ina og hvað þar gerðist. Fólkið
sá að gluggar voru byrðir, svo
hvergi var hægt að sjá inn, og
menn með rauða kraga sáu um
að enginn óviðkomandi kæmist
inn í forstofuna. Og það var
ekki nóg að þessir fundarmenn
neyttu ekki áfengis eins og aðr-
ir dauðlegir menn, þeir hlutu
að gera eitthvað skrítið, eitthvað
ljótt úr því þeir héldu öllu svo
leyndu. Og hvað átti kvenfólkið
að gera í Regluna, ekki drakk
það áfengi1)
Þetta var allt mjög skrítið, og
allskonar sögur flugu um bæinn
og voru búnar til en lengst munu
þeir hafa komizt, er sögðu, að
þeir dönsuðu berir á fundunum!
En víst er um það, að hún var
leikmönnum hneyksli og lærðum
heimska. En nú er þetta breytt.
Það hafa svo margir gengið í
Regluna, að leyndardómurinn er
fokinn af fundunum. Það vita
allir að kristilegur kærleiksandi
er grundvöllur Reglunnar. Hann
og siðirnir skapa festu, sem önn-
ur félög vanta, því liggur meira
starf eftir Regluna en önnur
bindindisfélög, og því tekst
henni oft betur en við má bú-
ast að fá mikla drykkjumenn til
að hætta áfengisnautn sinni.
Skyldan við félagið.
Þegar frá er tekið bindindis-
heitið, þá er ekkert efamál að
stúkan lagði ríkasta áherzlu á
skyldu félaganna gagnvart stúk-
unni. Hver félagi, sem var heill
heilsu, var skyldur að sækja
fundi, og hann var skyldur til
að taka að sér þau störf er
stúkan eða yfirmenn hennar
kvöddu hann til. Og það var
gengið ríkt eftir að þessu væri
hlýtt. Þegar félögum tók að
fjölga, var því miður minna
gætt þessa en vera skyldi. Og
það er í mínum augum efamál,
hvort að stúkumar hafa ekki um
þetta efni gert þjóðfélaginu ó-
metanlegt gagn. Þegar Reglan
kom, kunnu fáir til almennra
fundarstarfa, og enn færri að
hefja umræður um vandasöm
efni eða taka þátt í umræðum.
Eg gætti að því mér til gamans,
skömmu eftir aldamótin, hverj-
ir stjómuðu hinum ýmsu félög-
um í bænum, og komst að raun
’) Og svo voru þær ekki í neinum
félagsskap með karlmönnum og höfðu
hvergi jafnrétti við þá. Reglan veitti
þeim fyrst félaga hér jafnrétti.
um að það voru aðallega góð-
templarar. Mér dettur ekki í
hug að halda, að þeir hafi ver-
ið skynsömustu og skýrustu
menn bæjarins, heldur hitt, að
þeir kunnu störfin, kunnu að
stjórna fundi, færa gerðabók,
rita tillögu og annað er því fylg-
ir. Reglan kenndi þjóðinni fé-
lagsstarf og þýðing félagsskap-
ar, og það var góð og nauðsyn-
leg fræðsla. Og fundarsköp og
lög Reglunnar eru svo að fyrir-
mynd er, og því betra að læra
félagsstarf þar en á öðrum stöð-
um.
En stúkan gerði hvað hún gat
til þess að fá félagana til að
standa upp og segja nokkur orð.
Oft með því að leggja fyrir þá
einhverja spurningu og skipa
svo ákveðnum félögum að svara
henni. Spurningarnar gátu ver-
ið margskonar, t. d.: Því ertu
templar? Hvar þykir þér falleg-
ast í grennd Reykjavíkur? og
eg man ekki eftir nema einu
eða tveimur tilfellum, þar sem
viðkomendur greiddu krónu sekt,
en svöruðu ekki spurningunni.
Útbreiðslustarfið.
Strax og stúkan Verðandi var
tekin til starfa, tók hún að sér
stjórn á útbreiðslustarfinu hér
Haraldur Níelsson.
á Suðurlandi og hélt því mjög
lengi. Ólafur Rósenkranz var þar
lífið og sálin, en auk hans ýmsir
aðrir, t. d. Indriði Einarsson og
Þórður Thoroddsen, er báðir
voru félagar stúkunnar. Stúkan